Cô bé bán diêm

>> Xem chi tiết: Văn bản Cô bé bán diêm - KNTT

Câu 1 (trang 60 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng với em.

Phương pháp giải:

Nhớ lại các truyện hoặc phim em đã xem có nhân vật trẻ em.

Lời giải chi tiết:

Em đã xem nhiều bộ phim hoạt hình có nhân vật trẻ em, trong đó em ấn tượng và có nhiều cảm xúc nhất với bộ phim “Ngôi mộ đom đóm” của Nhật Bản. Bộ phim nói về sự khốc liệt của xã hội Nhật bản trong chiến tranh thế giới thứ hai và ca ngợi tình anh em của hai đứa trẻ mồ côi. Hai anh em phải vật lộn với sự đói khổ của chiến tranh, sự hắt hủi của mọi người để có thể tồn tại. Không nhà cửa, không gia đình, không của cải và thậm chí không có gì để ăn khiến cuộc sống hai đứa bé hiện lên đầy thảm khốc. Chiến tranh đã khiến hai đứa bé trở nên thiếu thốn, đáng thương nhưng hai anh em dành tình yêu thương cảm động và nhân văn cho nhau. Cuối cùng, hai anh em đã chết vì đói khổ và bệnh tật.

Câu 2 (trang 60 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chia sẻ một vài cảm nhận của em về nhân vật đó.

Phương pháp giải:

Nêu cảm nhận về nhân vật em đã nêu ở câu 1.

Lời giải chi tiết:

Em rất ấn tượng với nhân vật người anh Seita, cậu bé chỉ khoảng hơn 10 tuổi nhưng đã thay cha mẹ gánh vác nuôi em gái, cõng em qua hết nơi này đến chốn nọ, thậm chí đi ăn trộm và bị đánh để mang đồ về cho em gái ăn. Hai anh em đã chết vì đói khổ và bệnh tật. Hi vọng ở một thế giới nào đó, anh em họ sẽ có một cuộc sống tốt đẹp hơn và không có chiến tranh như trong câu chuyện. Cậu bé khiến em nghĩ tới anh trai của mình, anh trai cũng thương yêu em vô điều kiện như thế. Hai đứa trẻ đáng thương khiến em cảm thấy chiến tranh thật độc ác, vô nghĩa và em thấy yêu thương hơn gia đình của mình.

Câu 1 (trang 61 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Điều gì sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

Điều sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa: Giữa tiết trời đông giá rét, em phải ra đường, tìm kiếm những nơi đông người qua lại để bán những que diêm nhưng không ai đoái hoài đến lời chào hàng của em.

Câu 2 (trang 62 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc và chú ý chi tiết nói về hoàn cảnh của cô bén bán diêm.

Lời giải chi tiết:

Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh "gia sản tiêu tán, gia đình phải rời ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân leo quanh để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa". 

Câu 3 (trang 62 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Mỗi lần quẹt diêm, cô bé bán diêm nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là thực hay mơ?

Phương pháp giải:

Chú ý 5 lần quẹt diêm của cô bé.

Lời giải chi tiết:

Mỗi lần quẹt diêm cô bé bán diêm lại được sống trong giây phút hạnh phúc:

- Lần quẹt diêm thứ nhất: em thấy lò sưởi, vì trong đêm đông giá lạnh em cần được sưởi ấm.

- Lần quẹt diêm thứ 2: em thấy một bàn ăn thịnh soạn cho thấy mơ ước lớn nhất lúc này của em là được ăn no.

- Lần quẹt diêm thứ 3, em thấy hình ảnh của cây thông. Đó chính là biểu tượng của mái ấm gia đình hạnh phúc.

- Lần quẹt diêm thứ 4: bà hiện lên thật ấm áp, đẹp đẽ. Cô bé khẩn thiết van xin bà cho đi cùng, bởi cô bé hiểu khi ngọn lửa diêm tắt đi bà cũng biến mất.

- Lần cuối cùng: em quẹt hết số diêm còn lại để nhìn thấy bà và thật kì lạ ước nguyện cuối cùng của em đã trở thành hiện thực.

=> Bốn lần quẹt diêm đầu tiên đều là giấc mơ, lần quẹt diêm cuối cùng đã trở thành hiện thực khi em đã rời xa thế giới thực tại và sang thế giới bên kia.

Câu 4 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Điều gì xảy ra với cô bé bán diêm? Có giống với dự đoán của em không?

Phương pháp giải:

Chú ý chi tiết nói về những tình huống xảy đến với cô bé bán diêm.

Lời giải chi tiết:

Đúng như dự đoán của em, cô bé bán diêm đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa nhưng em không còn phải đối mặt với đòn roi, những lời mắng nhiếc, sự đói rét, nỗi buồn nữa, em đã được đến một thế giới khác, thế giới có bà ở bên.

Câu 5 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Có những hình ảnh trái ngược nào trong quang cảnh ngày năm mới?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm các hình ảnh trái ngược được miêu tả.

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh trái ngược trong quang cảnh ngày năm mới: Trong khung cảnh của năm mới, mặt trời lên trong sáng, chói chang trên bầu trời nhạt, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà nhưng có một em bé đã chết trong đêm giao thừa vì lạnh lẽo: "Ở một xó tường, người ta chỉ thấy em với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười". 

Câu 1 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

Phương pháp giải:

Xem lại truyện và xác định người kể chuyện.

Lời giải chi tiết:

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba (tác giả). 

Câu 2 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không dám trở về nhà?

