Với soạn bài Thực hành tiếng Việt: Biện pháp tu từ nói mỉa, nghịch ngữ: đặc điểm và tác dụng trang 26, 27 Ngữ văn lớp 12 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 12.

Hồng Duyên**Bài soạn Thực hành tiếng Việt: Biện pháp tu từ nói mỉa, nghịch ngữ - trang 26, 27 Ngữ văn lớp 12 (Kết nối tri thức)**

---

**I. Khái niệm và đặc điểm:**

1. **Nói mỉa (Mỉa mai):**

  - **Khái niệm:** Là biện pháp tu từ trong đó người nói diễn đạt ý nghĩa ngược lại với điều mà mình thực sự muốn nói, nhằm phê phán, chế giễu hoặc châm biếm.

  - **Đặc điểm:** 

   - Mang tính châm chọc, cay cú nhưng thể hiện bằng lời nói ngược lại.

   - Thường xuất hiện trong các tình huống đối lập giữa lời nói và ý nghĩa ngầm hiểu.

2. **Nghịch ngữ:**

  - **Khái niệm:** Là sự kết hợp những từ ngữ, khái niệm đối lập nhau để tạo nên sự mâu thuẫn, gây ấn tượng mạnh và làm nổi bật sự thật ngược đời.

  - **Đặc điểm:**

   - Hai yếu tố đối lập kết hợp với nhau tạo nên ý nghĩa nghịch lý.

   - Nhằm gây bất ngờ và làm nổi bật một ý nghĩa sâu xa hơn.

---

**II. Tác dụng của nói mỉa và nghịch ngữ:**

1. **Tác dụng của nói mỉa:**

  - Tạo sự châm biếm, mỉa mai nhằm phê phán một sự việc, hiện tượng hoặc con người.

  - Giúp người nghe nhận ra ý nghĩa thật ẩn sau lời nói để tự suy ngẫm và hiểu sâu hơn về vấn đề.

2. **Tác dụng của nghịch ngữ:**

  - Làm nổi bật sự mâu thuẫn, nghịch lý trong cuộc sống, từ đó kích thích tư duy và sự ngẫm nghĩ của người đọc.

  - Tạo ấn tượng mạnh, làm sâu sắc thêm ý nghĩa của câu nói, tác phẩm.

---

**III. Bài tập thực hành:**

1. **Câu 1 (SGK trang 27):** Tìm ví dụ về nói mỉa trong đời sống hằng ngày và phân tích tác dụng của nó.

  - **Gợi ý trả lời:**

   Ví dụ: "Giỏi quá nhỉ! Làm bài thế mà cũng điểm 10!"

   - Đây là câu nói mỉa mai, ý muốn chê bai kết quả học tập không đạt yêu cầu nhưng lại nói ngược là “giỏi”. Tác dụng là làm rõ sự phê phán và tạo cảm giác khó chịu hoặc cảnh tỉnh người bị nói đến.

2. **Câu 2 (SGK trang 27):** Tìm và phân tích một ví dụ về nghịch ngữ trong văn học hoặc cuộc sống.

  - **Gợi ý trả lời:**

   Ví dụ: "Tiếng cười ra nước mắt."

   - Sự kết hợp giữa "cười" và "nước mắt" tạo nên một nghịch lý. Tác dụng là thể hiện cảm xúc phức tạp của con người khi vui buồn đan xen, một thực tế cảm xúc thường gặp trong cuộc sống.

---

**IV. Kết luận:**

  - Biện pháp tu từ nói mỉa và nghịch ngữ đều là những công cụ nghệ thuật giúp người viết, người nói truyền tải ý nghĩa sâu sắc hơn thông qua sự đối lập và ngược nghĩa. Việc vận dụng chúng không chỉ tăng tính biểu cảm mà còn giúp câu văn thêm phần tinh tế, gợi mở tư duy người đọc.

---

Bài soạn trên giúp học sinh hiểu rõ khái niệm, đặc điểm và tác dụng của hai biện pháp tu từ nói mỉa và nghịch ngữ. Từ đó có thể vận dụng vào bài viết và trong thực tiễn để nâng cao kỹ năng sử dụng ngôn ngữ.