phần:
câu 1: - Những tên da đen bẩn thỉu, những tên "An-nam-mít" bẩn thỉu được nhắc tới trong đoạn trích là người da đen châu Phi và người Việt Nam sống ở Đông Dương, bị coi là thuộc địa, "những con yêu" của mẫu quốc Pháp.
câu 2: Thái độ của bọn quan lại thực dân trước chiến tranh và khi chiến tranh nổ ra:- Trước chiến tranh:+ Bọn chúng tự hào vì "đã khai hóa" cho người dân thuộc địa, biến họ thành "con yêu, bạn hiền"của các quan cai trị.+ Chúng tuyên bố rằng người dân thuộc địa phải cảm thấy sung sướng và may mắn khi được sốngtrong một đất nước mẫu mực, nhân đạo và tiến bộ.- Khi chiến tranh nổ ra:+ Bọn chúng trở mặt, tàn nhẫn và độc ác hơn bao giờ hết. Họ bắt đầu áp đặt thuế máu lênngười dân thuộc địa, buộc họ phải tham gia vào cuộc chiến tranh phi nghĩa.+ Họ sử dụng bạo lực, tra tấn dã man để ép buộc người dân thuộc địa phải tuân thủ mệnh lệnhcủa mình.
câu 3: - Cách đặt tên chương I "Thuế máu" cho thấy sự tố cáo sâu sắc tội ác của bọn thực dân Pháp. Chúng biến người dân thuộc địa thành vật hi sinh trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa. Người dân thuộc địa phải gánh chịu mọi hậu quả nặng nề của chiến tranh.
câu 4: Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh là một nhà cách mạng vĩ đại, đồng thời cũng là một nhà văn, nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam. Trong sự nghiệp sáng tác, Người đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị tiêu biểu phải kể đến Bản án chế độ thực dân Pháp. Đoạn trích Thuế máu được trích từ chương I của tác phẩm này. Với nghệ thuật châm biếm sắc sảo, tác giả đã vạch trần bộ mặt giả dối, thủ đoạn của chính quyền thực dân Pháp trong việc biến người dân thuộc địa thành vật hi sinh cho lợi ích của chúng trong những cuộc chiến tranh phi nghĩa tàn khốc.
Thuế máu là chương mở đầu của Bản án chế độ thực dân Pháp. Ở chương này, Nguyễn Ái Quốc đã dựng lên bức tranh toàn cảnh về cái gọi là "mẫu quốc" thông qua việc khai thác, bóc lột xương máu của những người dân thuộc địa nghèo khổ, bất hạnh bằng giọng văn đầy châm biếm, mỉa mai.
Ngay từ nhan đề của văn bản, độc giả đã phần nào hiểu được dụng ý thâm thúy của tác giả khi vạch trần bộ mặt thật của chính quyền thực dân. Từ "thuế" vốn dùng để chỉ cống vật mà mỗi công dân nộp cho nhà nước để đảm bảo gánh vác các chi phí duy trì an ninh trật tự của xã hội. Nhưng trong hoàn cảnh của những người dân thuộc địa, thuế ở đây không đơn giản là những thứ vật chất bình thường mà còn là mạng sống của họ. Bằng việc sử dụng từ "thuế máu", tác giả đã khái quát lên số phận bi thảm của người dân thuộc địa, đồng thời thể hiện thái độ căm phẫn trước những thủ đoạn tàn bạo của chính quyền thực dân.
Để làm rõ luận điểm của mình, tác giả đã triển khai thành ba mục lớn gồm Chiến tranh và người bản xứ; Chế độ lính tình nguyện; Kết quả của sự hi sinh. Ở mỗi mục nhỏ, ông đều đưa ra những lí lẽ sắc bén cùng dẫn chứng chân thực nhằm phơi bày bộ mặt xảo trá của chính quyền thực dân.
Trước hết, trong mục Chiến tranh và người bản xứ, tác giả đặt ra câu hỏi nghi vấn "Vị thần chiến tranh" là ai? Để trả lời cho câu hỏi đó, Người đã lần lượt trình bày các luận điểm. Thứ nhất, chiến tranh là cơ hội tốt để bọn thực dân đẩy mạnh công tác bắt lính. Chúng huy động tối đa nhân lực, vật lực, đặc biệt là người dân thuộc địa để phục vụ cho các cuộc chiến tranh phi nghĩa tàn khốc. Thứ hai, chúng tuyên bố hào nhoáng rằng sẽ trao cho người dân thuộc địa quyền công dân Pháp nhưng trên thực tế thì lại phủ nhận sạch trơn. Chúng sẵn sàng tước đoạt mạng sống của những người lính thợ da đen một cách dễ dàng. Như vậy, qua đây, tác giả đã vạch trần luận điệu bịp bợm, xảo trá của bọn thực dân.
