3. Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm

Câu 1 (trang 67 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Cho sự việc và nhân vật sau đây: Sau khi bán chó, lão Hạc sang báo cho ông giáo biết. Học sinh đóng vai ông giáo viết một đoạn văn kể lại giây phút lão Hạc sang báo tin bán chó với vẻ mặt và tâm trạng đau khổ.

Phương pháp giải:

Em tham khảo quy trình xây dựng một đonạ văn tự sự trong SGK gồm 5 bước: 

- Lựa chọn sự việc chính 

- Lựa chọn ngôi kể

- Xác định thứ tự kể

- Xác định các yếu tổ miêu tả, biểu cảm sẽ dùng trong đoạn văn

- Viết đoạn văn.

Trên cơ sở đó, em tự viết đoạn văn của mình.

Lời giải chi tiết:

     Lão Hạc là hàng xóm của tôi, lão sống một mình cùng một con chó Vàng, lão yêu quý nó lắm. Hàng ngày lão vẫn sang tỉ tê với tôi chuyện bán con Vàng, tôi biết lão yêu con Vàng như yêu chính đứa con, đứa cháu ruột của mình, chẳng đời nào lão chịu bán đâu. Thế mà sáng nay, lão vừa sang nhà tôi đã vội vàng báo ngay "Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!". Trong giọng nói tôi thấy có cái gì đó đang nghẹn lại nơi cổ họng. Lão cứ cố tỏ ra vui vẻ nhưng cái mặt cười như sắp mếu của lão khiến tôi thương lão vô cùng. Đang ngồi trò chuyện tự nhiên lão mếu máo khóc như con nít. Lão Hạc cứ tự trách mình và kể lại tỉ mỉ chuyện lão bán con chó. Lão tự tưởng tượng ra con Vàng trách lão tệ bạc, rồi cứ thế lão dằn vặt vì "đánh lừa một con chó". Tôi dù có an ủi thì lão vẫn cảm thấy chua xót và đau đớn khi bán cậu Vàng mà lão yêu quý.

Câu 2 (trang 67 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Tìm trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao đoạn văn kể lại giây phút trên. Sau đó so sánh với đoạn văn mình vừa viết để rút ra nhận xét.

Phương pháp giải:

Đọc lại truyện Lão Hạc của Nam Cao, em dễ dàng nhận ra đoạn văn nói về sự việc trên: lão Hạc sang gặp ông giáo báo tin bán chó. Sau đó, em so sánh đoạn văn của Nam Cao với đoạn văn mình vừa viết để rút ra nhận xét theo yêu cầu bài tập.

Lời giải chi tiết:

Nhận xét:

Trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao, đoạn văn kể lại giây phút trên:

“Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi chơi. Vừa thấy tôi lão báo ngay:

- Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!

- Cụ bán rồi?

- Bán rồi. Họ vừa bắt xong.

Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà òa lên khóc. Bây giờ thì tôi không xót xa năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho có chuyện:

- Thế nó cho bắt à?

Mặt lão dột nhiên co dúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...”.

(Nam Cao - Lão Hạc)

- Đoạn văn của Nam Cao đã kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm khi nói về gương mặt đau đớn của lão Hạc “Mặt lão đột nhiên co dúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...”.

- Nhờ có sự kết hợp giữa yếu tố miêu tả và biểu cảm mà tác giả:

+ Khắc họa rõ nét một cách đặc sắc hình ảnh lão Hạc và những diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật.

+ Người đọc cảm nhận rõ ràng nỗi đau, sự dằn vặt tới tột cùng cảm xúc khi phải bán "cậu Vàng".

+ Có hai lớp biểu cảm: của nhân vật "tôi" và của lão Hạc.