02/07/2025
02/07/2025
NTtham khảo thôi nớ
Chủ nghĩa phát xít ở châu Âu nổi lên đầu thế kỷ 20, chủ yếu do khủng hoảng sau Thế chiến I (1914-1918). Chiến tranh để lại kinh tế kiệt quệ, thất nghiệp tràn lan, dân chúng bất mãn, đặc biệt ở Đức (bị Hiệp ước Versailles bóp nghẹt) và Ý (thắng trận nhưng chả được gì ngon). Dân chủ non trẻ như Cộng hòa Weimar ở Đức yếu ớt, không giải quyết được vấn đề, khiến dân mất niềm tin. Cuộc Đại suy thoái 1929 càng làm tình hình tệ hơn, tạo đất cho các phong trào cực đoan.
- Ý: Benito Mussolini lập "Fasci di Combattimento" (1919), lợi dụng sự bất mãn của cựu binh và tầng lớp trung lưu, chống lại chủ nghĩa xã hội. Năm 1922, ông tổ chức "Cuộc tuần hành vào Rome", ép vua Ý cho làm Thủ tướng. Chế độ phát xít Ý ra đời, sùng bái Mussolini (Il Duce), kiểm soát xã hội, kinh tế, và nhấn mạnh dân tộc chủ nghĩa.
- Đức: Adolf Hitler dẫn dắt Đảng Quốc xã (NSDAP) từ 1919, kết hợp dân tộc chủ nghĩa, chống Do Thái, chống cộng sản. Sau thất bại đảo chính 1923, Hitler dùng tuyên truyền và khủng hoảng kinh tế 1929 để lôi kéo dân chúng. Năm 1933, ông trở thành Thủ tướng, nhanh chóng biến Đức thành chế độ độc tài, đàn áp đối lập, xây dựng tư tưởng phân biệt chủng tộc (ưu tiên "giống Aryan") và mưu đồ mở rộng lãnh thổ.
- Nước khác: Ở Tây Ban Nha, Francisco Franco lãnh đạo phong trào phát xít trong Nội chiến (1936-1939), lập chế độ độc tài đến 1975. Áo, Hungary, Romania cũng có các phong trào tương tự, nhưng nhỏ hơn, thường mang màu sắc dân tộc chủ nghĩa hoặc quân phiệt.
Nguyên nhân cốt lõi:
- Dân tộc chủ nghĩa cực đoan, lợi dụng lòng tự hào dân tộc.
- Sùng bái lãnh tụ, biến Mussolini, Hitler thành "cứu tinh".
- Tuyên truyền mạnh mẽ, dùng bạo lực (như Áo Đen, Áo Nâu) để đàn áp đối thủ.
- Giới tư bản ủng hộ vì sợ chủ nghĩa cộng sản.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời