PHÂN TÍCH BÀI THƠ NÀY NÊU MỞ BÀI +THÂN BÀI ( KHÁI QUÁT HOÀN CẢNH SÁNG TÁC ,NỘI DUNG BÀI THƠ) PHÂN TÍCH -LIÊN HỆ ĐÁNH GIÁ NGHỆ THUẬT +NỘI DUNG KẾT BÀI

          Hồ Dzếnh viết về mùa xuân tuy không nhiều nhưng cũng góp vào thơ xuân Việt Nam những vần thơ khá đặc sắc nhưng tiêu biểu nhất phải kể tới bài Xuân ý. Thơ xuân của Hồ Dzếnh tuy không phải là những bài thơ thật đặc sắc như những thi sĩ cùng thời nhưng cũng mang đến cho người đọc nguồn xúc cảm riêng, gợi nghĩ đến những hình ảnh quen thuộc của thôn mạc, xóm làng một thời. 

                                  Trời đẹp như trời mới tráng gương,

                                  Chim ca, ánh sáng rộn ven tường

                                  Có ai bên cửa ngồi hong tóc

                                  Cho chảy lan thành một suối hương…

                                  Sắc biếc giao nhau, cành bắt cành,

                                  Nước trong, hồ ngợp thủy tinh xanh.

                                  Chim bay, cánh trĩu trong xuân ý

                                  Em đợi chờ ai, khuất bức mành? 

       Lấy bối cảnh làng quê và khung cảnh mùa xuân, Hồ Dzếnh đã tạo nên bức tranh mùa xuân ở làng quê Việt Nam với những vẻ đẹp dịu dàng. Con người và cảnh sắc trong bức tranh ấy cũng hiện lên thật lãng mạn, tài hoa. Đã có không ít nhà thơ viết về đề tài ngày xuân, dùng lời thơ để nói lên những rung cảm của mình khi mùa xuân đến. Mùa xuân là một mùa bắt đầu một năm mới khởi sắc, mùa cây cối đâm chồi nảy lộc, là mùa gieo lên những hy vọng mới. Bức tranh thiên nhiên trong trẻo, tươi sáng: trời như tráng gương, chim ca, tiếng rộn, nước trong, hồ ngợp thủy tinh xanh…Bức tranh tràn đầy sức sống (sắc biếc, cành lan cành, chim bay cành trĩu…). “Trời đẹp như trời mới tráng gương” mô tả vẻ đẹp tinh khôi, trong trẻo và tươi mới của trời xuân. Sự sáng bóng, trong trẻo của trời như trái tim của người yêu đang lung linh trước tình mới. "Cành bắt cành, nước trong, hồ ngợp thuỷ tinh xanh" để miêu tả sự giao thoa và kết nối giữa tình yêu của hai người. Cành cây kết nối với nhau như là sự kết nối tâm hồn, và hồ ngợp nước trong veo như thuỷ tinh xanh tạo nên bức tranh hòa quyện của tình yêu trong sự trong trắng và tinh khôi. Cánh trĩu trĩu phải là biểu tượng của tình yêu chân thành và không gì làm nó nặng nề hay gò bó. Hình ảnh bức mành tạo nên một không gian bí ẩn và huyền bí, thách thức và kích thích sự tò mò của người đọc. Bức mành khuất giữa đôi tình nhân như là sự bí mật và điều gì đó chờ đợi phía sau. Câu thơ cuối là câu hỏi về sự trăn trở và sẵn sàng hy sinh của tình yêu. 

         Thơ Hồ Dzếnh nhìn chung mang sắc thái thuần hậu. Gắn bó tha thiết với vùng đất Thanh Hóa miền trung đầy nắng gió, mùa xuân trong cảm nhận của nhà thơ cũng là những gì thân quen, gần gũi, tự nhiên, trong sáng như nó vốn có mang vẻ đẹp thuần phác của tạo vật thiên nhiên quê hương. Nhà thơ dường như hóa thân vào mỗi cảnh quê, tình quê để cảm nhận, để rung động trước những hình ảnh gắn bó thân thuộc: trời đẹp, chim ca, sắc biếc, ngõ hạnh, mây thanh, bến sông xanh, con đê be bé…Tất cả tạo nên một thế giới nghệ thuật thân quen dễ làm người đọc liên tưởng đến bức tranh thôn làng trong không khí ngày xuân với sự hài hòa của cảnh vật, từ trời xuân trong trẻo, sắc xuân xanh tươi, tình xuân kín đáo dịu dàng. 

      Thiên nhiên được tái hiện, quan sát bằng một cái nhìn riêng thấm đượm tình cảm yêu thương, gắn bó của nhà thơ. Dường như có sự giao cảm âm thầm, tinh tế của tâm hồn nhà thơ đến cảnh sắc mùa xuân. Vạn vật trong cái nhìn đầy yêu mến của thi sĩ như được tắm gội trong không khí trong lành của quê hương nên hiện ra tươi mới, sáng trong, tinh khiết, tràn trề sức sống: bầu trời sáng trong như gương, cành lá tươi nguyên trong sắc biếc, mặt hồ lóng lánh nước trong xanh…Tất cả hợp thành bức tranh vừa gần gũi vừa thi vị được phác thảo với một gam màu dịu nhẹ, xanh trong, tươi sáng. Con người xuất hiện trong bức tranh mùa xuân cũng là những hình  ảnh con người thôn làng một thời với vẻ đẹp mộc mạc,  với tình xuân kín đáo dịu dàng. 

       Những hình ảnh tinh tế và sáng tạo trong bài thơ "Xuân Ý" của Hồ Dzenh không chỉ làm phong phú thêm nghệ thuật ngôn ngữ mà còn giúp truyền đạt sâu sắc và chân thực tâm trạng của tác giả về tình yêu và cuộc sống. Với ngôn dữ thơ giản dị, hình ảnh đẹp, nhà thơ đã vẽ lên một bức tranh xuân trong trẻo, tươi sáng và tràn đầy sức sống cùng với đó là những trăn trở, suy tư khi xuân về.