Anh (chị) viết một sáng kiến kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách trong các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, ng...

Trong những câu chuyện kể của bà, của mẹ em được biết ngày xưa thời ông bà em sinh ra, họ còn quá nghèo để biết đến sách. Văn chương, chữ nghĩa ông bà em tích lũy được cũng chỉ là từ những lời ca, tiếng hát trong văn hóa truyền miệng. Tuổi thơ của bố mẹ em sách vẫn còn là một điều gì đó rất xa xỉ so với những bữa cơm độn sắn, độn khoai thường ngày hay một chiếc áo ấm cho mùa rét sướt mướt, lạnh giá. Còn với em, trong kí ức thơ dại sách là những gì thật lạ lẫm, đầy chữ, cao siêu. Thế nhưng, được sự định hướng của bố mẹ, với trí tò mò cái thế giới có khi quá tầm với một tâm hồn non trẻ, em vẫn thích thú đọc dù hiểu, dù không. Hình ảnh những trang giấy ố màu khi em bắt đầu biết đọc vẫn là những kí ức rất đẹp khi em bước vào thế giới của Sách. Rồi cái thế giới ấy ngày một chất đầy lên khi hàng ngày em nhận được những món quà của bố mẹ khi hoàn thành một việc tốt. Sách đã đồng hành với tuổi thơ, với những năm tháng học trò của em như thế và tin chắc rằng sẽ đồng hành với em trong suốt hành trình dài rộng của cuộc đời. Robertson Davies đã từng nói: “Một cuốn sách thực sự hay nên đọc trong tuổi trẻ, rồi đọc lại khi đã trưởng thành, và một lần nữa lúc tuổi già, giống như một tòa nhà đẹp nên được chiêm ngưỡng trong ánh bình minh, nắng trưa và ánh trăng.” Cuốn sách hay đã được ví như một công trình lớn, khổng lồ và tháp đỉnh của tòa nhà ấy chính là những thành công, quả ngọt chúng ta gặt hái được nhờ vào tích lũy và chiếm lĩnh tri thức trong sách.

          Giá trị của sách luôn được đề cao, coi trọng trong cuộc sống từ xưa đến nay. Câu nói trên chỉ là một lời nhắc nhở cho những ai còn chưa biết, chưa hiểu và chưa thực sự trân trọng những giá trị tinh thần mà sách mang lại. Hãy nhìn lại xem, những bậc vĩ nhân như Lê-nin, Các-mác, Hồ Chí Minh... đều là những tấm gương học tập không ngừng từ việc đọc. Điều làm nên sự thành công của những nhà lãnh đạo, những doanh nhân đại tài cũng chính là việc đọc sách. Bằng chứng là cựu tổng thống Mỹ Barack Obama đã khẳng định: “Việc đọc rất quan trọng. Nếu bạn biết cách đọc, cả thế giới sẽ mở ra cho bạn.” Như vậy, sách xứng đáng được trân quý hơn bao giờ hết bởi những gì nó đã lưu giữ, truyền tải, phát huy.

          Ai trong chúng ta cũng biết rằng sách có giá trị to lớn như thế nào bởi điều đó đã được minh chứng rất rõ ràng, không cần phải bóc tách, phân tích, tìm hiểu. Nhưng liệu có phải tất cả trong chúng ta đã và đang học tập, tìm tòi những tri thức mà sách mang lại như cách mà chúng ta hiểu về giá trị của nó. Trong cuộc sống hiện đại, nơi mà mạng xã hội lên ngôi hiện nay, chẳng mấy người còn giữ được cho mình nếp đọc sách mỗi ngày và niềm đam mê, yêu thích với sách. Văn hóa đọc đang dần bị mai một, phần lớn trong giới trẻ, đối tượng tiếp nhận sách đó là các em thiếu nhi, những em nhỏ đang trong môi trường giáo dục tiểu học. Học sinh cấp hai, cấp ba hay đại học cũng có tìm đến sách nhưng số lượng không nhiều mà thay vào đó là các trò chơi điện tử, những bộ phim hấp dẫn,.. và bận bịu với việc học nhiều hơn. Hoặc trong số đó, hầu hết các bạn đều lựa chọn các thể loại như truyện ngôn tình, truyện trinh thám, truyện kinh dị … tùy theo sở thích lứa tuổi. Người lớn luôn bận rộn với công việc gia đình, chăm sóc con cái… nên cũng không có thời gian cũng như không gian riêng để đọc sách. Do vậy, theo một cách tổng quan, văn hóa đọc đã không còn phổ biến và giữ được những nét đẹp vốn có của nó.

          Nhận thức được hiện trạng trên, với tư cách là một người tham gia cuộc thi ý nghĩa này, em xin được đề ra một số kế hoạch và giải pháp cụ thể sau nếu em được vinh dự trở thành Đại sứ Văn hóa đọc:

          Kế hoạch 1: Đôn đốc 38 lớp của trường THPT Đô Lương 3 xây dựng tủ sách riêng.

