Bài 12:
a) Điều kiện của x để giá trị của biểu thức được xác định:
Để giá trị của biểu thức được xác định, các mẫu thức của các phân thức trong biểu thức phải khác 0.
x + 3 ≠ 0
x ≠ -3
x - 3 ≠ 0
x ≠ 3
x^2 - 9 ≠ 0
(x - 3)(x + 3) ≠ 0
x ≠ 3 và x ≠ -3
Vậy điều kiện của x để giá trị của biểu thức được xác định là x ≠ -3 và x ≠ 3.
b) Rút gọn biểu thức F:
F = - +
= - +
= - +
=
=
=
= 1
Vậy F = 1.
Bài 13:
a) Điều kiện xác định của biểu thức M:
Để giá trị của biểu thức được xác định, các mẫu thức của các phân thức phải khác 0.
Do đó:
Vậy điều kiện xác định của biểu thức M là: và .
b) Rút gọn biểu thức M:
Quy đồng mẫu thức:
c) Tính giá trị của biểu thức M tại :
Khi , biểu thức M không xác định vì mẫu thức bằng 0.
d) Tìm giá trị của x để biểu thức bằng :
Tuy nhiên, không thỏa mãn điều kiện xác định của biểu thức M. Vậy không có giá trị nào của x thỏa mãn điều kiện này.
e) Tìm x nguyên để biểu thức M đạt giá trị nguyên:
Để M là số nguyên, phải chia hết cho .
Để x là số nguyên, phải chia hết cho . Ta thử các giá trị của k:
- :
- : (không xác định)
- : (không là số nguyên)
- :
Vậy các giá trị của x nguyên để biểu thức M đạt giá trị nguyên là và .
Bài 14:
a) Điều kiện xác định của biểu thức :
- và
-
-
-
Vậy điều kiện xác định của biểu thức là: , , và .
b) Rút gọn biểu thức :
Chúng ta sẽ thực hiện từng bước rút gọn:
Do đó:
Tiếp theo, chúng ta chia cho :
Cuối cùng, trừ đi 1:
Vậy biểu thức rút gọn của là:
c) Tính giá trị của biểu thức tại :
d) Tìm giá trị của để biểu thức bằng :
Đáp số:
a) , , và
b)
c)
d)
Bài 15:
a) Điều kiện của x để giá trị của biểu thức được xác định:
Để giá trị của biểu thức được xác định, các mẫu số trong biểu thức phải khác 0.
- suy ra
- suy ra
- suy ra
Vậy điều kiện của x là và .
b) Rút gọn biểu thức:
Ta có:
Trước tiên, ta rút gọn từng phân thức trong biểu thức:
1. Ta có và .
2. Ta có:
3. Ta có:
Thay vào biểu thức ban đầu, ta có:
Vậy biểu thức đã được rút gọn là:
Bài 16:
a) Điều kiện của x để giá trị của biểu thức được xác định:
Để giá trị của biểu thức được xác định, các mẫu thức của các phân thức trong biểu thức phải khác 0.
x^2 - 3x - 4 ≠ 0
(x - 4)(x + 1) ≠ 0
x - 4 ≠ 0 và x + 1 ≠ 0
x ≠ 4 và x ≠ -1
x + 1 ≠ 0
x ≠ -1
4 - x ≠ 0
x ≠ 4
Vậy điều kiện của x để giá trị của biểu thức được xác định là x ≠ -1 và x ≠ 4.
b) Rút gọn biểu thức:
Q =
=
=
=
=
=
=
=
=
=
= x +
Vậy Q = x + .
Bài 17:
a) Điều kiện xác định của biểu thức:
- Các mẫu số của phân thức phải khác 0:
-
-
-
Từ , ta có , suy ra và .
Từ , ta có .
Từ , ta có .
Vậy điều kiện xác định của biểu thức là và .
b) Rút gọn biểu thức:
Ta có:
Trước tiên, ta rút gọn từng phần của biểu thức:
- Ta thấy , do đó:
- Ta cũng thấy , do đó:
Do đó, biểu thức trở thành:
Tiếp theo, ta rút gọn phần trong ngoặc đơn:
Và:
Vậy biểu thức trở thành:
Kết luận:
Giá trị của biểu thức là , đạt được khi và .
Bài 18:
a) Điều kiện xác định của biểu thức :
-
- và
- và
Tóm lại, điều kiện xác định của biểu thức là và .
b) Rút gọn biểu thức :
Trước tiên, ta rút gọn từng phân thức trong biểu thức :
Quy đồng mẫu số chung:
Tiếp theo, ta xét phần chia:
Biểu thức trở thành:
Rút gọn:
Vậy biểu thức đã rút gọn là:
Bài 19:
a) Điều kiện xác định của biểu thức :
-
-
-
Tìm nghiệm của các phương trình:
- có nghiệm và
- có nghiệm và
- có nghiệm
Do đó, điều kiện xác định của biểu thức là , , và .
b) Rút gọn biểu thức :
Phân tích các mẫu số:
-
-
Thay vào biểu thức:
Quy đồng mẫu số chung:
Rút gọn phân số:
Phân tích và rút gọn:
Chia phân số:
Rút gọn biểu thức:
Rút gọn:
Đáp số:
Bài 20:
a) Điều kiện xác định của biểu thức :
- để mẫu số không bằng 0.
- để mẫu số không bằng 0.
- để mẫu số không bằng 0.
Vậy điều kiện xác định của biểu thức là: , , .
b) Rút gọn biểu thức :
Trước tiên, ta quy đồng các phân số trong ngoặc:
Bây giờ, ta cộng các phân số này lại:
Tiếp theo, ta chia biểu thức này cho :
Vậy biểu thức rút gọn của là:
Bài 21:
a) Điều kiện xác định của biểu thức :
- Các mẫu số của các phân thức trong biểu thức phải khác 0.
-
-
-
-
Vậy điều kiện xác định của biểu thức là: .
b) Rút gọn phân thức :
Chúng ta sẽ rút gọn từng phân thức trong ngoặc trước:
Bây giờ chúng ta thay vào biểu thức :
Rút gọn các phân thức trong ngoặc:
c) Tính giá trị của biểu thức tại :
d) Tìm giá trị của để phân thức bằng 2:
Phương trình này có nghiệm phức, do đó không có giá trị thực của thỏa mãn điều kiện ban đầu.
Đáp số:
a)
b)
c)
d) Không có giá trị thực của thỏa mãn.
Bài 22:
a) Điều kiện của để giá trị của phân thức được xác định:
-
- và
-
Tóm lại, điều kiện của là và .
b) Rút gọn phân thức :
Trước tiên, ta rút gọn từng phân thức trong ngoặc:
Quy đồng mẫu số:
Tiếp theo, ta chia phân thức này cho :
Chia phân thức:
Rút gọn:
Vậy, biểu thức đã được rút gọn là:
Đáp số: