viết bài văn phân tích bài thơ thu uẩn

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam, ông là nhà thơ của quê hương, những sáng tác mà ông viết lên đậm chất vùng quê Nam Bộ. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, ông có ba bài thơ thu, một trong số đó là "Thu vịnh", bài thơ đã được đánh giá là tiêu biểu cho thơ thu của Nguyễn Khuyến. Bài thơ "Thu vịnh" là bài thơ vịnh mùa thu, bao gồm những câu thơ tuyệt bút trong trẻo, thần tiên khỏi thế giới trần tục.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh xuất hiện của ông trước khung cảnh đêm thu:"

"Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,Cần trúc lơ phơ gió hắt hiuNước biếc trông như tảng khói phủ,Song thưa để mặc bóng trăng vào."

Khung cảnh mùa thu hiện ra qua cái nhìn của thi sĩ với màu sắc xanh ngắt của bầu trời, hình ảnh cần trúc trước gió hắt hiu. Bầu trời thu trong xanh, cao vút, thăm thẳm "xanh ngắt", gợi ra chiều cao, độ rộng, cái sâu hút của bầu trời, gợi ra cả bầu không khí vô cùng trong trẻo của mùa thu. Màu xanh ấy vẫn là màu xanh quen thuộc nhưng giờ đây nó đã biến đổi hơn một chút, không còn[INST] sáng mà đã ngả sang màu xanh ngắt. Đó là màu xanh đậm hơn, hầu như không còn chuyển động, không một gợn nhỏ, tạo thành một đường nét rõ ràng trên bầu trời. Trên nền trời ấy là hình ảnh thanh tú của cần trúc đang đong đưa khe khẽ trước gió thu. Gió thu hắt hiu, nhẹ nhàng, lay động nhè nhẹ cành trúc. Chữ "hắt hiu" gợi lên được sự cung cấp ánh sáng mờ nhạt, yếu ớt, gió thổi se sẽ, rất nhẹ, rung rinh nhẹ nhàng cành trúc. Hình ảnh cần trúc khiến ta nhớ tới lời thơ Nguyễn Du: "Một vùng cỏ áy bóng tà/Gió hiu hiu thổi một và bông lau" (Truyện Kiều). Ở đây, Nguyễn Khuyến đã mượn hình ảnh cần trúc để miêu tả sự yên tĩnh, vắng vẻ của mùa thu.

Bức tranh mùa thu tiếp tục được khắc họa bằng hình ảnh nước biếc và bóng trăng:"

"Nước biếc trông như tầng khói phủSong thưa để mặc bóng trăng vào"

Hình ảnh nước biếc gợi ra sự êm dịu, nhẹ nhàng của mùa thu. Nước thu trong vắt, xanh trong, giống như một khối khói phủ mờ, mềm mại, uyển chuyển. Trăng được ví như người thiếu nữ duyên dáng, chủ động bước vào nhà thơ qua song thưa, mang theo ánh sáng huyền ảo, lung linh. Ánh trăng vàng dịu nhẹ, len lỏi qua kẽ lá, qua khe cửa vào trong nhà, hòa quyện cùng dòng nước biếc tạo nên bức tranh mùa thu hữu tình, lãng mạn. Bức tranh mùa thu được vẽ lên bằng những gam màu tinh tế, tạo nên một khung cảnh mùa thu thanh bình, yên ả, gợi lên cảm giác thư thái, dễ chịu.

Ở hai câu thơ cuối, nhà thơ trực tiếp bộc lộ nỗi lòng của mình:

"Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoáiMột tiếng trên không ngỗng nước nào?"

Câu thơ "Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái" gợi lên cảm giác xưa cũ, hoài niệm. Hoa đã nở rộ từ năm ngoái, nay đã trở thành "hoa năm ngoái", gợi lên sự tàn phai, phôi pha của thời gian. Tiếng ngỗng trời lạnh lẽo càng làm tăng thêm vẻ đượm buồn của mùa thu, khiến lòng người man mác, khó tả. Hai câu thơ cuối đã thể hiện nỗi niềm u uất, xót xa của nhà thơ trước sự thay đổi của thời cuộc. Nhà thơ cảm thấy bất lực, bế tắc trước hiện thực xã hội, ông muốn thoát li khỏi thực tại nhưng lại không biết phải làm gì.

Bài thơ "Thu vịnh" là một bài thơ hay, thể hiện tài năng quan sát tinh tế, khả năng sử dụng ngôn ngữ tài tình của Nguyễn Khuyến. Bài thơ đã vẽ nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ, trữ tình, đồng thời thể hiện tâm trạng u uất, xót xa của nhà thơ trước sự thay đổi của thời cuộc.