Đọ hiểu văn bản ngữ văn 11

câu 1. Đoạn trích sử dụng ngôi kể thứ nhất, tức là tác giả Kim Lân trực tiếp kể lại câu chuyện từ góc nhìn cá nhân của mình. Điều này giúp tạo cảm giác chân thực và gần gũi, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm với nhân vật chính Tư. Ngôi kể thứ nhất cũng góp phần thể hiện rõ ràng suy nghĩ, cảm xúc và quan điểm của nhân vật, tạo nên sự sâu sắc và ấn tượng cho câu chuyện.

câu 2. Những chi tiết thể hiện tâm trạng đau đớn, bất lực vì đói của Tư dù cảnh chiều rất đẹp là:

- Tiếng bát vỡ: Tiếng bát vỡ vang lên giữa sự yên tĩnh của buổi chiều gợi lên nỗi buồn, sự cô đơn và tuyệt vọng của nhân vật. Nó phản ánh sự thiếu thốn, nghèo khổ và bất hạnh của Tư.
- Bất đắc dĩ: Tư buộc phải đóng vai kẻ ăn bám do hoàn cảnh gia đình khó khăn. Điều này khiến anh cảm thấy xấu hổ, nhục nhã và bất lực trước số phận của mình.
- Mỏi rã rời: Sự mệt mỏi, kiệt sức của Tư là biểu hiện rõ ràng nhất cho sự đấu tranh nội tâm của anh. Anh cố gắng chống chọi với cơn đói nhưng không thể vượt qua được nó.
- Nằm lả xuống: Hành động này thể hiện sự buông xuôi, chấp nhận số phận của Tư. Anh không còn đủ sức để đứng vững trước áp lực của cuộc sống khắc nghiệt.
- Đói và mệt nằm rũ trên ghế: Hình ảnh này miêu tả trực tiếp sự yếu đuối, bất lực của Tư trước cơn đói. Anh không thể chống chọi được nữa và đành phải gục ngã trước số phận.

Phản ánh:

Bài tập này giúp học sinh rèn luyện kỹ năng phân tích tác phẩm văn học, đặc biệt là khả năng nắm bắt tâm trạng nhân vật thông qua ngôn ngữ và hành động. Việc sử dụng phương pháp tiếp cận thay thế giúp học sinh mở rộng tầm nhìn, khám phá thêm những khía cạnh mới của tác phẩm. Bên cạnh đó, bài tập cũng khuyến khích học sinh suy ngẫm về vấn đề xã hội, cụ thể là nạn đói và sự bất công trong xã hội phong kiến Việt Nam xưa.

câu 3: Đoạn trích "Đứa con người vợ lẽ" của Kim Lân sử dụng điểm nhìn bên trong để thể hiện nội tâm phức tạp của nhân vật Tư. Tác giả đặt người đọc vào vị trí của Tư, giúp chúng ta cảm nhận sâu sắc nỗi đau, sự bất lực và khát vọng hạnh phúc của anh.

* Nỗi đau: Tư là con trai của người vợ lẽ, luôn bị đối xử bất công, khinh miệt bởi chính cha ruột và gia đình. Anh phải chứng kiến cảnh mẹ bị ngược đãi, bị bỏ rơi, khiến anh cảm thấy bất lực và tuyệt vọng.
* Sự bất lực: Dù rất thương mẹ nhưng Tư không thể làm gì để thay đổi hoàn cảnh. Anh chỉ biết câm lặng chịu đựng, thậm chí còn cảm thấy mình là nguyên nhân gây ra nỗi đau cho mẹ.
* Khát vọng hạnh phúc: Tuy nhiên, ẩn sâu trong tâm hồn Tư vẫn là khao khát được yêu thương, được công nhận. Hình ảnh người phụ nữ tên Thân, dù chỉ xuất hiện thoáng qua, cũng gợi lên trong Tư niềm hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Bằng cách sử dụng điểm nhìn bên trong, Kim Lân đã tạo nên một tác phẩm đầy cảm xúc, khơi gợi sự đồng cảm nơi người đọc. Đồng thời, tác phẩm cũng phản ánh thực trạng xã hội phong kiến bất công, nơi những người phụ nữ và trẻ em bị chà đạp, tước đoạt quyền lợi.

câu 4. Hình ảnh bát phở được khắc họa trong đoạn trích có ý nghĩa sâu sắc, phản ánh thực trạng xã hội phong kiến thời bấy giờ. Bát phở không chỉ đơn thuần là món ăn, mà còn là biểu tượng cho sự phân biệt giai cấp, địa vị xã hội.