Tiếp đến, trong mục Chế độ lính tình nguyện, Nguyễn Ái Quốc tiếp tục dùng ngòi bút sắc bén của mình để đả kích bọn thực dân. Trước hết, tác giả đã khẳng định rằng việc bắt lính là hành vi lừa bịp trắng trợn của bọn thực dân. Chúng bắt ép người dân thuộc địa phải đi lính và tìm mọi cách để che đậy điều đó. Chúng gọi việc bắt lính là "lính tình nguyện" mặc dù người dân thuộc địa bị cưỡng bức, bị bóc lột sức lao động một cách tàn nhẫn. Không dừng lại ở đó, bọn thực dân còn sẵn sàng đàn áp dã man nếu người dân thuộc địa dám chống đối lại. Như vậy, qua đây, tác giả muốn tố cáo bộ mặt gian xảo, độc ác của chính quyền thực dân.
Cuối cùng, trong mục Kết quả của sự hi sinh, tác giả đã thẳng thắn chỉ ra rằng người dân thuộc địa chỉ là những con rối bị điều khiển bởi chính sách ngu dân thâm độc của bọn thực dân. Họ bị lợi dụng xương máu để phục vụ cho lợi ích của bọn cầm quyền. Đồng thời, tác giả cũng bộc lộ niềm xót xa trước nỗi đau thương mất mát của những người dân vô tội.
Bên cạnh nghệ thuật châm biếm sắc sảo, tác giả còn sử dụng ngôn ngữ giàu tính biểu cảm. Điều này được thể hiện rõ nét qua hệ thống từ ngữ được sử dụng linh hoạt, phù hợp với mục đích nghị luận. Chẳng hạn, để nhấn mạnh nỗi đau thương mất mát của người dân thuộc địa, tác giả đã sử dụng hàng loạt từ ngữ mang ý nghĩa đau đớn, tang tóc như: chết, hy sinh, bỏ xác, tan nát, chôn vùi,... Hay để vạch trần bộ mặt giả dối của chính quyền thực dân, tác giả đã sử dụng biện pháp tương phản đối lập. Ví dụ như: "chế độ lính tình nguyện" với "bị bắt lính"; "những đại diện của nước mẹ" với "những tên cướp".
Như vậy, với nghệ thuật châm biếm sắc sảo, ngôn ngữ giàu tính biểu cảm, Nguyễn Ái Quốc đã vạch trần bộ mặt giả dối, thủ đoạn của chính quyền thực dân trong việc biến người dân thuộc địa thành vật hi sinh cho lợi ích của chúng trong những cuộc chiến tranh phi nghĩa tàn khốc. Đồng thời, tác giả cũng bộc lộ niềm xót xa trước nỗi đau thương mất mát của những người dân vô tội.
Đoạn trích Thuế máu là một minh chứng tiêu biểu cho tài năng nghệ thuật của Nguyễn Ái Quốc. Qua đó, Người đã góp phần thức tỉnh lương tri của nhân loại tiến bộ, đồng thời khơi dậy lòng yêu nước của người dân Việt Nam.
câu 5: . Phương thức biểu đạt chính: nghị luận.
. Tác giả sử dụng biện pháp tu từ liệt kê: "chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu".
Tác dụng: nhấn mạnh sự tàn bạo, dã man của bọn thực dân Pháp khi cai trị nhân dân ta; thể hiện lòng căm thù giặc sâu sắc của tác giả.
. Nội dung chính của đoạn trích: tố cáo tội ác của thực dân Pháp thông qua việc phân tích hai luận điểm chính:
+ Luận điểm 1: Thực dân Pháp bóc lột nhân dân ta bằng cách đặt thuế vô lý, bắt nhân dân ta làm việc cực nhọc, sống khổ sở.
+ Luận điểm 2: Thực dân Pháp đàn áp nhân dân ta một cách dã man, bất chấp đạo lí, luật pháp.
. Tấm gương Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh cho chúng ta thấy rằng:
- Lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
- Tinh thần kiên cường, bất khuất trước mọi khó khăn, thử thách.
- Sự sáng tạo, linh hoạt trong lãnh đạo cách mạng.
- Tình yêu thương con người, luôn quan tâm đến đời sống của nhân dân.