Tuyến tụy được coi là một tuyến pha. Dựa vào chức năng của nó, bạn hãy lập luận để chứng minh tại sao tuyến tụy lại có hai chức năng nội tiết và ngoại tiết. Nêu một ví dụ về trường hợp tuyến tụy không...

Tuyến tụy là một “tuyến pha” (mixed gland) vì nó vừa có chức năng ngoại tiết, vừa có chức năng nội tiết. Cụ thể: 1. Chức năng ngoại tiết - Tế bào tiểu thuỳ (tế bào acinous) trong tụy tiết ra các men tiêu hóa: amylase (phân giải tinh bột), lipase (phân giải chất béo), trypsin, chymotrypsin (thủy phân protein)… - Các tế bào ống tuyến (duct cells) tiết ra dịch có bicarbonate (HCO3–) để trung hòa acid từ dạ dày, giúp môi trường ruột non đạt pH lý tưởng (khoảng 7–8) cho các men hoạt động. - Tất cả đổ vào ống tụy chính, đi vào tá tràng để hỗ trợ tiêu hoá thức ăn. 2. Chức năng nội tiết - Tế bào đảo Langerhans (islet of Langerhans) gồm nhiều loại: • Tế bào β (beta) sản xuất insulin – hạ đường huyết. • Tế bào α (alpha) sản xuất glucagon – tăng đường huyết. • Tế bào δ (delta) sản xuất somatostatin – điều hòa cả insulin và glucagon. - Các hormon này được tiết trực tiếp vào máu, phối hợp với nhau để duy trì nồng độ glucose huyết tương ổn định. Như vậy, cùng một cơ quan (tuyến tụy) vừa tiết men tiêu hóa (ngoại tiết) vừa tiết hormon điều hòa chuyển hóa (nội tiết) nên gọi là tuyến pha. Ví dụ về rối loạn chức năng nội tiết của tuyến tụy dẫn đến bệnh lý: - Khi tế bào β bị phá hủy (ví dụ trong đái tháo đường tuýp 1), insulin không còn được sản xuất hoặc sản xuất rất ít, dẫn đến tăng đường huyết mạn tính, gây ra các triệu chứng: khát nước nhiều, đi tiểu nhiều, sụt cân, mệt mỏi, đồng thời dễ gặp biến chứng mạch máu (viêm võng mạc, suy thận, tổn thương thần kinh…). - Đây chính là bệnh Đái tháo đường typ 1 (Diabetes mellitus type 1), điển hình cho việc tuyến tụy không hoàn thành chức năng nội tiết.