phân tích nhưng nét chính về nghệ thuật tự sự qua câu truyên ngắn “ một bữa no “ của nam cao ( khoảng 700 chữ ) có trích lời thoại mang tính tự sự

Nam Cao là một nhà văn xuất sắc tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán. Tác phẩm của ông lột tả chân thực cuộc sống nghiệt ngã thời bấy giờ. Và “Một bữa no” là một truyện ngắn cho người đọc thấy sự chua chát của những kiếp người nghèo khổ, miếng ăn là xa vời, đối với họ không có gì quý giá hơn tình thân và lòng tự trọng.
Trong truyện, ta thấy một bà lão nghèo khổ, góa bụa, sống dựa vào đứa cháu gái nhưng rồi cuối cùng bà phải rời xa chúng vì không đủ khả năng nuôi bà. Bà đành ngậm ngùi sống nhờ một ít tiền trợ cấp từ hàng xóm. Cuộc sống của bà lay lắt, chỉ mong chờ chết đi cho xong. Nhưng rồi cái đói vẫn dẫn dắt bà tới cổng chùa, nơi bà được một bữa ăn no nê, nhưng cũng là bữa ăn cuối cùng của bà.
Câu chuyện đơn giản là vậy, nhưng nó lột tả được sự thật phũ phàng rằng miếng ăn là tất cả với những người nghèo khổ, và khi con người ta đói, họ sẵn sàng vứt bỏ hết mọi thứ gọi là danh dự để tìm kiếm đồ ăn. Cái cách mà bà cụ ăn như chưa bao giờ được ăn, vừa xấu hổ, vừa tội nghiệp vừa mỉa mai khiến người đọc vừa buồn vừa thương.
Bà cụ trong câu chuyện đại diện cho những người phụ nữ hy sinh cả cuộc đời cho con cháu nhưng lại nhận lại kết quả cay đắng. Chồng chết sớm, con trai cũng chết trong nghèo đói, chỉ còn lại một đứa cháu gái. Bà đã già đến mức răng rụng gần hết, đến cơm cũng khó mà nhai. Vậy mà, bà phải đi xin ăn vì chẳng còn cách nào để sống. Sự tủi nhục, khốn khổ của bà được Nam Cao lột tả rất chân thật: “Đã từ lâu, bà chỉ có củ chuối hoặc khoai đã thay cơm. Bữa ăn hôm nay, bà mới được ăn cơm, nhưng lại là một bữa cơm đặc biệt. Ăn một bát, bà thấy no căng bụng. Bà ngồi giữ ưỡn ngực ra phía trước, hai tay chống nạnh, đôi mắt có vẻ sáng sủa hơn”.
Đọc đến đây, chắc hẳn ai cũng động lòng thương cảm cho bà cụ. Cả một đời vất vả, đến cái già, cái chết vẫn chưa được yên. Bà cụ được mời đến ăn bữa cơm “đặc biệt”, đó là khi gia đình có giỗ của nhà chủ nợ, họ đãi tiệc linh đình, thừa mứa thức ăn. Bà cụ được chủ nhà mời đến, dù không muốn nhưng vì miếng ăn, bà vẫn phải đến. Bà biết cái cảnh được ăn một bữa no sẽ phải trả giá đắt, bằng cả mạng sống của mình. Thế nhưng đôi với một người đang đói khổ, đó là cơ hội ngàn vàng, bà không nỡ buông bỏ: “Bà nhìn mâm cơm có bát canh rau đầy, mấy bát cà pháo muối, một đĩa đậu lạc rang, một bát dưa ghém xối mỡ và một nồi cháo đang giữ lửa sôi lục bục. Bà thấy ngon miệng đến lạ lùng”, “Bà ăn liền một lúc bốn bát cơm”.
Thật sao? Một người già đến vậy, lại ăn được bốn bát cơm? Có lẽ đây là lần đầu tiên trong đời bà được ăn một bữa no như vậy. Dường như bà không quan tâm đến sự dèm pha của những người xung quanh, bà chỉ biết rằng mình đang rất đói. Đã lâu lắm rồi bà mới được ăn một bữa cơm thật no, không phải xin hay ăn cắp trộm gì. Dù có phải trả giá đắt thế nào, bà cũng cam lòng. Vậy là sau bao ngày tháng nhịn đói, bà cụ đã no say. Bà trở về nhà trong niềm hân hoan, rạng rỡ. Nhưng: “Khi no say đã chấm dứt, bà trở về dáng vẻ như cũ. Một dáng vẻ ủ ê và mệt mỏi”. Bà mệt mỏi bởi cuộc sống cơ cực, nhọc nhằn và cả bữa ăn no hiếm hoi gây tổn thương cho cơ thể yếu ớt của bà. Bà chết trong no say, mãn nguyện. Cái chết no mang đến sự xót xa, nghẹn ngào cho người đọc.
Bằng lối viết giản dị, mộc mạc, cách miêu tả chi tiết và chân thực, Nam Cao đã đưa người đọc đi từ những cảm xúc thương xót, phẫn nộ đến day dứt, ám ảnh về số phận của nhân vật. Qua đó, thể hiện sự cảm thông, xót xa của ông trước cuộc đời đầy bi thảm của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Đồng thời, lên án gay gắt cái xã hội phong kiến thối nát đã đẩy những người dân lương thiện vào bước đường cùng, buộc họ phải lựa chọn con đường tha hóa, biến chất hoặc chết đi.
Bên cạnh đó, truyện ngắn này cũng là tiếng nói, tiếng chuông cảnh tỉnh dành cho những người có địa vị trong xã hội. Làm ơn hãy mở rộng lòng mình, đừng lạnh lùng, ích kỷ với những mảnh đời bất hạnh. Bởi chúng ta có thể cho họ niềm tin vào cuộc sống, họ sẽ sẵn sàng hi sinh cả tính mạng cho chúng ta. Hãy nhớ rằng: “Nhân nào thắng quả ấy”, sống trên đời cần có một tấm lòng!