Vận dụng kiến thức “từ gene đến tính trạng”, nêu được cơ sở của sự đa dạng về tính trạng của các loài. ---Kiến thức mới của bộ sách KHOA HỌC TỰ NHIÊN 9_ KẾT NỐI TRI THỨC---

Từ gen đến tính trạng: Cơ sở của sự đa dạng về tính trạng
Khái niệm:

Gen: Đoạn ADN mang thông tin di truyền quy định một tính trạng cụ thể.
Tính trạng: Là những đặc điểm hình thái, sinh lý của cơ thể, được biểu hiện ra bên ngoài.
Mối quan hệ giữa gen và tính trạng:

Gen quy định tính trạng: Thông tin di truyền trong gen sẽ được phiên mã thành mARN, sau đó dịch mã thành chuỗi polypeptide (protein). Protein này trực tiếp tham gia vào cấu trúc và hoạt động của tế bào, từ đó biểu hiện thành tính trạng.
Một gen – một tính trạng: Mỗi gen thường quy định một tính trạng nhất định. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp một gen có thể ảnh hưởng đến nhiều tính trạng (tính đa hiệu).
Nhiều gen – một tính trạng: Ngược lại, một tính trạng có thể do nhiều gen cùng quy định (tương tác gen).
Cơ sở của sự đa dạng về tính trạng:

Đột biến gen:

Đột biến gen: Là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
Ảnh hưởng đến protein: Đột biến làm thay đổi trình tự các nuclêôtit trong gen, dẫn đến thay đổi trình tự các axit amin trong protein, từ đó làm thay đổi cấu trúc và chức năng của protein.
Tạo ra alen mới: Đột biến tạo ra các alen mới của gen, làm tăng sự đa dạng về alen trong quần thể.
Biểu hiện thành tính trạng mới: Các alen khác nhau sẽ biểu hiện thành các kiểu hình khác nhau, làm tăng sự đa dạng về tính trạng.
Kết hợp các alen:

Nhiều alen: Mỗi gen có thể có nhiều alen khác nhau.
Kết hợp ngẫu nhiên: Trong quá trình sinh sản, các alen khác nhau kết hợp ngẫu nhiên với nhau tạo thành các kiểu gen khác nhau.
Tạo ra nhiều kiểu gen: Sự kết hợp ngẫu nhiên của các alen làm tăng số lượng kiểu gen trong quần thể.
Biểu hiện thành nhiều kiểu hình: Mỗi kiểu gen sẽ quy định một kiểu hình khác nhau, làm tăng sự đa dạng về kiểu hình.
Tương tác giữa gen và môi trường:

Môi trường: Các yếu tố môi trường như ánh sáng, nhiệt độ, dinh dưỡng... có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen.
Tạo ra nhiều kiểu hình: Cùng một kiểu gen khi ở trong những điều kiện môi trường khác nhau có thể biểu hiện thành những kiểu hình khác nhau.