ĐỀ SỐ 10 I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau : GA TÀU TUỔI THƠ (Lược đoạn đầu: Tôi rất sợ những buổi chiều thu im ắng, bàng bạc trôi qua cuộc đời mình. Nó gợi nhớ cho tôi về những tháng nă...

i:
câu 1. Xác định ngôi kể của người kể chuyện: Ngôi kể thứ nhất

câu 2. : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là miêu tả.

: Không gian của câu chuyện diễn ra tại một ngôi làng quê yên bình, nơi mà những buổi chiều tà thường mang đến cảm giác buồn bã, bàng bạc. Thời gian của câu chuyện kéo dài suốt quãng thời gian tuổi thơ của nhân vật "tôi", đặc biệt tập trung vào những buổi chiều khi họ chờ đợi cha mẹ trở về từ thành phố xa xôi. Những khoảnh khắc này đánh dấu sự trưởng thành của nhân vật "tôi" và tạo nên những kỷ niệm sâu sắc về tình yêu thương gia đình.

: Câu chuyện xoay quanh những buổi chiều tà, khi nhân vật "tôi" cùng anh trai đứng bên cạnh cây bạch đàn, ngóng đợi cha mẹ trở về từ thành phố. Trong bối cảnh đó, họ chứng kiến những biến đổi tinh tế của thiên nhiên, đồng thời đối diện với nỗi lo lắng, hy vọng và thất vọng. Qua những buổi chiều này, nhân vật "tôi" dần trưởng thành, nhận ra giá trị của gia đình và tình yêu thương.

: Nhân vật "tôi" trong câu chuyện là một cậu bé hồn nhiên, ngây thơ nhưng cũng rất nhạy cảm. Cậu bé sống trong một môi trường nghèo khó, thiếu thốn tình cảm của cha mẹ. Tuy nhiên, điều đó không làm mất đi sự lạc quan, yêu đời của cậu. Cậu bé luôn khao khát được gặp gỡ cha mẹ, được sống trong tình yêu thương của gia đình.

: Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn "Tôi biết là anh đang khóc, nhưng sau đó anh lại xốc tôi lên và cõng quay trở lại con đường mòn khi nãy." là nhấn mạnh sự kiên cường, mạnh mẽ của anh trai. Dù anh trai đang khóc vì lo lắng cho em gái, nhưng anh vẫn cố gắng giữ vững tinh thần, tiếp tục hành trình đưa em gái trở về nhà. Biện pháp tu từ so sánh "anh lại xốc tôi lên và cõng quay trở lại con đường mòn khi nãy" đã thể hiện rõ nét sự quyết tâm, lòng dũng cảm của anh trai, khiến hình ảnh anh trai trở nên cao đẹp hơn trong mắt người đọc.

câu 3. Theo tôi, hành động "lấy mảnh trai cứa lên thân cây" thể hiện tâm trạng lo lắng, bồn chồn, mong chờ của nhân vật tôi. Hành động này diễn ra hàng ngày, đều đặn, giống như một thói quen, phản ánh nỗi nhớ nhung da diết của nhân vật đối với cha mẹ. Cây bạch đàn là chứng nhân cho những buổi chiều ngóng đợi, là biểu tượng cho hy vọng và niềm tin của nhân vật. Tuy nhiên, việc cứa lên thân cây cũng ẩn chứa một chút bất lực, một chút thất vọng khi cha mẹ chưa trở về. Qua đó, ta thấy được sự khao khát được gặp gỡ, được yêu thương của nhân vật tôi, đồng thời cũng cảm nhận được sự cô đơn, trống trải mà cậu bé phải trải qua trong những ngày tháng xa cách cha mẹ.

câu 4. . Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Tự sự.

. Chủ đề của truyện ngắn: Tình cảm gia đình thiêng liêng, sâu sắc.

. Nội dung chính của văn bản: Kể về kỉ niệm thời ấu thơ của nhân vật tôi cùng anh trai chờ đợi cha mẹ trở về từ chuyến tàu xa.

. Những chi tiết tiêu biểu:
- Chi tiết về việc hàng ngày nhân vật tôi và anh trai đều ra ngõ ngóng đợi cha mẹ trở về từ chuyến tàu xa.
- Chi tiết về việc nhân vật tôi khắc lên cây bạch đàn ở ngõ mỗi ngày một vạch để đếm ngày cha mẹ trở về.
- Chi tiết về việc nhân vật tôi và anh trai gặp lại cha mẹ sau bao ngày xa cách.

