Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Thúy Kiều trong đoạn Trao duyên.

Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa Thế giới, tên tuổi của ông gắn liền với tác phẩm "Truyện Kiều" - kiệt tác số một của văn học trung đại Việt Nam, ngoài giá trị nội dung sâu sắc "Thúy Kiều" còn rất thành công về nghê thuật. Với nghệ thuật tả người qua bút pháp ước lệ tương đương, tả cảnh thiên nhiên qua bút pháp tả và gợi thì nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật cũng đạt đến trình độ điêu luyện. Điều đó được thể hiện qua đoạn trích "Trao duyên".

Đoạn trích "Trao duyên" từ câu 723 đến câu 756 của tác phẩm "Truyện Kiều" kể về việc Thúy Kiều nhờ Thúy Vân thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng. Nội dung đoạn trích có thể chia làm hai phần: Phần thứ nhất từ đầu đến "Duyên này thì giữ vật này của chung" là Thúy Kiều nói với Thúy Vân. Phần thứ hai là còn lại là những lời gửi gắm tới Kim Trọng. Trong đoạn trích Thúy Kiều hiện lên là một người con hiếu thảo, giàu đức hy sinh, chịu đựng và một trái tim thủy chung, son sắt.

Trước hết, Thúy Kiều là người con gái có phẩm chất thủy chung, son sắt. Nàng là người đã yêu và sống chết vì tình yêu ấy. Nhưng trước cơn gia biến, để chuộc cha và em, nàng đành từ bỏ mối tình với Kim Trọng, coi trọng chữ hiếu hơn chữ tình. Nàng đã lựa chọn hi sinh tình yêu vì hạnh phúc và sự bình yên của gia đình. Để trọn nghĩa tình với Kim Trọng nàng đã xin em gái mình là Thúy Vân thay cô trả nghĩa cho Kim Trọng "Cậy em em có chịu lời/Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa". Chỉ bằng hai câu thơ ngắn gọn, Nguyễn Du đã lột tả được thái độ, cử chỉ của Thúy Kiều lúc nhờ cậy Thúy Vân. Từ "cậy" vừa mang giá trị biểu cảm vừa mang hàm ý nhờ vả. Thúy Kiều không chỉ nhờ vả mà còn gửi gắm, kí thác niềm tin vào Thúy Vân. Hai câu thơ đã bộc lộ được sự thông minh, khéo léo trong cách ứng xử của Thúy Kiều. Nàng biết rõ vị trí của mình trong gia đình, hiểu được nỗi vất vả của cha mẹ, nàng hiểu được sự khó xử của Thúy Vân nếu giúp nàng trả món nợ tình. Chính vì vậy nàng đã dùng những lời lẽ chân tình, tha thiết để thuyết phục Thúy Vân. Nàng kể lại mối tình với chàng Kim, giãi bày tâm sự cùng em gái, mong em hiểu cho nỗi lòng riêng tư của mình. Bằng tất cả sự chân thành, nàng van nài em "Xót tình máu mủ thay lời nước non". Không chỉ là cậy nhờ mà còn là lạy, thưa. Nàng đặt Thúy Vân lên trên cả Kim Trọng. Qua đó ta thấy được sự khéo léo, tinh tế trong cách ứng xử của Thúy Kiều.

Không chỉ là người con gái thủy chung, Thúy Kiều còn là một người con rất mực hiếu thảo. Trước biến cố bất ngờ của gia đình, nàng đã quyết định bán mình chuộc cha và em, để gánh nặng gia đình đè lên đôi vai Thúy Vân. Nàng đã dùng lễ nghi trang trọng để "trao" mối duyên của mình cho Thúy Vân. Nàng tháo miếng trâm, lấy tờ giấy ghi lời dặn dò đưa cho Thúy Vân. Nàng mong em hiểu cho nỗi lòng riêng tư của mình. Rằng "ngày xuân em hãy còn dài", hãy vì tình máu mủ, hãy chấp nhận mang mối tơ duyên của chị. Ngay cả khi Thúy Vân chưa kịp phản ứng, nàng đã nói tiếp những lời như dặn dò, như di chúc cuối cùng của cuộc đời. Nàng mong em gái mình sẽ luôn nhớ đến mình, hãy vì tình máu mủ mà chắp nối mối tơ duyên. Nàng còn nói đến cái chết "Chị dù thịt nát xương mòn/Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây" như khẳng định rằng dù có chết thì nàng vẫn sẽ mãi dõi theo em, mỉm cười hạnh phúc khi thấy em mình được hạnh phúc. Đó là tấm lòng bao dung, vị tha đáng trân trọng.

Qua đoạn trích Trao duyên, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều. Một người con gái tài sắc vẹn toàn, hiếu thảo, thủy chung, son sắt. Đồng thời, ta còn thấy được nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật tài tình của Nguyễn Du. Ông đã khắc họa thành công vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều, khiến cho nhân vật sống mãi trong lòng người đọc.

Như vậy, đoạn trích "Trao duyên" đã thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều. Đó là một người con gái tài sắc vẹn toàn, hiếu thảo, thủy chung, son sắt. Đoạn trích cũng thể hiện được nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật tài tình của Nguyễn Du.