Bài $\rm V.$

**a. Xác định công thức hóa học và viết phương trình phản ứng** 1. **Muối A** là NaNO₃ (natri nitrat), vì "Diêm tiêu Chile" là tên gọi của natri nitrat. 2. **Nhiệt phân muối A**: \[ 2 \text{NaNO}_3 \xrightarrow{t°} 2 \text{NaNO}_2 + O_2 \uparrow \] Ở đây, sản phẩm rắn $A_1$ là NaNO₂ (natri nitrit) và khí không màu $B$ là O₂ (oxi). 3. **Phản ứng của $A_1$ với HI và H₂SO₄**: \[ 2 \text{NaNO}_2 + 2 \text{HI} + \text{H}_2\text{SO}_4 \rightarrow 2 \text{I}_2 + 2 \text{H}_2\text{O} + \text{Na}_2\text{SO}_4 + \text{N}_2 \uparrow \] Ở đây, $D$ là Na₂SO₄, $A_2$ là N₂ (nitơ) và khí không màu. 4. **Phản ứng của $A_2$ với không khí**: \[ N_2 + O_2 \rightarrow 2 NO \quad (\text{sản phẩm tạo ra có thể tạo ra NO₂ và sẽ có màu nâu đỏ}) \] Ở đây, $A_3$ là NO₂ (điôxít nitơ). 5. **Phản ứng của $A_3$ với KOH**: \[ 2 NO_2 + 2 KOH \rightarrow KNO_3 + KNO_2 + H_2O \] Ở đây, $A_4$ là KNO₃ (kali nitrat) và $As$ là KNO₂ (kali nitrit). **Tóm tắt công thức hóa học:** - A: NaNO₃ - $A_1$: NaNO₂ - $A_2$: N₂ - $A_3$: NO₂ - $A_4$: KNO₃ - $As$: KNO₂ - B: O₂ - D: Na₂SO₄ --- **b. Thành phần của thuốc súng đen** b1. **Viết phương trình hóa học thể hiện sự cháy của thuốc súng đen:** Giả sử tổng khối lượng là 100 g, ta có: - Khối lượng của A = 75 g - Khối lượng của sulfur = 12 g - Khối lượng của carbon = 13 g Phương trình cháy: \[ 10 \text{NaNO}_3 + 6 \text{C} + 6 \text{S} \rightarrow 5 \text{Na}_2\text{S} + 6 \text{CO}_2 + 3 \text{O}_2 + 6 \text{H}_2O \] **Vai trò của từng nguyên liệu:** - A (NaNO₃): Cung cấp oxi cho quá trình cháy. - Sulfur: Làm tăng khả năng bùng nổ và tạo ra khí SO₂. - Carbon: Làm tăng nhiệt lượng trong quá trình cháy. b2. **Các sản phẩm cháy khác nhau có thể xảy ra**: - Nếu thiếu oxi: \[ C + 2 H_2 + S \rightarrow C_2H_6S \quad (\text{Chất khí mercaptan}) \] - Nếu đủ oxi nhưng không đủ A: \[ C + O_2 \rightarrow CO_2 \] Hai phương trình này minh họa rằng khi thành phần trong thuốc súng đen thay đổi, các sản phẩm cháy cũng sẽ khác nhau.