. Tác dụng của ngôi kể thứ nhất: Giúp bộc lộ trực tiếp suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật tôi; tạo tính chân thực, gần gũi cho câu chuyện.

. Ý nghĩa của hình ảnh "ga tàu" trong truyện: Là nơi chứa đựng những kỷ niệm đẹp đẽ, đáng nhớ của tuổi thơ; là nơi gắn liền với tình cảm gia đình thiêng liêng, sâu sắc.

câu 5. : Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.

: Nội dung chính: Đoạn trích nói về kỉ niệm thời ấu thơ của nhân vật "tôi" cùng anh trai chờ đợi cha mẹ trở về.

: Các chi tiết miêu tả ngoại hình của nhân vật "anh":

- Anh cả vừa hát, vừa nhảy chân sáo đi đằng sau.
- Bố công kênh tôi trên đôi vai đã gầy sọp đi vì vất vả.
- Mấy đứa trẻ con trong xóm chơi bắn bi với tôi bị thua nên ghét tôi lắm, cứ chiều thấy anh em tôi ra ngõ là chúng lại xúm vào trêu rất ác: ‘‘đồ mồ côi! anh em nhà mồ côi bị bố mẹ bỏ rơi. ê ồ! ê ồ!’'
- Tôi vừa gào khóc vừa nhặt đất đá ném lũ trẻ.
- Anh cõng tôi trên lưng đi từ khi mặt trời bắt đầu xuống núi đến khi tôi mỏi mắt cũng không nhìn rõ hướng đi.
- Anh cả đứng lặng rất lâu, tôi thấy có vài giọt nước ấm rơi xuống đôi bàn tay đang bá vào cổ anh.
- Anh đã phải lớn lên trước tuổi để che chở, bao bọc thứ niềm tin nhỏ bé trong tôi.
- Anh đã đứng vững, đã làm cái “nóc nhà” để che chở vỗ về và cả tha thứ cho bầy em bé nhỏ của mình.

: Nhân vật "anh" là một người anh trai yêu thương em gái vô điều kiện. Dù hoàn cảnh gia đình khó khăn, anh vẫn cố gắng bảo vệ và chăm sóc em gái. Anh luôn kiên nhẫn lắng nghe, an ủi và động viên em gái trong mọi hoàn cảnh. Tình yêu thương của anh dành cho em gái là một tình cảm thiêng liêng, cao quý, khiến người đọc xúc động và trân trọng.

: Biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn "Tôi vừa gào khóc vừa nhặt đất đá ném lũ trẻ." nhằm nhấn mạnh hành động của nhân vật "tôi". Tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong trường hợp này là tạo nên nhịp điệu dồn dập, tăng cường tính biểu cảm, giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về sự tức giận, uất ức của nhân vật "tôi" khi bị đám trẻ con trêu chọc.

: Câu văn "Anh đã đứng vững, đã làm cái “nóc nhà” để che chở vỗ về và cả tha thứ cho bầy em bé nhỏ của mình." sử dụng phép ẩn dụ phẩm chất. "Nóc nhà" là hình ảnh ẩn dụ cho vai trò của người anh trai trong gia đình. Nó thể hiện sự che chở, bảo vệ, yêu thương và bao dung của người anh đối với các em. Phép ẩn dụ này góp phần làm cho câu văn thêm giàu sức gợi hình, gợi cảm, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của người anh trong gia đình.


ii:
câu 1. Truyện ngắn "Bức tranh của em gái tôi" của nhà văn Tạ Duy Anh là một tác phẩm hay viết về đề tài gia đình. Nổi bật trong truyện là nhân vật người anh trai, được khắc họa chân thực và sinh động.

Ban đầu, người anh tỏ ra coi thường việc em gái vẽ và chế giễu những bức tranh của em. Anh ta luôn giữ thái độ lạnh nhạt, khó chịu khi thấy em gái vẽ mình. Khi tài năng hội họa của em gái được phát hiện, người anh càng cảm thấy mình bị bỏ rơi và ghen tị với em. Anh ta bắt đầu tìm cách xa lánh em, không còn muốn gần gũi với em nữa.

Tuy nhiên, mọi chuyện đã thay đổi khi người anh lén xem trộm bức tranh của em gái và biết được nội dung của nó. Bức tranh ấy vẽ chính anh ta nhưng với một vẻ đẹp hoàn hảo, khác hẳn với hình ảnh anh ta tự nhận thấy về bản thân mình. Lúc này, tâm trạng của người anh diễn biến phức tạp. Ban đầu là ngỡ ngàng, sau đó là hãnh diện, rồi cuối cùng là xấu hổ. Anh ta xấu hổ vì sự hẹp hòi, ích kỉ của mình, vì đã đối xử tệ bạc với em gái.