- Sự phân biệt đối xử: Tư, nhân vật chính, là con trai của người vợ lẽ, bị xem thường, khinh rẻ bởi bố và mọi người xung quanh. Hình ảnh bát phở trắng tinh, thơm ngon nhưng lại bị bỏ rơi thể hiện rõ ràng sự phân biệt đối xử này.
- Nỗi đau đớn, tủi nhục: Bát phở là minh chứng cho nỗi đau đớn, tủi nhục của Tư khi phải chịu đựng sự ghẻ lạnh, thiếu thốn từ gia đình. Anh ta cảm thấy mình vô dụng, không được công nhận và bị đẩy vào cảnh nghèo đói.
- Tâm hồn nhạy cảm: Bát phở cũng gợi lên sự nhạy cảm, dễ tổn thương của Tư trước những bất công xã hội. Nó khiến anh suy ngẫm về số phận của mình và những người cùng cảnh ngộ.

Bên cạnh đó, hình ảnh bát phở còn ẩn dụ cho khát vọng hạnh phúc, mong muốn được công bằng, được tôn trọng của những người thấp hèn trong xã hội phong kiến.

câu 5. Đọc hiểu văn bản Ngữ Văn 11 Độc văn bản sau: Đứa con người vợ lẽ (Kim Lân)

(Tóm tắt đoạn đầu: Mẹ đi vắng, đã hai hôm nay Tư chưa có một hạt cơm nào vào bụng. Tư là con vợ ba. Cha anh hơn mẹ anh đến ba mươi tuổi. Họ lấy nhau không phải vì tình yêu mà chỉ cốt để có người làm việc đồng áng cho gia đình. Vì là con vợ lẽ nên cả Tư và mẹ đều không được gia đình coi trọng. Cha mất, Tư phải thôi học ở nhà. Hai mẹ con Tư lâm vào cảnh thất nghiệp, cuộc sống khó khăn, khốn khổ. Bất đắc dĩ, Tư phải đóng vai kẻ ăn bám.)

Mạnh "bát phở" ra sân. Tiếng bát vỡ làm cho lòng anh dịu xuống. Anh bật cười thấy mình vô lí và thấy tiếc. Tư thấy mỏi rã rời. Toàn thân run lên. Anh nằm lả xuống. Trời đã về chiều, ánh nắng nhạt dần, lùi ra gần hết mặt sân. Mặt trời chếch là là xuống sau nhà, chiều tàn đã lâu. Cảnh vật thẫm lại. Gió khua lá lao xao. Những lùm cây đen thẫm lắc lư trên nền trời những cây cối ngả bóng trên mái. Thỉnh thoảng những bóng cây có giọt nắng rọi qua lại rung động lên sẫm đục. Vì gió. Mặt ao trong vườn gợn sóng, nổi giạt những váng ngầu về một góc. Trên cầu tre, một cô gái... đang vo gạo, làm sóng sánh những ánh vàng của mặt trời rớt trên các đầu sóng. Mấy mái nhà tranh (lược đoạn cuối: Thân đến chơi. Trong căn nhà tối om, Tư đói và mệt nằm rũ trên ghế. Thân mang xôi nắm nhô ra khỏi bụi chuối lá óng như lụa, đang thong thả bóc khói. Những làn khỏi lặng lẽ bốc lên dật đến cho Tư gói hạt mít, Tư muốn dành lại cho mẹ một nữa. Trong bóng tối, Tư nhai hạt mít trong im dờ bay theo gió, in trên nền trời xanh ngắt một nét nhẹ nhàng, thanh thoát. Cảnh đẹp như mỉa mai tự. Lặng và nghĩ đến tương lai mờ mịt của đứa con người vợ lẽ.) Anh ngồi phệt xuống đất, lưng dựa vào bức tường vàng sạm vì khói ám. Mặt lờ đờ nhìn làn khỏi xám (trích Đứa con người vợ lẽ, Kim Lân, Tổng tập văn học Việt Nam, tập 33, NXB Khoa học Xã hội, 2000, tr.475-476).