- Cơ sở thực tiễn : Để tiện cho việc các bạn mượn sách, đọc sách, chia sẻ sách, một số trường học các cấp đã áp dụng mô hình tủ sách trong lớp học ngoài việc xây dựng thư viện trường nhưng độ phủ sóng chưa rộng, đặc biệt là các trường học ở nông thôn. Trường THPT Đô Lương 3 của em gồm 36 lớp nhưng hiện nay mới chỉ 5 lớp xây dựng được tủ sách riêng. Con số này là còn nhỏ so với toàn trường.

- Mục đích của kế hoạch: Ngoài những hoạt động thể thao hay thay vì nói chuyện  trong giờ giải lao, trống tiết, các bạn có thể đọc sách ngay tại lớp học. Như vậy, mọi người có thể tận dụng được thời gian lại vừa có thêm kiến thức mới. Đồng thời mô hình này sẽ nâng cao tinh thần đọc sách và đưa sách đến tận tay các bạn học sinh.

- Mô tả giải pháp:

Bước 1: Đưa việc xây dựng mô hình tủ sách lớp học vào việc cộng điểm  thi đua, tiêu chí đánh giá xếp loại để tất cả các lớp đều hăng hái thực hiện.

Bước 2: Trích quỹ, góp tiền làm một tủ hoặc kệ sách, chi phí cho một kệ tủ, kệ sách không quá cao (khoảng 300 nghìn- 1 triệu đồng) bởi tập thể có thể cùng gánh vác vấn đề tài chính.

Bước 3: Sách góp vào tủ do các thành viên trong lớp mang đến từ tủ sách ở nhà mà các bạn có. Chỉ cần mỗi người 1-2 quyển, một tập thể 35-45 người đã có một tủ sách gồm 70-100 quyển. Khi đã đọc hết số sách ở tủ, có thể đổi những cuốn sách khác ở nhà hoặc ở lớp bạn.

Bước 4: Sách sẽ được phân loại theo thể loại: sách văn học, sách khoa học tự nhiên, sách kĩ năng sống, sách tiếng anh, sách luyện thi, tham khảo… Xây dựng tủ sách dựa trên đặc thù của lớp.Ví dụ: Khối A tủ sách chủ yếu là sách khoa học tự nhiên, sách tổng hợp công thức, còn những lớp học có mục tiêu lấy bằng tốt nghiệp, học nghề thì tủ sách gồm sách dạy nghề hướng nghiệp, sách kĩ năng sống, sách về tấm gương thành đạt từ lao động phổ thông…

Bước 5: Mỗi thành viên của tập thể kết nối với các anh chị đi trước để sưu tập những bộ đề thi, những tài liệu học, những cách giải hay… phục vụ cho việc học tập, ôn thi góp vào tủ sách, chia sẻ cho bạn bè trong lớp.

- Tính khả thi cao. Ngay ở lớp em, một lớp ở trường học ở nông thôn, gia đình các bạn cũng không phải khá giả nhưng góp tiền làm tủ sách, góp một cuốn sách là không hề khó bởi: “Nếu bạn có một quả táo, tôi có một quả táo thì chúng ta mỗi người có một quả táo. Nhưng nếu bạn có một cuốn sách và tôi có một cuốn sách thì chúng ta mỗi người có hai cuốn sách.”

          Kế hoạch 2: Nâng cao hiệu quả đọc sách cho các bạn ở lớp 11D1 trường THPT Đô Lương 3.

- Cơ sở thực tiễn: Với nhiều bạn, đọc sách là một hoạt động rất khô khan, nhàm chán, mệt mỏi. Một số bạn còn nghĩ rằng tủ sách chỉ là một vật để trang trí. Đó đều là những nhận thức sai lệch. Đáng nhắc đến ở đây đó là lớp em là một lớp chọn của khối D01, việc đọc sách là rất cần thiết nhưng số bạn tự giác và thực sự thích thú tìm đến sách chỉ chiếm 30% trong tổng số 45 bạn. Số còn lại vẫn đến với sách một cách thụ động, đó là sự thúc ép cô giáo chủ nhiệm và các tổ trưởng. Riêng các bạn nam thì đọc sách hết sức đối phó.

- Mục đích của kế hoạch: giúp cho các bạn có cách nhìn nhận tích cực hơn về việc đọc sách và thấy được sách rất thú vị, hữu ích, không hề nhàm chán qua những cách đọc, tiếp nhận sách khác nhau, từ đó tìm đến sách với một tâm thế chủ động, thích thú thực sự.

-Mô tả giải pháp:

Bước 1: Tổ chức các trò chơi như:

Ô chữ về chủ đề sách, nhan đề các cuốn sách, các nhân vật, chi tiết, các tác giả nổi tiếng…Trò chơi có thể được tổ chức vào giờ sinh hoạt lớp, trước đó lớp trưởng sẽ gợi ý về đề tài sách và các cuốn sách có thể có trong câu trả lời.

