Trình bày hiểu biết của mình về thơ Nôm? Lý do nào mà em chọn thơ Nôm của Nguyễn Trãi làm đề tài thuyết trình?

- Thơ Nôm Đường luật là những bài thơ được viết bằng chữ Nôm theo thể luật Đường. Sản phẩm bao gồm những bài thơ tuân thủ luật Đường hoàn chỉnh (số câu, kết cấu bài, luật về đối, về vần, về thanh điệu) và cả những bài thơ có phá cách (có xen câu ngũ ngôn, lục ngôn vào bài thơ thất ngôn).

- Đặc điểm: là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố chữ Nôm (nôm na, dân dã) và yếu tố Đường luật (tao nhã, ước lệ).

* Yếu tố Nôm được biểu hiện như sau:

+ Chủ đề: hướng đến vấn đề của đất nước, dân tộc Việt Nam

+ Văn tự: chữ Nôm

+ Ngôn ngữ: âm từ tiếng Việt bình dân, thân thuộc, gẫn gũi, dễ hiểu.

+ Hình ảnh: chân thực, bình dị của đời sống thực tế con người

+ Câu thơ: có sự phá cách - xen kẻ câu lục ngôn, ngũ ngôn trong bài thất ngôn

+ Ngắt nhịp: phá cách ở chỗ ngắt nhịp ¾ trong câu thơ thất ngôn (không như cách ngắt nhịp quen thuộc của thơ Đường luật là 2/3, 4/3)

* Yếu tố Đường luật được biểu hiện như sau:

+ Chủ đề: Hướng tới những quan niệm, những phạm trù Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo.

+ Ngôn ngữ: dùng từ Hán Việt, điển cố, điển tích, thi liệu Hán học; trau chuốt từ ngữ rất kỹ lưỡng.

+ Hình ảnh: trang nhã, tượng trưng, ước lệ

+ Nhịp điệu, cấu trúc câu: tuân thủ nghiêm ngặt những quy định chặt chẽ mang tính qui phạm của thơ luật Đường về luật bằng trắc, niêm, đối…

- Quá trình phát triển:

Thơ Nôm Đường luật trong giai đoạn văn học trung đại Việt Nam được chia làm bốn giai đoạn theo như cách phân kỳ văn học của giáo trình văn học trung đại. Mỗi giai đoạn, thể loại được ghi nhận với những thành tựu tương ứng từng bước như sau: Ở bước đầu, dấu hiệu xuất hiện thơ Nôm Đường luật được giới nghiên cứu văn học nhận định bằng những từ “có lẽ”, “tương truyền” để đoán định khoảng thời gian xuất hiện kèm theo tên người có công lao đóng góp. Cũng không biết chắc chắn về thời

gian sớm nhất là từ lúc nào. Có người cho là thơ Nôm Đường luật xuất hiện từ khoảng thế kỷ XIII với sáng tác của Hàn uyên, ý kiến khác lại cho là của nàng Điểm Bích. Nhưng đó đều là những ý

kiến đoán định chứ không có văn bản gốc lưu trữ để minh chứng. Sang bước thứ hai, thơ Nôm Đường luật được khắc dấu ấn khá sâu đậm với nhiều sáng tác được in trong ba tập thơ: Hồng Đức quốc âm thi tập của Hội Tao Đàn, Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, Bạch Vân quốc ngữ thi tập của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Trong đó, Nguyễn Trãi là người đầu tiên thể hiện mạnh mẽ tinh thần phá cách hình thức thơ.

Đến bước thứ ba, thơ Nôm Đường luật đạt đến mức phát triển rực rỡ song hành với nhiều thể loại khác của văn học Việt Nam thời trung đại. Nhiều tác phẩm để đờiđược lưu truyền đến tận ngày nay. Đây chính là giai đoạn xuất hiện một “Bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương với sự cách tân đột phá, một phong cách Đường thi mẫu mực trang nghiêm Bà Huyện anh Quan. Đặc biệt với hiện tượng Hồ Xuân Hương, thơ Nôm Đường luật đã thực hiện một cuộc cách tân đầy ý nghĩa khi lấy cuộc sống và tâm lý của con người đời thực làm đối tượng thẩm mỹ trong sáng tác văn chương. Trong thời kỳ văn học trung đại, thơ Hồ Xuân Hương là trường hợp duy nhất không viết dưới bất cứ một ánh sáng của học thuyết tôn giáo hay một học thuyết, tư tưởng chính trị nào. Hồ Xuân Hương khai thác, vận dụng hình thức kết cấu vốn có của thơ Đường luật và đưa vào đó nội dung hiện thực đời sống tâm lý người Việt sống trên lãnh thổ Việt Nam. Đến giai đoạn thứ tư, thể thơ tiếp tục được phát huy giá trị với hai tác gia tiêu biểu là Nguyễn Khuyến và Trần Tế Xương. Đây là hai tác lớn cuối cùng của dòng thơ Nôm Đường luật. Thơ của Nguyễn Khuyến và Trần Tế Xương kết hợp nhuần nhuyễn giữa trào phúng và trữ tình để phản ánh xã hội một cách sinh động, chi tiết. Trong đó, Tú Xương phản ánh xã hội thành thị còn Nguyễn Khuyễn phản ánh xã hội nông thôn. Thể loại thơ Nôm Đường luật kết thúc sinh mệnh của mình khi chữ Nôm không còn được sử dụng để ghi văn tự nữa. Dù vậy thể thơ này vẫn tiếp tục được kế thừa và phát huy giá trị với những sáng tác bằng chữ quốc ngữ.