23/11/2023
23/11/2023
23/11/2023
“Thượng Đế đã chết” – lời khẳng định của triết gia Friedrich Nietzsche như hồi chuông thức tỉnh một nền văn hóa tôn giáo Tây phương thời đó, đang bị tha hóa và lún sâu dần vào chủ nghĩa Hư vô. Để rồi hôm nay, còn đó những đức tin bị xói mòn, những cái đẹp đánh rơi, đời sống tâm hồn bị quên lãng trước thời đại vật chất lên ngôi… Liệu mọi thứ sẽ tiến tới huỷ diệt? Đâu là cái nôi nuôi dưỡng, là đôi cánh bay cao cứu rỗi những giá trị tốt đẹp của con người? Phải chăng, nghệ thuật – như nhà văn Anh Shelly phát biểu – sẽ làm tròn sứ mệnh của nó: “Thơ ca làm cho tất cả những gì đẹp nhất trên đời trở thành bất tử”?
“Những gì đẹp nhất trên đời” là các giá trị có ý nghĩa tồn tại trong đời sống con người, hoặc hiển lộ trước mắt, hoặc khuất lấp sâu kín đòi hỏi người ta phải tinh tế mới phát hiện và thấu triệt. Làm cho những giá trị ấy trở nên “bất tử” – tức mang sức sống mãnh liệt và bền bỉ theo thời gian, trong lòng người, ấy là sứ mệnh mà thơ ca hướng tới, là thiên chức của mỗi người cầm bút trên hành trình nặng lòng với văn chương. Đời người ta là hữu hạn. Chính con người cũng phải chấp nhận giới hạn của thời gian, thừa nhận quy luật tất yếu của tạo hoá về một sự sống có điểm dừng. Bởi vậy, đặt ra vấn đề “bất tử hoá” những gì đẹp nhất trên đời với một thể loại văn học, Shelly khẳng định bản chất của thơ ca, đồng thời thách thức những người nghệ sĩ tài hoa trong cuộc chiến với sự đào thải trong nghệ thuật và sự khắc nghiệt của các giá trị khác trong cuộc đời.
Thơ ca “bất tử hoá” những giá trị tốt đẹp trong đời sống xã hội...
Văn học là mĩ cảm về cái đẹp. Mảnh đất hiện thực cuộc sống muôn màu là kho tàng quý báu dắt lưng vốn mỗi người nghệ sĩ trên hành trình sáng tạo, nhưng anh không phải người thợ chụp cho bằng hết mọi hiện hữu của cuộc đời. “Cái đẹp man mác khắp vũ trụ” – cái đẹp tinh vi và diệu vợi, những giá trị đáng trân quý thường không hiển lộ trước mắt đòi hỏi nhà văn phải “phát hiện cái đẹp chính ở chỗ mà không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật” (Hoài Thanh) để đem đến cho bạn đọc những khám phá mang tính phát hiện về đời sống. Cái đẹp không chỉ là đối tượng của thơ ca. Chính cái đẹp cũng khơi nguồn ở chủ thể những cảm hứng sáng tạo không ngờ, rung động đến xúc cảm sâu kín trong lòng anh, thôi thú canh cầm bút và viết đôi điều về cuộc đời. Người xưa thường “tức cảnh sinh tình”.Chẳng thế mà người ta thử tài nhau bằng những bài thơ ứng đối, thích thú cảnh thiên nhiên mà nên tình nên ý như Hồ Chí Minh đúc kết: “Cổ thi thiên ái thiên nhiên mỹ/ Sơn thuỷ yên hoa tuyết nguyệt phong”. Cái đẹp vốn hiện tồn trong khoảnh khắc người thơ “thiên ái” ấy bỗng trở thành bất tử, bởi thơ ca lưu tồn đến ngàn đời. Chẳng thế mà có một “Điểu minh giản” đưa người về chốn Thiền thi tĩnh mịch “Nguyệt xuất kinh sơn điểu/ Thời minh tại giản trung” (Vương Duy), một“Côn Sơn ca” vẫn vang âm tâm sự thi nhân: “ Côn Sơn suối chảy rì rầm/ Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai” (Nguyễn Trãi), một bức tranh làng cảnh nhân tình Việt Nam trong thơ Nguyễn Khuyến, hay một núi non hùng vĩ “Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống” theo bước hành quân anh bộ đội cụ Hồ… Cái đẹp của khoảnh khắc ấy chẳng thể trường tồn vĩnh cửu theo biến chuyển thời gian, nhịp sống thời đại. Nhưng bằng sức mạnh của nghệ thuật, nó có thể vượt ranh giới không gian thời gian mà hoá thành bất tử: “Văn học nằm ngoài các định luật của sự băng hoại. Chỉ mình nó không thừa nhận cái chết.” (Sedrin)
Bóc trần sự thực cuộc sống nhưng không vì thế mà thơ ca mất đi chất thi vị và lãng mạn.Nhà văn R. Gamzatốp đã rất đúng đắn khi đưa ra lời nhận định đầy thuyết phục về vai trò của thơ ca đối với cuộc sống. Thơ ca ca ngợi cái đẹp, khám phá, phát hiện vẻ đẹp tiềm ẩn tồn tại ngay trong thế giới xung quanh ta, nhưng các nhà thơ không tô hồng cuộc sống mà họ bám rễ, đi sát vào hiện thực để phản ánh. Câu nói của nhà văn tưởng chừng như mâu thuẫn nhưng lại vô cùng hài hòa, thống nhất với nhau. Gieo vào tâm trí người đọc những suy nghĩ sâu sắc để thơ ca thực sự là chính nó, là người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp và giúp ta nhận ra chính mình, chính xã hội mà ta đang sống.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời