Bài 1.
a) Ta có:
- ∠AHB = 90° (vì AH ⊥ BC)
- ∠AHC = 90° (vì AH ⊥ BC)
Trong tam giác ABC, ta có:
- ∠ABC + ∠ACB + ∠BAC = 180°
Trong tam giác AHB, ta có:
- ∠ABH + ∠BAH + ∠AHB = 180°
- ∠ABH + ∠BAH + 90° = 180°
- ∠ABH + ∠BAH = 90°
Trong tam giác AHC, ta có:
- ∠ACH + ∠CAH + ∠AHC = 180°
- ∠ACH + ∠CAH + 90° = 180°
- ∠ACH + ∠CAH = 90°
Do đó:
- ∠ABH + ∠BAH = ∠ACH + ∠CAH
Mà ∠BAH = ∠CAH (góc chung), nên:
- ∠ABH = ∠ACH
Vì AB < AC, nên ∠ABC > ∠ACB (góc đối diện với cạnh dài hơn lớn hơn).
b) Ta có:
- H là trung điểm của AD, nên AH = HD.
Trong tam giác ABD, ta có:
- AH = HD (H là trung điểm của AD)
- ∠AHB = ∠DHC (đối đỉnh)
Do đó, tam giác AHB = tam giác DHC (cạnh huyền - góc nhọn).
Vậy AB = CD.
c) Ta có:
- I là trung điểm của CD, nên CI = ID.
Trong tam giác ACD, ta có:
- AI là đường trung tuyến, nên AI < (AC + CD)
Trong tam giác ADE, ta có:
- DE // AC, nên ∠ADE = ∠CAD (so le trong)
- ∠DAE = ∠CAE (góc chung)
Do đó, tam giác ADE = tam giác CAE (góc - cạnh - góc).
Vậy AE = CE.
Ta có:
- AE - AD < AC
- CE - AD < AC
- (CI + IE) - AD < AC
- (ID + IE) - AD < AC
- (ID + IE) - (AH + HD) < AC
- (ID + IE) - (AH + ID) < AC
- IE - AH < AC
- IE < AC + AH
Vậy AE - AD < AC.
Bài 2.
a) Ta có:
- AB = EB (theo đề bài)
- BD là tia phân giác của góc ABC nên góc ABD = góc EBD
- BD chung
Do đó, theo trường hợp bằng nhau thứ hai (cạnh kề hai góc), ta có ∆ABD = ∆EBD.
b) Vì ∆ABD = ∆EBD nên AD = ED.
Ta có:
- AC = AD + DC
- CE = ED + DC
Mà theo phần a), ta đã chứng minh được AD = ED, nên ta có:
AC = CE + DC
Nhưng theo đề bài, CE = AF, do đó:
AC = AF + DC
Vì AF > 0, nên ta có:
DC < AC
Vậy AD < DC.
c) Ta có:
- ∆ABD = ∆EBD (chứng minh ở phần a))
- Do đó, góc ADB = góc EDB
- Ta cũng có góc ADB = góc CDE (đối đỉnh)
Vậy góc EDB = góc CDE, tức là BD là tia phân giác của góc EDC.
Ta có:
- AF = CE (theo đề bài)
- ∆ABD = ∆EBD (chứng minh ở phần a)), nên AD = ED
- Do đó, ∆ADF = ∆EDC (cạnh kề hai góc)
Vậy góc AFD = góc ECD.
Ta có:
- Góc BIF = góc BIC (đối đỉnh)
- Góc BFI = góc BCI (góc ngoài của tam giác BCF bằng tổng hai góc trong không kề cạnh)
Vậy ∆BIF = ∆BIC (hai góc và cạnh chung giữa chúng bằng nhau).
Do đó, IF = IC, tức là BI là đường trung tuyến của ∆BFC.
Đáp số: BI là đường trung tuyến của ∆BFC.
Bài 3.
a) Ta có: AB = AC (ΔABC cân tại A)
AH là đường trung tuyến nên H là trung điểm của BC, suy ra BH = HC
Mà AB > BH (tổng hai cạnh của tam giác lớn hơn cạnh còn lại)
Suy ra: AB > HC
b) Ta có: BQ và CP là các đường trung tuyến của ΔABC, chúng cắt nhau tại G.
G là trọng tâm của ΔABC, do đó G chia mỗi đường trung tuyến thành tỉ số 2:1, tức là BG = 2GQ và CG = 2GP.
Vì BG = CG (do G là trọng tâm và chia đều các đường trung tuyến), suy ra ΔGBC cân tại G.
c) Ta có:
- Trong ΔBGC, ta có GB + GC > BC (tổng hai cạnh của tam giác lớn hơn cạnh còn lại)
- Vì G là trọng tâm, G chia BQ và CP theo tỉ số 2:1, nên GQ = BQ và GP = CP
- Mặt khác, PQ là đường trung bình của ΔABC, nên PQ = BC
- Do đó, 2PQ = BC
- Kết hợp các kết quả trên, ta có: GB + GC > BC = 2PQ
- Trong ΔGPQ, ta có GP + GQ > PQ (tổng hai cạnh của tam giác lớn hơn cạnh còn lại)
- Vì PQ = BC, nên GP + GQ > BC
Bài 4.
a) Ta có:
- Tam giác ABC là tam giác đều nên AB = AC = BC.
- AH ⊥ BC tại H, do đó tam giác AHB và tam giác AHC là các tam giác vuông cân tại H.
- Trong tam giác vuông, cạnh huyền luôn lớn hơn các cạnh góc vuông, do đó AH < AC.
b) Ta có:
- Trên tia đối của tia BA lấy điểm D sao cho BD = BA, trên tia đối của tia CA lấy điểm E sao cho CA = CE.
- Xét tam giác BQD và tam giác CQE:
+ BD = BA = CE (theo đề bài)
+ BQ = CQ (vì BQ và CQ là các đoạn thẳng cắt nhau tại Q)
+ ∠BQD = ∠CQE (hai góc đối đỉnh)
- Do đó, tam giác BQD = tam giác CQE (cạnh - góc - cạnh).
- Từ đó, ta có QD = QE.
c) Ta có:
- AH ⊥ BC tại H, do đó AH là đường cao của tam giác ABC.
- Vì tam giác ABC là tam giác đều, nên AH cũng là đường trung tuyến của tam giác ABC, tức là H là trung điểm của BC.
- Trên tia đối của tia BA lấy điểm D sao cho BD = BA, trên tia đối của tia CA lấy điểm E sao cho CA = CE.
- Ta thấy rằng D và E nằm trên tia đối của tia BA và tia CA, do đó AD = AE.
- AH là đường trung tuyến của tam giác ABC, do đó AH cũng là đường trung tuyến của tam giác ADE, tức là H là trung điểm của DE.
Vậy AH là đường trung tuyến của tam giác ADE.