Em hãy viết báo cáo kết quả nghiên cứu về đặc điểm hình thức thơ Đường luật qua một số bài thơ trung đại đã học.

Mít Dưới đây là **bài báo cáo mẫu** về đề tài *“Đặc điểm hình thức thơ Đường luật qua một số bài thơ trung đại Việt Nam”* — phù hợp cho học sinh THCS hoặc THPT.

---

## 📝 **BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU**

### **Đề tài:** Đặc điểm hình thức thơ Đường luật qua một số bài thơ trung đại Việt Nam

---

### **1. Mở đầu**

Thơ Đường luật là một thể thơ tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam, có nguồn gốc từ Trung Quốc thời nhà Đường. Khi du nhập vào Việt Nam, thể thơ này được các nhà thơ Việt vận dụng sáng tạo, góp phần hình thành nên nhiều tác phẩm kiệt xuất. Việc nghiên cứu đặc điểm hình thức của thơ Đường luật giúp chúng ta hiểu rõ hơn giá trị nghệ thuật và tinh thần sáng tạo của các tác giả trung đại.

---

### **2. Nội dung nghiên cứu**

#### **2.1. Đặc điểm chung của thơ Đường luật**

Thơ Đường luật là thể thơ có **niêm, luật, vần, đối** rất chặt chẽ.

* **Số câu:** Gồm **8 câu** (đối với thể *thất ngôn bát cú*) hoặc **4 câu** (thất ngôn tứ tuyệt).

* **Mỗi câu có 7 chữ** (thất ngôn) hoặc 5 chữ (ngũ ngôn).

* **Luật bằng – trắc:** Quy định chặt chẽ vị trí thanh bằng, thanh trắc trong từng câu.

* **Niêm:** Câu thứ 1 “niêm” với câu thứ 8, câu thứ 2 “niêm” với câu thứ 3, v.v.

* **Đối:** Câu 3 đối câu 4 (thực đối), câu 5 đối câu 6 (luận đối).

* **Vần:** Thường gieo **vần bằng** ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.

* **Bố cục:**

 * Đề (2 câu đầu)

 * Thực (2 câu tiếp)

 * Luận (2 câu tiếp theo)

 * Kết (2 câu cuối).

#### **2.2. Biểu hiện cụ thể qua một số bài thơ trung đại Việt Nam**

**a) “Qua Đèo Ngang” – Bà Huyện Thanh Quan**

* Thuộc thể **thất ngôn bát cú Đường luật**.

* Cấu trúc, niêm luật, vần đối chuẩn mực:

 > Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

 > Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

 > → Cặp câu thực (3–4): đối nhau chỉnh.

 > Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

 > Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

 > → Cặp câu luận (5–6): tiếp tục đối nhau cân xứng.

* Thể hiện sự hòa hợp giữa **hình thức Đường luật nghiêm ngặt** và **tâm hồn Việt Nam**: nỗi cô đơn, nhớ nước, thương nhà.

**b) “Bạn đến chơi nhà” – Nguyễn Khuyến**

* Cũng thuộc thể **thất ngôn bát cú Đường luật**.

* Giữ nguyên luật bằng – trắc và niêm đối chính xác.

* Cái hay nằm ở **cách phá luật bằng nội dung hóm hỉnh**, dí dỏm.

 → Nguyễn Khuyến vận dụng thể Đường luật cổ điển để diễn tả tình bạn dân dã, chân tình, đậm chất quê hương.

**c) “Cảnh ngày hè” – Nguyễn Trãi** (*Bảo kính cảnh giới* – Quốc âm thi tập*)

* Thuộc **thất ngôn xen lục ngôn bát cú**, có sáng tạo so với Đường luật truyền thống.

* Dấu ấn Việt hóa thể hiện ở **ngôn ngữ thuần Việt**, **hình ảnh gần gũi đời sống dân gian**, và **âm điệu linh hoạt**, không gò bó.

#### **2.3. Nhận xét chung**

* Thơ Đường luật trong văn học trung đại Việt Nam vừa **giữ khuôn mẫu cổ điển**, vừa **được dân tộc hóa** sâu sắc.

* Các nhà thơ Việt **tuân thủ hình thức nghiêm ngặt** nhưng **biến hóa linh hoạt** về ngôn ngữ, hình ảnh và cảm xúc, đưa chất Việt vào một thể thơ có nguồn gốc nước ngoài.

* Đây chính là **biểu hiện của bản lĩnh văn hóa dân tộc**, vừa tiếp thu tinh hoa nhân loại, vừa khẳng định bản sắc riêng.

---

### **3. Kết luận**

Qua việc tìm hiểu các bài thơ trung đại như *“Qua Đèo Ngang”*, *“Bạn đến chơi nhà”*, *“Cảnh ngày hè”*, ta thấy thơ Đường luật không chỉ là khuôn mẫu nghệ thuật nghiêm ngặt mà còn là nơi các thi nhân Việt Nam gửi gắm tâm hồn, tình cảm và trí tuệ. Hình thức Đường luật trở thành **khung vàng** để chạm khắc nên **vẻ đẹp tinh tế, sâu sắc của hồn thơ Việt Nam**.

---

📘 **Tài liệu tham khảo:**

* SGK Ngữ văn 10, 11 – Chương trình GDPT hiện hành.

* *Thi pháp thơ Đường luật Việt Nam* – Nhiều tác giả.

* Các tuyển tập thơ trung đại Việt Nam.

---

Bạn có muốn mình giúp bạn **viết lại bản rút gọn (khoảng 1 trang A4, 400 chữ)** để nộp cho bài tập ở lớp không?