18/06/2025
18/06/2025
- Nói hoạt động của hệ tuần hoàn được điều hoà theo cơ chế thần kinh – thể dịch vì hoạt động của hệ tuần hoàn chịu sự chi phối của cả 2 cơ chế là cơ chế thần kinh (theo nguyên tắc phản xạ) và cơ chế thể dịch (thực hiện nhờ các hormone):
+ Theo cơ chế thần kinh: Dựa trên thông tin truyền về từ thụ thể áp lực hoặc thụ thể hoá học (thụ thể O2 và CO2) ở xoang động mạch cảnh và gốc cung động mạch chủ, trung khu điều hoà tim mạch tăng hay giảm xung thần kinh trên dây thần kinh giao cảm hoặc đối giao cảm, qua đó ảnh hưởng đến hoạt động của tim và mạch máu.
+ Theo cơ chế thể dịch: Một số hormone ảnh hưởng đến hoạt động tim mạch như adrenalin và noradrenalin, thyroxine,…
- Ví dụ: Khi huyết áp giảm, thụ thể áp lực ở xoang động mạch cảnh và gốc cung động mạch chủ gửi xung thần kinh về trung khu điều hoà tim mạch ở hành não. Trung khu điều hoà tim mạch tăng tần số xung thần kinh trên dây giao cảm, làm tim đập nhanh, mạnh và các mạch máu nhỏ co lại. Xung thần kinh còn theo dây giao cảm đến tuyến trên thận, làm tuyến này tăng tiết adrenalin và noradrenalin vào máu. Hai hormone này làm tim đập nhanh, mạnh và các mạch máu nhỏ co lại. Tim đập nhanh, mạnh kèm theo mạch máu co làm huyết áp tăng trở lại. Ngược lại, khi huyết áp tăng cao, trung khu điều hoà tim mạch lại tăng tần số xung thần kinh trên dây đối giao cảm, làm tim giảm nhịp và làm các mạch máu ngoại vi dãn, nhờ đó huyết áp trở lại bình thường.
18/06/2025
1. Cơ chế hoạt động của hệ tuần hoàn (hệ tim mạch)
a. Thành phần chính của hệ tuần hoàn:
+ Tim: Là "máy bơm" trung tâm, co bóp để đẩy máu đi khắp cơ thể.
+ Mạch máu: Bao gồm động mạch (mang máu từ tim đi), tĩnh mạch (mang máu về tim), mao mạch (nơi trao đổi chất giữa máu và tế bào).
+ Máu: Chứa các tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu) và huyết tương, vận chuyển oxy, chất dinh dưỡng, hormone, chất thải...
b. Cơ chế hoạt động:
+ Tim co bóp theo chu kỳ (chu kỳ tim): Gồm 2 pha chính là tâm thu (tim co bóp, đẩy máu ra ngoài) và tâm trương (tim giãn, nhận máu về).
+ Máu giàu oxy từ phổi về tim (tâm nhĩ trái → tâm thất trái), được bơm đi nuôi cơ thể qua động mạch chủ.
+ Máu sau khi trao đổi khí ở các mô (giàu CO₂, nghèo O₂) quay trở về tim (tâm nhĩ phải → tâm thất phải), sau đó được bơm lên phổi để trao đổi khí (CO₂ ra ngoài, O₂ vào máu).
+ Hệ thống van tim và van mạch máu đảm bảo máu chảy một chiều, tránh trào ngược.
+ Sự điều hòa hoạt động của tim chịu ảnh hưởng bởi hệ thần kinh, hormone (adrenaline, noradrenaline), và các yếu tố khác (áp suất máu, nồng độ khí O₂, CO₂...).
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ tuần hoàn
a. Yếu tố bên trong:
+ Cấu trúc và chức năng của tim và mạch máu: Bệnh lý như hở van tim, xơ vữa động mạch, suy tim... sẽ làm giảm hiệu quả bơm máu.
+ Thành phần máu: Thiếu máu, rối loạn đông máu, nhiễm trùng máu... đều ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển và bảo vệ của hệ tuần hoàn.
+ Hệ thần kinh và hormone: Sự điều chỉnh không hợp lý của thần kinh giao cảm, phó giao cảm hoặc hormone có thể gây rối loạn nhịp tim, huyết áp.
b. Yếu tố bên ngoài:
+ Chế độ dinh dưỡng: Ăn uống thiếu dinh dưỡng hoặc dư thừa chất béo, muối làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch.
+ Lối sống: Hút thuốc, uống rượu, ít vận động làm tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch.
+ Tác động môi trường: Nhiệt độ, áp suất, độc tố, vi khuẩn, virus có thể ảnh hưởng đến hoạt động và độ bền của hệ tuần hoàn.
+ Tâm lý, stress: Căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến điều hòa hoạt động của tim và huyết áp.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
05/07/2025
05/07/2025
05/07/2025
Top thành viên trả lời