Đề 2. Đọc văn bản sau: Bảo kính cảnh giới (Bài 49) Việc ngoài hương đảng chớ đôi co, Thấy kẻ anh hùng hãy nhẫn cho. Dợ nạ có dai nào có đứt, Cây kia toan đẵn lại toan đo. Chớ đưa huyết khí, nên...

bài 49: . Phương thức biểu đạt chính của bài thơ là miêu tả.
. Nội dung chính của đoạn trích trên là lời khuyên về cách ứng xử trong cuộc sống.
. Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu "chẳng bằng vô sự ngáy pho pho" là ẩn dụ. Tác giả đã dùng hình ảnh "ngáy pho pho" để ám chỉ trạng thái thư giãn, thoải mái, không vướng bận, không lo lắng. Ẩn dụ này giúp tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, đồng thời thể hiện quan niệm của tác giả về một cuộc sống an nhàn, thanh thản.
. Ý nghĩa của hai câu thơ cuối cùng là:
- "dợ nạ có dai nào có đứt": Cuộc đời con người ngắn ngủi như sợi dây chão, dễ dàng bị đứt gãy bất cứ lúc nào. Vì vậy, chúng ta cần trân trọng từng giây phút của cuộc sống và tận hưởng nó một cách trọn vẹn nhất.
- "cây kia toan đẵn lại toan đo": Cây cối dù to lớn đến đâu cũng có thể bị đốn hạ bởi lưỡi rìu sắc bén. Con người cũng vậy, dù tài giỏi đến mấy cũng có thể thất bại trước những thử thách của cuộc sống. Điều quan trọng là chúng ta phải biết chấp nhận thất bại và tiếp tục đứng lên để vươn tới thành công.
. Bài học rút ra từ đoạn trích:
- Cần biết trân trọng từng giây phút của cuộc sống và tận hưởng nó một cách trọn vẹn nhất.
- Không nên quá tham vọng, đặt mục tiêu quá cao mà dẫn đến thất bại. Thay vào đó, chúng ta nên biết chấp nhận thất bại và tiếp tục đứng lên để vươn tới thành công.

câu 1: Bài thơ "Bảo Kính Cảnh Giới" sử dụng cách gieo vần chân, tức là các tiếng cuối cùng của câu thơ được gieo theo một quy luật nhất định. Trong bài thơ này, ta có thể nhận thấy sự luân phiên giữa các cặp vần như: "cảnh - tình", "tình - mình", "mình - nhân". Cách gieo vần này tạo nên nhịp điệu đều đặn cho bài thơ, đồng thời giúp người đọc dễ dàng ghi nhớ và cảm nhận nội dung của tác phẩm.

Ngoài ra, việc gieo vần còn góp phần tạo nên tính nhạc cho bài thơ, khiến nó trở nên du dương, hấp dẫn hơn. Đồng thời, cách gieo vần cũng thể hiện sự tinh tế trong nghệ thuật ngôn ngữ của Nguyễn Trãi, khi ông đã khéo léo kết hợp vần với ý nghĩa của từng câu thơ để làm nổi bật chủ đề chính của bài thơ.

câu 2: Điều mà Nguyễn Trãi khuyên răn trong bài thơ "Bảo kính cảnh giới" là hãy sống một cuộc đời thanh cao, không bị cuốn theo vòng danh lợi tầm thường. Nhà thơ cho rằng con người cần phải giữ gìn phẩm giá của mình, không nên để những thứ phù phiếm bên ngoài làm mờ mắt. Ông cũng khuyên chúng ta nên sống hòa hợp với thiên nhiên, tận hưởng vẻ đẹp của tạo hóa và tránh xa những thói hư tật xấu.

câu 3: Trong câu thơ "chớ đưa huyết khí, nên giận, làm mất lòng người, những lo", tác giả sử dụng biện pháp tu từ đối giữa hai vế câu:

* Vế 1: "chớ đưa huyết khí" - chỉ sự nóng nảy, thiếu kiềm chế cảm xúc.
* Vế 2: "nên giận, làm mất lòng người" - nhấn mạnh hậu quả tiêu cực khi không kiểm soát được cảm xúc.

