19/08/2025
19/08/2025
19/08/2025
Trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại, Nguyễn Duy được xem là một gương mặt tiêu biểu, với phong cách chân chất, mộc mạc nhưng sâu sắc và giàu tình cảm. Bài thơ “Đò Lèn” là một trong những sáng tác tiêu biểu của ông, ghi lại những ký ức tuổi thơ gắn bó với quê hương và người bà thân thương. Đọc “Đò Lèn”, ta cảm nhận được nỗi xúc động sâu xa, tình cảm tha thiết và sự day dứt khôn nguôi của nhân vật trữ tình dành cho người bà, cũng như sự chiêm nghiệm đầy nhân văn về cuộc đời.
Trước hết, nhân vật trữ tình trong bài thơ là một cậu bé với ký ức tuổi thơ trong sáng, gắn bó với cảnh sắc quê hương và hình bóng người bà. Đò Lèn, phủ Đức, chùa Trần, sông Mã, những địa danh thân thuộc hiện lên qua lời thơ, gợi lại một miền quê yên bình, giản dị. Trong không gian ấy, tình cảm bà cháu được thể hiện qua từng chi tiết: bà nuôi cháu lớn lên, cho đi chùa, cho ăn trầu cau, nghe kể chuyện cổ tích… Hình ảnh người bà trong kí ức ấy vừa gần gũi, vừa chan chứa yêu thương, trở thành điểm tựa tinh thần cho đứa cháu mồ côi cha từ sớm. Tình cảm của nhân vật trữ tình hiện lên tự nhiên, hồn hậu, đầy gắn bó với quê hương và với người bà tần tảo.
Bài thơ không chỉ gợi lại những kỷ niệm êm đềm, mà còn khắc sâu những nỗi đau, mất mát. Nhân vật trữ tình từng chứng kiến cảnh chiến tranh tang thương: bom đạn dội xuống quê nhà, bao người ngã xuống. Trong hoàn cảnh ấy, bà vẫn âm thầm che chở, nuôi dưỡng cháu khôn lớn. Nỗi đau của chiến tranh, sự nghiệt ngã của đời sống càng làm sáng ngời hình ảnh người bà và tình thương bao la mà bà dành cho cháu. Điều đó khiến nhân vật trữ tình mang nặng niềm biết ơn xen lẫn xót xa.
Điểm đặc biệt ở “Đò Lèn” là sự day dứt của nhân vật trữ tình khi nhớ về người bà đã khuất. Trưởng thành, khi đã hiểu sâu hơn về đời sống, nhân vật trữ tình mới thấy hết sự hi sinh, tình yêu thương vô bờ mà bà đã dành cho mình. Nỗi đau xót lớn nhất là khi bà mất đi, nhân vật trữ tình mới thấm thía giá trị của tình bà cháu – thứ tình cảm thiêng liêng mà trong cuộc đời bon chen, chiến tranh khốc liệt, anh chưa từng kịp đáp đền. Từ đó, bài thơ như một lời tự sự chân thành, một sự sám hối muộn màng, đồng thời cũng là khát vọng hướng về cội nguồn, tìm lại những gì thiêng liêng trong tâm hồn con người.
Qua những tình cảm, cảm xúc ấy, ta nhận ra một chân lý giản dị mà thấm thía: tình cảm gia đình, đặc biệt là tình bà cháu, là cội nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, là điểm tựa để con người đi qua những giông bão của cuộc đời. Đồng thời, bài thơ cũng nhắc nhở mỗi chúng ta phải biết trân trọng, giữ gìn và đáp đền tình cảm ấy khi còn có thể, bởi một khi đã mất đi thì chỉ còn lại niềm nuối tiếc khôn nguôi.
“Đò Lèn” của Nguyễn Duy không chỉ là khúc ca về tình bà cháu mà còn là bản tự tình đầy cảm xúc của một con người đã trải qua mất mát, để rồi nhận ra giá trị vĩnh hằng của tình thân. Qua hình ảnh nhân vật trữ tình, ta thấy được tấm lòng thành kính, yêu thương và cả nỗi day dứt khôn nguôi – những cung bậc cảm xúc chân thực làm lay động lòng người.
Tóm lại, “Đò Lèn” là một thi phẩm giàu giá trị nhân văn, gợi cho ta niềm xúc động sâu xa về tình cảm gia đình, đặc biệt là tình bà cháu. Nhân vật trữ tình trong bài thơ đã khắc họa tình yêu thương thiết tha, sự biết ơn và cả nỗi day dứt muộn màng. Từ đó, ta càng thêm trân trọng tình thân – một giá trị vĩnh cửu trong đời sống con người.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
29/08/2025
28/08/2025
Top thành viên trả lời