Phương pháp giải:

Đọc và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

- Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm giao thừa mùa đông đầy giá rét với tuyết trắng phủ kín phố phường.

- Mặc dù có nhà song em không dám về vì nếu về mà không mang được đồng xu nào tất sẽ bị cha em mắng chửi, đánh đập.

Câu 3 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm? Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật?

Phương pháp giải:

Đọc và chú ý các chi tiết tả ngoại hình.

Lời giải chi tiết:

Các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm:  

- Em phải đi chân đất, chân em đỏ ửng hết lên rồi bầm tím lại.

- Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao.

- Bông tuyết bám dày trên mái tóc dài xõa thành từng búp trên lưng em.

Câu 4 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước mong nào của cô bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không.

Phương pháp giải:

Đọc lại 5 lần quẹt diêm và chú ý trình tự xuất hiện.

Lời giải chi tiết:

- Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện ước mơ được sưởi ấm, được ăn no và được gặp bà của cô bé bán diêm.

- Theo em, không thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh này được bởi vì thứ tự của những hình ảnh này thể hiện được mức độ tăng dần của nỗi khao khát của cô bé bán diêm với những sự vật ấy. Nỗi khát khao lớn nhất của cô bé trong đêm giao thừa đó là được gặp người bà mà luôn yêu thương cô hết mức. Nếu như thay đổi thứ tự xuất hiện của những hình ảnh đó thì truyện sẽ mất đi ý nghĩa của nó.

Câu 5 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó.

Phương pháp giải:

Chú ý từ ngữ trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện thể hiện tình yêu thương sâu sắc của nhà văn đối với số phận bất hạnh của cô bé bán diêm.

- Các chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó:

+ Khắc họa hình ảnh nhân vật với hoàn cảnh đáng thương.

+ Giọng điệu đầy cảm thông, chia sẻ “…nhưng em không thể về nhà lúc này được, cha em sẽ đánh em”; “chà, giá có thể bật que diêm lên để sưởi cho ấm nhỉ!”…

+ Tái hiện những ước muốn của cô bé phù hợp với mong ước của em.

- Qua câu chuyện, nhà văn muốn truyền tải đến người đọc thông điệp giàu ý nghĩa, thấm đẫm giá trị nhân đạo: hãy yêu thương trẻ thơ và để cho chúng được sống một cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc, xây dựng cuộc sống ấm no cho tất cả mọi người, nhất là cho những em bé thiếu thốn vật chất và tinh thần.

Câu 6 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Đọc lại một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ.

Phương pháp giải:

Chú ý các chi tiết và thái độ của người đi đường.

Lời giải chi tiết:

- Cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của em bé bán diêm: "Khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh", "khách qua đường vội vã mặc quần áo ấm đến những nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với hoàn cảnh nghèo khổ của em bé bán diêm", "Mọi người bảo nhau: chắc nó muốn sưởi ấm".

- Đây là thái độ và sự ứng xử thờ ơ, thiếu sự đồng cảm và tình yêu thương giữa con người đối với con người. 

Câu 7 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như: cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khí tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường. Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết, hình ảnh đó. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các chi tiết này và nêu lên tác dụng.

Lời giải chi tiết:

- Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như:

+ Cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm;

+ Không khí tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường.

- Tác giả đã sử dụng những hình ảnh tương phản đó để làm nổi bật tình cảnh hết sức tội nghiệp của cô bé. Hình ảnh đối lập của cô bé bán diêm và mọi người mãi mãi để lại trong lòng bao người đọc trên khắp thế gian này niềm đau thương vô hạn.

Câu 8 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm có kết thúc như vậy không? Vì sao? 

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn kết và trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

- Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm cũng đã có một kết thúc có hậu (khi nói về phương diện giải phóng số phận con người). Cái chết của cô bé bán diêm khốn khổ là một cảnh tượng thương tâm, nhưng đây là một cái chết đẹp, hình hài thể xác chết mà linh hồn, khát vọng của em bé vẫn sống, sống trên đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười, sống trong cảnh tượng huy hoàng cùng bà bay lên đón năm mới. Nói về cái chết, người ta hay nghĩ tới bi kịch. Viết về cái chết của cô bé bán diêm như thế, nhưng tác phẩm của An-đéc-xen là một bi kịch lạc quan.

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện cô bé bán diêm. 

Phương pháp giải:

Tưởng tượng những điều muốn nói với tác giả và viết đoạn văn đúng hình thức.

Lời giải chi tiết:

     Thân gửi nhà văn An-đéc-xen - tác giả câu chuyện Cô bé bán diêm: Đã hơn một thế kỉ trôi qua kể từ ngày ông viết truyện ngắn Cô bé bán diêm, nhưng người đọc trên khắp hành tinh này, nhất là những bạn nhỏ vẫn luôn nghe văng vẳng đâu đây lời nguyện cầu tội nghiệp của cô bé. Ước mơ của cô bé trong câu chuyện là được sống mãi bên bà trong tình yêu thương, muốn thoát khỏi cảnh đói rét, đau khổ. Thực tế, cô bé đã chết rét, chết đói trong đêm giao thừa giữa khu phố với những ngôi nhà ngập tràn ánh sáng. Nhưng dưới ngòi bút ngập tràn yêu thương, chứa chan sự đồng cảm của ông, người đọc vẫn cảm giác rằng cô bé tội nghiệp ấy không chết. Em đang đi vào một thế giới khác, hạnh phúc và yêu thương hơn.