Nhân vật người anh trong truyện ngắn "Bức tranh của em gái tôi" là một nhân vật khá thú vị. Qua nhân vật này, tác giả đã gửi gắm tới người đọc thông điệp sâu sắc về tình yêu thương, lòng vị tha và sự bao dung.

câu 2. Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và internet, việc truy cập vào mạng xã hội trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, cùng với những tiện ích mà nó mang lại, lạm dụng mạng xã hội đang trở thành một thói quen phổ biến trong giới trẻ hiện nay.

Một trong những lý do khiến giới trẻ lạm dụng mạng xã hội là vì nó mang lại rất nhiều lợi ích. Đầu tiên, mạng xã hội giúp chúng ta kết nối với bạn bè và người thân một cách dễ dàng. Chúng ta có thể chia sẻ những khoảnh khắc đáng nhớ, những bức ảnh đẹp hay những dòng trạng thái ngắn gọn để thể hiện cảm xúc của mình. Điều này giúp chúng ta duy trì mối quan hệ tốt hơn với những người xung quanh, dù họ ở bất kỳ đâu trên thế giới. Thứ hai, mạng xã hội cung cấp cho chúng ta một nguồn giải trí phong phú. Chúng ta có thể xem video hài hước, nghe nhạc, đọc truyện tranh hay chơi game online. Đây là cách tuyệt vời để thư giãn và giải tỏa stress sau những giờ làm việc hay học tập căng thẳng. Cuối cùng, mạng xã hội còn giúp chúng ta tìm kiếm thông tin và kiến thức mới. Chúng ta có thể tra cứu sách báo, tìm hiểu về các chủ đề mà mình quan tâm hay thậm chí học trực tuyến qua các khóa học trực tuyến.

Tuy nhiên, mặc dù mạng xã hội mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc lạm dụng nó sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Một trong những vấn đề lớn nhất là mất thời gian quý báu. Thay vì dành thời gian cho việc học tập, làm việc hay tham gia các hoạt động ngoại khóa, nhiều người trẻ dành hàng giờ mỗi ngày để lướt Facebook, Instagram hay TikTok. Họ bị cuốn hút bởi những thông tin vô bổ và những tương tác ảo, trong khi bỏ lỡ những trải nghiệm thực tế quan trọng. Bên cạnh đó, lạm dụng mạng xã hội cũng có thể gây ra tình trạng căng thẳng tinh thần. Việc so sánh bản thân với những người khác trên mạng xã hội có thể khiến chúng ta cảm thấy tự ti và áp lực. Chúng ta có thể bị ám ảnh bởi những hình ảnh hoàn hảo và cuộc sống hạnh phúc của người khác, trong khi bỏ qua những khía cạnh khó khăn và đau khổ trong cuộc sống của họ. Hơn nữa, lạm dụng mạng xã hội còn ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất. Ngồi lâu trước màn hình máy tính hoặc điện thoại di động có thể gây ra các vấn đề về mắt, cổ và lưng. Nó cũng có thể góp phần vào việc tăng cân và giảm hoạt động thể chất.

Để tránh những hậu quả tiêu cực của việc lạm dụng mạng xã hội, giới trẻ cần phải có sự cân nhắc và kiểm soát thời gian sử dụng. Thay vì dành cả ngày để lướt mạng xã hội, họ nên đặt mục tiêu rõ ràng và ưu tiên những nhiệm vụ quan trọng hơn. Họ cũng nên tìm kiếm sự cân bằng giữa cuộc sống trực tuyến và offline. Ngoài ra, giới trẻ cần phải sử dụng mạng xã hội một cách tỉnh táo và nhận thức được tác động của nó đối với tâm lý và hành vi của mình. Họ nên biết rằng mạng xã hội chỉ là một phần nhỏ của cuộc sống và không nên để nó chiếm lấy toàn bộ thời gian và năng lượng của mình.

Trong tổng thể, lạm dụng mạng xã hội đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong giới trẻ hiện nay. Mặc dù mạng xã hội mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc sử dụng nó một cách không hợp lý có thể gây ra những hậu quả tiêu cực. Vì vậy, giới trẻ cần phải tự điều chỉnh và quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội để không bị cuốn hút bởi những cám dỗ mà quên đi những giá trị đích thực trong cuộc sống.