[Toán 5] Nắm trọn công thức tính vận tốc và bài tập vận dụng

Nắm vững công thức tính vận tốc sẽ giúp các em giải quyết được rất nhiều các bài tập liên quan. Admin sẽ giúp các em học toán tốt hơn mỗi ngày với kiến thức lý thuyết kèm bài tập vận dụng được chia sẻ trong bài viết dưới đây.

Vận tốc là đơn vị được tính dựa vào quãng đường đi đường trong một khoảng thời gian nhất định. Đơn vị của vận tốc sẽ phụ thuộc vào đơn vị độ dài với đơn vị đo thời gian, chẳng hạn như: m/s hoặc km/h.

Vận tốc là gì?

Vận tốc được dùng để đo tốc độ nhanh hoặc chậm nên nó được ứng dụng trong nhiều hoạt động, lĩnh vực của đời sống. Ví dụ như: Đo tốc độ của phương tiện giao thông, đo tốc độ chạy hoặc di chuyển của vạn vật,...

Muốn tính vận tốc, các em cần nắm chuẩn công thức tính. Vận tốc được tính bằng quãng đường đi được chia cho thời gian đi hết quãng đường đó. Công thức tổng quát như sau:

$V = \frac{s}{t}$

Trong đó:

V là vận tốc
s là quãng được đi được
t là thời gian đi hết quãng đường đó

Công thức tính vận tốc

Từ công thức tính vận tốc ở trên, các em có thể tính được quãng đường và thời gian di chuyển bằng công thức biến đổi như sau:

s = V.t

$t = \frac{s}{V}$

Do đó, tùy vào đề bài đưa ra mà các em sẽ vận dụng công thức phù hợp để tính được kết quả chính xác. Lưu ý về đơn vị đo để đảm bảo viết chuẩn cho đáp án cuối cùng.

Các em đã nắm rõ công thức qua chia sẻ ở trên của Admin, bây giờ các em sẽ cần vận dụng nó vào ví dụ đơn giản để ghi nhớ công thức.

Ví dụ: Một tàu hỏa khởi hành từ nhà ga A vào lúc 7h30p và nó đến nhà ga B lúc 10h15p. Biết quãng đường từ nhà ga A đến nhà ga B dài 154km. Hãy tính vận tốc của tàu hỏa này.

Giải:

Khoảng thời gian để đoàn tàu đi từ nhà ga A đến nhà ga B là:

10h15p - 7h30p = 2h45p = 2,75 giờ

Vận tốc của tàu hỏa là:

$V = \frac{s}{t} = \frac{154}{2,75} = 56$ (km/h)

Vậy vận tốc của tàu hỏa là 56 km/h.

Để giúp các em nhớ công thức và rèn luyện kỹ năng làm bài, giải bài tập liên quan đến công thức tính vận tốc. Cùng Admin đi vào một số dạng bài tập từ cơ bản đến nâng cao có kèm lời giải dưới đây:

Bài tập tính vận tốc từ cơ bản đến nâng cao

Bài 1: Cho một quãng đường AB dài 135km. Một xe máy đi từ A đến B hết 3 giờ. Biết dọc đường đi xe máy đã nghỉ 2 lần, mỗi lần 10 phút. Hãy tính vận tốc của xe máy?

Giải:

Thời gian thực tế để xe máy đi hết quãng đường AB dài 135km là:

3 giờ - 10 phút - 10 phút = 2 giờ 40 phút = 2,67 giờ

Vận tốc của xe máy là:

V = $\frac{s}{t} = \frac{135}{2,67}$ = 50,56 (km/h)

Vậy vận tốc của xe máy là 50,56 km/h.

Bài 2: Trên cùng một quãng đường dài 24km, ô tô đi hết quãng đường này trong 24 phút, còn xe máy phải mất đến 36 phút để đi hết quãng đường. Hỏi vận tốc xe nào nhanh hơn và nhanh hơn chính xác là bao nhiêu km/h?

Giải:

Đổi 24 phút = 0,4 giờ và 36 phút = 0,6 giờ

Vận tốc của ô tô là: V =$\frac{s}{t} = \frac{24}{0,4}$ = 60 (km/h)

Vận tốc của xe máy là: V = $\frac{s}{t} = \frac{24}{0,6}$ = 40 (km/h)

Vận tốc của ô tô lớn hơn xe máy là:

60 - 40 = 20 (km/h)

Vậy, vận tốc của ô tô nhanh hơn xe máy và nhanh hơn 20 km/h.

Bài 3: Hằng đi từ nhà đến ga tàu hỏa và quay trở lại nhà mất 2h30p. Với quãng đường từ nhà Hằng đến ga tàu hỏa là 10,5km, biết Hằng dừng ở nhà ga 45 phút. Vận tốc đi của Hằng không thay đổi, vậy hỏi vận tốc của Hà đi từ nhà đến ga tàu hỏa và quay về nhà là bao nhiêu?

Giải:

Thời gian Hằng di chuyển từ nhà đến ga và quay lại nhà là:

2h30 - 45p = 1h45p = 1,75 (h)

Quãng đường thực tế mà Hằng phải di chuyển là:

10,5 x 2 = 21 (km)

Vận tốc Hằng di chuyển từ nhà đến ga tàu hỏa và quay lại nhà là:

V = $\frac{s}{t} = \frac{21}{1,75} $= 12 (km/h)

Vậy vận tốc Hằng là 12 km/h.

Bài 4: Có hai chiếc máy bay, cùng bay trên tuyến đường từ sân bay A đến sân bay B. Nhưng chiếc máy bay thứ nhất bay mất 2h30p, còn chiếc máy bay thứ hai chỉ bay mấy 2h20p. Tính vận tốc của 2 chiếc máy bay biết răng trung bình cứ 1 phút máy bay thứ nhất sẽ bay chậm hơn máy bay thứ hai 1km.

Giải:

Đổi 2h30 = 2,5h và 2h20p = 2,33h

Theo đề bài, cứ 1 phút thì máy bay thứ nhất sẽ bay chậm hơn máy bay thứ hai 1km. Do đó, 1h nó sẽ bay chậm hơn 60km.

Quãng đường bay không thay đổi nên vận tốc sẽ tỷ lệ nghịch với thời gian bay. Từ đó ta có tỷ số sau:

Vận tốc máy bay thứ nhất/vận tốc máy bay thứ hai = thời gian máy bay thứ hai/thời gian của máy bay thứ nhất

=> $\frac{2,33}{2,5}$

=> Hiệu số phần bằng nhau sẽ là: 2,5 - 2,33 = 0,17

=> Vận tốc của máy bay thứ nhất là:

$\frac{60}{0,17}$ x 2,33 = 822,35 (km/h)

=> Vận tốc của máy bay thứ hai là:

$\frac{60}{0,17}$ x2,5 = 882,35 (km/h)

Vậy, vận tốc máy bay thứ nhất là 822,35 km/h và vận tốc máy bay thứ hai là 882,35 km/h.

Qua toàn bộ kiến thức được Admin chia sẻ trong bài viết trên, các em chắc chắn đã nắm rõ công thức tính vận tốc. Đồng thời còn có một số bài tập vận dụng từ cơ bản đến nâng cao để giúp các em rèn luyện kỹ năng làm bài. Chúc các em đạt điểm số cao với các bài tập về vận tốc nhé!