Theo anh/chị, vì sao chỉ một bữa cơm nguội với cà cùng ăn với Thân mà Tư lại thấy ngon, thoáng cái là lỉnh thôi. Thoáng cái là lỉnh thôi?

Phân tích:

* Nguyên nhân trực tiếp: Bữa cơm nguội với cà cùng ăn với Thân là bữa cơm giản dị, đơn sơ nhưng ấm áp, chan chứa tình cảm. Nó đánh thức trong Tư những ký ức về thời thơ ấu, về tình yêu thương của mẹ, về sự quan tâm, chăm sóc của bà. Điều này khiến Tư cảm nhận được sự ấm áp, hạnh phúc dù chỉ là tạm bợ.
* Nguyên nhân sâu xa: Sự thiếu thốn, nghèo khổ, bị ghẻ lạnh khiến Tư luôn khao khát một bữa cơm gia đình, một nơi nương tựa. Khi gặp Thân, Tư cảm nhận được sự chân thành, ấm áp từ cô, điều đó càng khiến Tư thêm trân trọng và biết ơn.

Kết luận: Chỉ một bữa cơm nguội với cà cùng ăn với Thân đã đủ để khơi dậy trong Tư những cảm xúc mãnh liệt, khiến anh cảm thấy hạnh phúc, ấm áp và trân trọng. Đó là minh chứng cho sức mạnh của tình yêu thương, sự sẻ chia và sự quan tâm giữa con người với nhau.

