Trong đoạn trích "Chiến thắng Mtao-Mxây", tác giả đã khắc họa thành công hình tượng Đăm Săn - một vị anh hùng dũng cảm, tài giỏi và đầy lòng tự trọng. Màn khiêu chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây không chỉ thể hiện sự đối đầu giữa hai tù trưởng mà còn phản ánh những giá trị đạo đức, tinh thần của cộng đồng Ê Đê thời kỳ đó.
1. Nguyên nhân, mục đích màn khiêu chiến của Đăm Săn:
Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây để khiêu chiến nhằm giành lại vợ Hơ Nhị bị cướp đi bởi kẻ thù. Hành động này xuất phát từ lòng tự trọng, danh dự cá nhân và cả cộng đồng. Đăm Săn muốn chứng minh sức mạnh, tài năng và bản lĩnh của mình trước kẻ thù, đồng thời bảo vệ danh dự cho gia đình và bộ tộc.
2. Hình ảnh Đăm Săn trong lúc khiêu chiến:
* Lời nói, cách xưng hô: Đăm Săn thể hiện sự tự tin, kiêu hãnh khi gọi Mtao Mxây bằng những từ ngữ khinh miệt như "thằng", "mày". Lời lẽ của chàng dứt khoát, rõ ràng, thể hiện quyết tâm chiến đấu đến cùng.
* Tư thế, thái độ: Đăm Săn đứng ở đầu sàn, mắt nhìn thẳng vào Mtao Mxây, thể hiện sự chủ động, bình tĩnh và sẵn sàng chiến đấu. Chàng không hề nao núng trước lời đe dọa của Mtao Mxây, luôn giữ vững khí phách của một vị anh hùng.
3. So sánh với hình ảnh Mtao Mxây:
* Lời nói, thái độ: Mtao Mxây tỏ ra sợ hãi, yếu đuối khi phải đối mặt với Đăm Săn. Hắn cố gắng dùng lời lẽ ngon ngọt để dụ dỗ Đăm Săn nhưng không thành công.
* Hành động: Mtao Mxây thể hiện sự hèn nhát khi bỏ chạy khỏi sàn đấu, trái ngược hoàn toàn với sự dũng mãnh của Đăm Săn.
Qua màn khiêu chiến, ta thấy được sự đối lập về tính cách, phẩm chất giữa Đăm Săn và Mtao Mxây. Đăm Săn là một vị anh hùng dũng cảm, tài giỏi, đại diện cho chính nghĩa, còn Mtao Mxây là một tên ác độc, hèn nhát, đại diện cho cái xấu xa.
4. Diễn biến trận đánh và so sánh tài năng, phẩm chất của hai tù trưởng:
* Diễn biến trận đánh: Trận đấu diễn ra gay cấn, kịch tính, thể hiện sự tài ba, dũng mãnh của Đăm Săn. Chàng đã vượt qua mọi thử thách, chiến thắng Mtao Mxây bằng sức mạnh phi thường và trí tuệ sắc bén.
* So sánh tài năng, phẩm chất: Đăm Săn thể hiện sự nhanh nhẹn, linh hoạt, sức mạnh phi thường trong việc múa khiên, chém giặc. Trong khi đó, Mtao Mxây lại tỏ ra chậm chạp, yếu ớt, dễ dàng bị Đăm Săn hạ gục.
5. Biện pháp nghệ thuật miêu tả hình ảnh múa khiên của hai tù trưởng:
* Biện pháp so sánh: Tác giả sử dụng nhiều phép so sánh để làm nổi bật sức mạnh, tốc độ của Đăm Săn. Ví dụ: "Đăm Săn múa khiên như gió bão", "múa khiên như nước lũ tràn bờ".
* Hình ảnh thiên nhiên: Các hình ảnh thiên nhiên như gió bão, nước lũ được sử dụng để tăng cường sức gợi hình, gợi cảm cho hành động múa khiên của Đăm Săn.
6. Chi tiết miếng trầu của Hơ Nhị và chi tiết ông trời giúp đỡ Đăm Săn:
* Chi tiết miếng trầu: Hơ Nhị ném miếng trầu cho Đăm Săn, giúp chàng tăng thêm sức mạnh và may mắn trong trận đấu. Đây là chi tiết thể hiện tình yêu thương, sự ủng hộ của cộng đồng đối với Đăm Săn.
* Chi tiết ông trời: Ông trời giúp đỡ Đăm Săn bằng cách chỉ đường cho chàng tìm đến nhà Mtao Mxây, tạo điều kiện thuận lợi cho chàng chiến thắng. Điều này thể hiện vai trò quan trọng của thần linh trong đời sống tín ngưỡng của người dân Tây Nguyên.
Qua cuộc giao đấu với Mtao Mxây, ta thấy được vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn: dũng cảm, tài giỏi, giàu lòng tự trọng và luôn hướng đến lý tưởng cao đẹp. Đăm Săn là biểu tượng của sức mạnh, lòng dũng cảm và tinh thần bất khuất của người dân Tây Nguyên.