Thi kể tên và tóm tắt các tác phẩm của các tác giả nổi tiếng.

Thi vẽ tranh minh họa đầu sách hoặc một tình huống, chi tiết… tiêu biểu trong sách.

Bước 2: Cộng điểm thi đua trong tổ, lớp, thưởng đồ dùng học tập,…cho các bạn chiến thắng trò chơi để tạo động lực cho các bạn khác.

Bước 3: Lựa chọn không gian đọc sách lí tưởng, gần gũi với thiên nhiên ở trường. Ví dụ như đọc sách bên cửa sổ phòng học, dưới tán cây, ở ghế đá-những nơi có đủ điều kiện ánh sáng tự nhiên và có thể xoa dịu mắt với màu xanh của cây cối bên ngoài.

-Tính khả thi cao. Tất cả những gì được chuyển tải qua những trò chơi vui nhộn,  hấp dẫn bao giờ cũng có sức hút với các bạn trẻ. Với độ tuổi ấy, trước giải thưởng được đặt ra các bạn đều sẽ có ham muốn chinh phục được chúng. Cách đọc sách học mà chơi- chơi mà học này không những mới mẻ, hay ho mà còn có thể giúp các bạn nhớ lâu những kiến thức mình đã tìm tòi, học được trong những trang sách hay.

Kế hoạch 3: Đề xuất nhà trường đưa sách vào các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các cuộc thi.

- Mục đích của kế hoạch : Lan tỏa tình yêu sách, đam mê đọc sách của mỗi cá nhân tới toàn thể các bạn học sinh; thúc đẩy sự sáng tạo của học sinh sau khi đọc, khám phá sách; tạo một sân chơi bổ ích cho học sinh có cơ hội thể hiện đam mê đọc, năng khiếu về sách…Bởi vì Voltaire đã từng nói: “ Những gì sách dạy chúng ta cũng  giống như lửa. Chúng ta lấy nó từ nhà hàng xóm, thắp nó trong nhà ta, đem nó truyền cho người khác, và nó trở thành tài sản của tất cả mọi người.”

-Mô tả giải pháp :

Bước 1: Đề xuất kế hoạch, gợi ý ý tưởng với ban giám hiệu nhà trường để từ đó thông qua các hoạt động về sách như: thi phát biểu cảm tưởng về sách, thi viết sách…Thành lập hội yêu sách của trường trên Facebook để các bạn gửi bài review sách, truyện tự sáng tác. Tổ chức các cuộc thi cấp trường như Đại sứ Văn hóa đọc, Nhà văn học nhỏ tuổi…

Bước 2: Thông qua chấm điểm và xét duyệt để đăng công khai và chọn ra các giải, các bài thi tiêu biểu để dự thi Đại sứ Văn hóa đọc cấp tỉnh, gửi báo Sông Lam,…

Bước 3: Tổ chức phát biểu cảm tưởng về sách theo khối, theo lớp, theo nhóm,theo chuyên đề để có độ lắng nhất định.

Bước 4: Làm các video, chụp ảnh để tham gia các cuộc thi rất mới và giải trí như: Duyên dáng từ sách, Chụp ảnh cùng sách hay,… Các bạn tham gia cuộc thi sẽ gửi một bức ảnh tạo dáng ấn tượng với sách và trả lời một sô câu hỏi… để chọn ra người thắng cuộc.

Bước 5: Kêu gọi các phụ huynh, các cựu học sinh tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp về sách để họ ủng hộ vào quỹ khuyến học, mua sách…

 - Tính khả thi cao. Trường em may mắn được các thầy cô có tình yêu sách tiếp lửa, được các cựu anh chị học thành đạt gửi tặng những đầu sách hay, lý thú. Và hầu như trường học nào cũng có những trang riêng dành cho hoạt động review sách.  Trường em cũng đã thành công tổ chức cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc cấp trường, nay đã có bài đạt giải tình và có một số bạn tiêu biểu giành được giải thưởng trong cuộc thi viết ở thủ đô, các trang báo lớn. Vì vậy chỉ cần thúc đẩy, thu hút hơn nữa các bạn trẻ tham gia sáng tác, viết sách…t

Trên đây là những kế hoạch mà em luôn mong muốn được thực hiện trong tất cả các trường học để ai cũng được đọc sách và học hỏi được từ sách nhiều điều hay. Kế hoạch tuy chỉ mang quy mô nhỏ nhưng thông điệp về sách lại là điều mà em muốn được gửi tới tất cả mọi người, tới mọi miền tổ quốc. Ai cũng có quyền được học và được đọc. Đọc sách chưa bao giờ là muộn màng, miễn là chúng ta đã bắt đầu đọc và đang đọc mỗi ngày.