BẢO KÍNH CẢNH GIỚI (BÀI 46) Kẻ khôn thì bảo kẻ ngây phàm, Nghề nghiệp cầm tay ở mới cam. Nên thợ, nên thầy, vì có học, No ăn, no mặc, bởi hay làm. Một cơm, hai việc, nhiều người muốn, Hai thớ, ba dòng,...

bài 46: Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" của Nguyễn Trãi đã thể hiện những quan niệm sâu sắc về cuộc sống và con đường thành công. Dưới đây là phân tích chi tiết từng đoạn thơ:

Đoạn 1:

* Khổ 1: Khẳng định sự khác biệt giữa người thông minh và người ngu dốt trong việc lựa chọn nghề nghiệp. Người thông minh sẽ tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi bắt đầu công việc, từ đó tạo ra cơ hội phát triển bản thân. Ngược lại, người ngu dốt thường không suy nghĩ thấu đáo, dẫn đến thất bại và khó khăn trong cuộc sống.
* Khổ 2: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi và rèn luyện để đạt được thành công. Chỉ khi nỗ lực hết mình, ta mới có thể trở thành người giỏi giang, tự chủ về kinh tế và cuộc sống.

Đoạn 2:

* Khổ 3: Thể hiện tư tưởng về sự cần cù, chăm chỉ và tinh thần trách nhiệm trong lao động. Người lao động chân chính luôn đặt tâm huyết vào công việc, không ngại khó khăn, gian khổ. Họ coi lao động như một niềm vui, một cách để khẳng định giá trị bản thân.
* Khổ 4: Nhắc nhở về sự khiêm tốn và tinh thần cống hiến. Dù đạt được thành công, chúng ta vẫn cần giữ thái độ khiêm nhường, tiếp tục phấn đấu và đóng góp cho xã hội.

Qua bài thơ, tác giả gửi gắm thông điệp về việc mỗi cá nhân cần xác định rõ mục tiêu, nỗ lực hết mình và sống có trách nhiệm với cộng đồng. Đó là chìa khóa để mở cánh cửa thành công và xây dựng một xã hội phồn vinh, hạnh phúc.

câu 1: Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật.

câu 2: Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi là một tác phẩm thơ Nôm Đường luật mang đậm dấu ấn sáng tác của nhà thơ. Bài thơ thể hiện những quan sát, cảm nhận tinh tế của tác giả về bức tranh thiên nhiên và những chiêm nghiệm sâu sắc của ông về cuộc đời.

Mở đầu bài thơ, tác giả đã vẽ nên trước mắt người đọc khung cảnh tươi đẹp, tràn đầy sức sống của mùa hè:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương."

Bức tranh thiên nhiên được khắc họa qua những gam màu tươi tắn, rực rỡ: màu xanh của tán cây hoè, màu đỏ của hoa thạch lựu, màu hồng của hoa sen trong ao. Những gam màu này kết hợp với động từ mạnh như "đùn đùn", "phun", "tiễn" tạo nên một bức tranh sinh động, giàu sức sống. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng biện pháp đảo ngữ để nhấn mạnh vẻ đẹp của thiên nhiên. Ví dụ, thay vì viết "Tán hoè rợp giương", tác giả lại viết "Hòe lục đùn đùn tán rợp giương". Cách đảo ngữ này giúp cho hình ảnh tán hoè trở nên nổi bật hơn, đồng thời cũng gợi lên sự rộng lớn, bao la của không gian.

Không chỉ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên, tác giả còn thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết của mình:

"Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương."

Tiếng lao xao của chợ cá, tiếng dắng dỏi của cầm ve là những âm thanh quen thuộc của cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, dưới con mắt của nhà thơ, những âm thanh ấy lại trở nên thật du dương, trầm bổng, khiến cho bức tranh thiên nhiên thêm phần sinh động, hấp dẫn.

Kết thúc bài thơ, tác giả đã đưa ra lời khẳng định về ý nghĩa của việc học hỏi, trau dồi kiến thức:

"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương."