câu 6. Đọc hiểu văn bản ngữ văn 11 độc văn bản sau: đứa con người vợ lẽ (kim lân) (tóm tắt đoạn đâù: mẹ đi vắng, đã hai hôm nay tư chưa có một hạt cơm nào vào bụng. tư là con vợ ba. cha anh hơn mẹ anh đến ba mươi tuổi. họ lấy nhau không phải vì tình yêu mà chỉ cốt để có người làm việc đồng áng cho gia đình. vì là con vợ lẽ nên cả tư và mẹ đều không được gia đình coi trọng. cha mất, tư phải thôi học ở nhà. hai mẹ con tư lâm vào cảnh thất nghiệp, cuộc sống khó khăn, khốn khổ. bất đắc dĩ tư phải đóng vai kẻ ăn bám. trong cơn đói vì hai ngày chỉ uống nước cầm hơi, tư bứt rứt khó chịu khi ý thức mình chỉ là con vợ lẽ, một thằng thừa trong gia đình.) Mạnh "bát phở" ra sân. Tiếng bát vỡ làm cho lòng anh dịu xuống. Anh bật cười thấy mình vô lí và thấy tiếc. Tư thấy mỏi rã rời. Toàn thân run lên. Anh nằm lả xuống. Trời đã về chiều, ánh nắng nhạt dần, lùi ra gần hết mặt sân. Mặt trời chếch là là xuống sau nhà, chiều tàn đã lâu. Cảnh vật thẫm lại. Gió khua lá lao xao. Những lùm cây đen thẫm lắc lư trên nền trời những cây cối ngả bóng trên mái. Thỉnh thoảng những bóng cây có giọt nắng rọi qua lại rung động lên sẫm đục. Vì gió. Mặt ao trong vườn gợn sóng, nổi giạt những váng ngầu về một góc. Trên cầu tre, một cô gái... đang vo gạo, làm sóng sánh những ánh vàng của mặt trời rớt trên các đầu sóng. Mấy mái nhà tranh (lược đoạn cuối: Thân đến chơi. Trong căn nhà tối om, tư đói và mệt nằm rũ trên ghế. Thân mang xám nhô ra khỏi bụi chuối lá óng như lụa, đang thong thả bốc khói. Những làn khói lặng lẽ bốc lên dật đến cho tư gói hạt mít, tư muốn dành lại cho mẹ một nữa. Trong bóng tối, tư nhai hạt mít trong im dờ bay theo gió, in trên nền trời xanh ngắt một nét nhẹ nhàng, thanh thoát. Cảnh đẹp như mỉa mai tự. Lặng và nghĩ đến tương lai mờ mịt của đứa con người vợ lẽ.) Anh ngồi phệt xuống đất, lưng dựa vào bức tường vàng sạm vì khói ám. Mặt lờ đờ nhìn làn khỏi xám (trích đứa con người vợ lẽ, kim lân, tổng tập văn học việt nam, tập 33, nxb khoa học xã hôị, vơ vẩn bốc lên trời. Tai nghe tiếng vo gạo sàn sạt trên rả ngoài cầu ao. Tâm trí anh xáo động lên, anh trừng trị như than thầm với nhau. Nước mắt anh trào ra âm thầm lăn trên gò má. Từ những hành động của nhân vật Thân trong truyện ngắn trên, anh chị có suy nghĩ gì về ý nghĩa của sự đồng cảm, sẻ chia trong cuộc sống. (trả lời bằng đoạn văn từ 5 đến 7 câu) - Vâng. - Đem bát nhà đi. - Vâng. Tư thất thiểu lê bước. Tay bưng có bát phở mà mỏi rã rời. Khói bốc lên nghi ngút. Anh thèm quá. Trông những bánh tráng trắng phau mềm reo, ẩn hiện trong nước dùng váng sao, những miếng thịt bò mỏng cộc lộ tươi non, những hành, mù, hồ tiêu rắc lên trên, thơm ngào ngạt phả mãi vào mũi anh. Con tỉ con vị như thức dây. Bụng sôi sùng sục, vần lên chuyển xuống. Nước bọt cứ ứa mãi ra, anh ao ước thúc đẩy sự phát triển thành tựu thức giấc được một bát. Tư đặt bát phở lên bàn cho anh, rồi lặng lẽ ra ngoài thềm. Ông Cả vừa ăn vừa cắm cáu gắt: - Gớm! Phở! Ăn ràng như đấm vào họng! Tư se sẽ nuốt nước bọt. Thật là mỉa mai. Ăn xong, buông đũa buông bát, ông Cả vội vã cắp cặp ra đi, ông còn cay mấy hội bạch cược hôm qua. Ông Cả đi rồi. Tư cũng chẳng buồn ra đóng cửa. Anh định đem bát ra chậu ngâm, nhưng lại thôi, là vì anh thấy còn đến lưng bát nước dùng ăn thưà. Lúc khác ai còn giữ lại làm gì? Nhưng lúc này... Tư đưa "bát phở" lên mũi ngưỉ, mùi thơm ngào ngạt bốc lên. Anh nêm một ngụm chèm chẹp miệng. Trời ơi sao mà ngon thế! Anh ước ao giá mà được một bát cơm nguội trộn ăn thì phải biết? Nghĩ đến cơm nguội, anh lại nhớ đến một hôm, cũng đói như hôm nay. Thân, bạn chí thiết của anh, đến chơi neo mãi anh về nhà. Rồi mời anh: - Nhà đi vắng cả, chỗ anh em với nhau, tôi nói thật: anh ở đây ăn cơm nguội - cơm nguội thôi - với tôi cho vui nhé. Cái bữa cơm nguội với cà ấy sao mà ngon thế! Tư còn nhớ mãi, có lẽ suốt đời: Tư so sánh ông Cả với Thân. Nỗi căm hờn nổi dậy trong lòng. Hai mắt anh quắc lên một cách dữ dội. Anh nghiến răng ném