Tại sao nói tuyến yên là "tuyến chỉ huy" của hệ nội tiết? Dựa vào kiến thức đã học, hãy lập luận về tầm quan trọng của tuyến yên trong việc điều hòa các hoạt động sống của cơ thể.

Tuyến yên (hay còn gọi là tuyến dưới đồi – tuýên giáp) được ví như “tuyến chỉ huy” của hệ nội tiết vì những lý do sau: 1. Vị trí trung tâm, cầu nối giữa thần kinh và nội tiết - Nằm ở đáy não, gắn chặt với vùng dưới đồi (hypothalamus). - Nhận tín hiệu thần kinh từ vùng dưới đồi rồi tiết ra các hormone kích thích hoặc ức chế hoạt động các tuyến nội tiết khác. 2. Sản xuất đa dạng hormone “đầu mối” - Hormone kích thích tuyến khác: + ACTH (kích thích vỏ thượng thận) + TSH (kích thích tuyến giáp) + LH, FSH (điều hòa buồng trứng – tinh hoàn) - Hormone trực tiếp điều hòa chức năng cơ quan: + GH (tăng trưởng, chuyển hóa protein – glucose) + Prolactin (kích thích tiết sữa) + ADH (vận chuyển nước ở thận) + Oxytocin (co bóp tử cung, bài tiết sữa) 3. Điều hòa theo cơ chế hồi hồi tiếp (feedback) - Vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến đích (giáp, thượng thận, sinh dục…) tạo thành vòng điều khiển kín: + Khi nồng độ hormone tuyến đích lên cao, vùng dưới đồi và tuyến yên giảm tiết hormone kích thích, ngược lại khi thấp thì tăng tiết. - Nhờ vậy toàn bộ hệ nội tiết giữ được sự ổn định (độ pH máu, đường huyết, huyết áp, chuyển hóa…). 4. Ảnh hưởng đến hầu hết hoạt động sống - Tăng trưởng chiều cao, phát triển cơ – xương (GH). - Điều hòa chuyển hóa đường, mỡ, đạm. - Cân bằng nước – điện giải (ADH). - Điều hòa sinh sản, chu kỳ kinh nguyệt, khả năng sinh tinh. - Ức chế hoặc kích hoạt phản ứng căng thẳng (ACTH – cortisol). 5. Minh chứng lâm sàng - Sự rối loạn chức năng tuyến yên (u tuyến, viêm, thiếu hụt hormone) gây ra đa dạng bệnh lý: lùn, to đầu chi, cường giáp thứ phát, suy sinh dục, đái tháo nhạt... - Điều trị hội chứng này thường phải “nhắm” vào việc phục hồi hoặc ức chế chức năng tuyến yên. Kết luận: Nhờ vị trí “đầu mối” nhận – truyền tín hiệu và khả năng sản xuất hầu hết các hormone kiểm soát tuyến đích, tuyến yên thực sự là “tuyến chỉ huy” điều phối mọi mặt của đời sống sinh lý. Khi tuyến yên hoạt động trơn tru, cơ thể duy trì được cân bằng nội môi; một khi tuyến này bị tổn thương, bất kỳ hệ cơ quan nào cũng có thể bị ảnh hưởng.