Hình ảnh "Ngu cầm" là biểu tượng cho nền văn minh, thịnh vượng của đất nước. Tác giả mong muốn được góp phần nhỏ bé của mình vào việc xây dựng một xã hội ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

Bài thơ "Bảo kính cảnh giới " là một bài thơ hay, thể hiện tài năng quan sát, cảm nhận tinh tế của Nguyễn Trãi. Bài thơ đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng thơ ca Việt Nam.

câu 1: Bảo kính cảnh giới là một tác phẩm thơ của Nguyễn Trãi, được viết bằng chữ Nôm theo thể thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ này có hai câu thơ đầu tiên như sau: "Bảo kính cảnh giới" nghĩa là giữ gìn gương báu để răn mình. Hai câu thơ trên cho thấy rằng việc giữ gìn những lời dạy dỗ, giáo huấn từ người khác là rất quan trọng đối với bản thân mỗi người. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần được khuyên bảo về những điều đó. Kẻ khôn thì bảo kẻ ngây phàm, tức là những người thông minh, hiểu biết sẽ truyền đạt lại kiến thức, kinh nghiệm cho những người chưa hiểu biết. Nghề nghiệp cầm tay ở mới cam, tức là chỉ khi nào thực hành, làm việc mới có thể khẳng định được năng lực của bản thân. Tóm lại, bài thơ này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi, rèn luyện kỹ năng để phát triển bản thân.

câu 3: Trong hai câu thơ "Nên thợ, nên thầy, vì có học/ No ăn, no mặc, bởi hay làm", tác giả sử dụng biện pháp tu từ đối một cách tinh tế và hiệu quả.

- Cặp đối thứ nhất: "nên thợ" - "nên thầy" tạo sự tương phản về nghề nghiệp nhưng lại bổ sung cho nhau, thể hiện vai trò quan trọng của việc học hành trong việc định hướng con đường tương lai.
- Cặp đối thứ hai: "no ăn" - "no mặc" là những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống, được đáp ứng nhờ vào kiến thức và lao động chăm chỉ.

Tác dụng của phép đối:

- Tăng tính nhịp nhàng, cân xứng cho lời thơ, giúp người đọc dễ dàng ghi nhớ nội dung.
- Nhấn mạnh ý nghĩa của việc học tập, khẳng định tầm quan trọng của tri thức trong cuộc sống.
- Tạo sự tương phản giữa lợi ích vật chất và giá trị tinh thần, góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục.

Phép đối không chỉ đơn thuần là tạo sự cân bằng về cấu trúc ngữ pháp mà còn mang đến nhiều tầng nghĩa sâu sắc, khiến cho lời thơ trở nên giàu sức biểu cảm và ấn tượng hơn.

câu 4: Lời khuyên răn của tác giả là chúng ta cần biết phân biệt được đúng sai, tốt xấu để có thể đưa ra những quyết định sáng suốt và hợp lí nhất.

câu 5: Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" của Nguyễn Trãi đã giúp ta hiểu rõ hơn về tâm hồn và nhân cách cao đẹp của ông. Trước hết, Nguyễn Trãi là một người có tấm lòng yêu nước, thương dân sâu sắc. Ông luôn đau đáu trước nỗi thống khổ của nhân dân dưới ách đô hộ của giặc Minh. Trong bài thơ, ông viết: "Dân đen ở chốn nương dâu/ Lạ lùng thay mặt đất dày". Câu thơ thể hiện sự xót xa, thương cảm của tác giả trước cảnh nhân dân lầm than, cơ cực. Bên cạnh đó, Nguyễn Trãi còn là một người có ý chí kiên cường, bất khuất. Dù phải sống trong cảnh ẩn dật, nhưng ông vẫn không ngừng suy nghĩ, trăn trở về vận mệnh của đất nước. Ông mong muốn được cống hiến sức mình cho dân tộc, để xây dựng một xã hội thái bình, thịnh trị. Ngoài ra, Nguyễn Trãi còn là một người có tâm hồn thanh cao, yêu thiên nhiên. Ông thường tìm đến thiên nhiên để giải tỏa những ưu tư, phiền muộn trong cuộc sống. Trong bài thơ, ông viết: "Rồi hóng mát thuở ngày trường/ Hòe lục đùn đùn tán rợp giương". Hình ảnh cây hòe xanh tươi, rợp bóng mát gợi lên vẻ đẹp thanh tao, khoáng đạt của tâm hồn thi sĩ. Tóm lại, qua bài thơ "Bảo kính cảnh giới", chúng ta thấy được Nguyễn Trãi là một nhà thơ lớn, một nhân cách lớn của dân tộc Việt Nam.