Phép đối tạo nên sự tương phản về ý nghĩa và ngữ âm, giúp câu thơ trở nên cân bằng, hài hòa, đồng thời tăng sức biểu đạt cho lời khuyên răn. Câu thơ thể hiện một cách tinh tế thông điệp: cần biết tiết chế cảm xúc để tránh gây tổn hại đến mối quan hệ với mọi người xung quanh.

câu 4: Trong bài thơ "Bảo kính cảnh giới", Nguyễn Trãi đã viết: Hễ kẻ làm khôn thì phải khó/ Chẳng bằng vô sự gáy pho pho. Hai câu thơ này thể hiện một triết lý sống sâu sắc về cách ứng xử trong cuộc đời.

Trước hết, câu thơ "Hễ kẻ làm khôn thì phải khó" khẳng định rằng những người thông minh, tài giỏi thường gặp nhiều thử thách và khó khăn trên con đường thành công. Điều này là hoàn toàn đúng đắn bởi vì để đạt được mục tiêu, họ luôn phải nỗ lực không ngừng nghỉ, vượt qua mọi trở ngại. Những người có trí tuệ cao sẽ đối mặt với áp lực từ xã hội, từ gia đình và cả chính bản thân mình. Họ phải học hỏi, rèn luyện kiến thức, kỹ năng liên tục để nâng cao trình độ chuyên môn. Đồng thời, họ cũng phải đối mặt với những cạnh tranh khốc liệt trong công việc và cuộc sống.

Tuy nhiên, câu thơ thứ hai lại đưa ra quan điểm ngược lại: "Chẳng bằng vô sự ngáy pho pho". Đây là lời khuyên của Nguyễn Trãi dành cho những người bình thường, không có gì nổi bật. Theo ông, những người này nên sống một cuộc sống an nhàn, thoải mái, không cần phải lo lắng quá nhiều về tương lai hay thành công. Thay vào đó, hãy tận hưởng từng giây phút hiện tại, sống trọn vẹn với những điều giản dị, đơn sơ.

Vậy, đâu mới là triết lý sống đúng đắn? Câu trả lời phụ thuộc vào mỗi cá nhân. Đối với những người có chí lớn, muốn chinh phục đỉnh cao, thì việc chấp nhận khó khăn là điều tất yếu. Họ cần phải kiên trì, bền bỉ theo đuổi đam mê, dù biết rằng con đường phía trước đầy chông gai. Ngược lại, những người chỉ mong muốn một cuộc sống bình yên, hạnh phúc thì nên chọn lối sống nhẹ nhàng, thư thái.

Triết lý sống của Nguyễn Trãi trong hai câu thơ này rất sâu sắc và ý nghĩa. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, mỗi người đều có sứ mệnh riêng của mình trong cuộc đời. Hãy lựa chọn con đường phù hợp với bản thân, đừng cố gắng ép buộc mình theo đuổi những điều mà mình không thực sự yêu thích. Cuộc sống vốn dĩ ngắn ngủi, hãy trân trọng từng khoảnh khắc bên gia đình và bạn bè, thay vì chạy đua theo danh vọng và tiền bạc.

câu 5: Đề 1:
- Nội dung chính: Bài thơ "Cảnh ngày hè" đã khắc họa được bức tranh thiên nhiên mùa hè rực rỡ, tươi sáng và tâm hồn chan chứa tình yêu thiên nhiên, đất nước của tác giả Nguyễn Trãi.
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn bát cú
+ Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị
+ Ngôn ngữ tinh tế, giàu cảm xúc
+ Sử dụng câu hỏi tu từ, phép đối
Đề 2:
Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" là một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Trãi. Qua bài thơ, ta có thể thấy được tấm lòng yêu thương con người sâu sắc của ông.
Tác giả đã sử dụng hình ảnh ẩn dụ "cây tre xanh" để nói về những người dân lao động Việt Nam. Cây tre là loài cây quen thuộc với làng quê Việt Nam, tượng trưng cho sự kiên cường, bất khuất, dẻo dai trước mọi khó khăn thử thách. Những người dân lao động cũng vậy, họ luôn cần cù, chịu khó, vượt qua mọi gian khổ để xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng biện pháp so sánh "lá trúc che ngang mặt chữ điền". Lá trúc là biểu tượng của sự thanh tao, nhã nhặn, nhưng lại bị che khuất bởi thân cây tre. Điều này gợi lên hình ảnh những người dân lao động tuy có cuộc sống vất vả, nhưng vẫn giữ được nét đẹp tâm hồn cao quý. Họ là những người hiền lành, chất phác, luôn sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau.
Qua hai câu thơ trên, tác giả đã thể hiện tình yêu thương, trân trọng đối với những người dân lao động Việt Nam. Ông mong muốn họ sẽ luôn giữ được phẩm chất tốt đẹp của mình, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.