Cô Hàng Xén là một truyện ngắn của Thạch Lam, được in trong tập Sợi Tóc (1942). Truyện kể về cuộc đời của cô Tâm - một người phụ nữ trẻ tuổi, xinh đẹp, nết na nhưng lại phải chịu nhiều bất hạnh trong cuộc sống.
Truyện có kết cấu đơn giản, xoay quanh cuộc sống của cô Tâm từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành. Cô Tâm là con gái út trong một gia đình khá giả. Cha mẹ cô đều là những người hiền lành, yêu thương con cái. Từ nhỏ, cô đã được nuôi dưỡng trong một môi trường tốt, được học hành đàng hoàng. Khi lớn lên, cô Tâm trở thành một thiếu nữ xinh đẹp, nết na. Cô được nhiều người theo đuổi, trong đó có cả anh chàng nhà giàu tên là Hùng. Tuy nhiên, vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, cha mẹ cô lâm bệnh nặng nên cô đành phải chấp nhận lấy Hùng để giúp đỡ gia đình.
Sau khi kết hôn, cô Tâm phải gánh vác trọng trách chăm sóc gia đình chồng. Cô phải làm lụng vất vả, lo toan mọi việc trong nhà. Cuộc sống của cô càng thêm khó khăn khi chồng cô là một người đàn ông gia trưởng, hay ghen tuông. Anh ta thường xuyên mắng mỏ, đánh đập cô. Cô Tâm phải chịu đựng tất cả những điều đó, không dám phản kháng. Cuối cùng, cô Tâm bị bệnh và qua đời khi mới 30 tuổi.
Nét nghệ thuật đặc sắc nhất của truyện ngắn Cô Hàng Xén là cách xây dựng nhân vật. Nhân vật cô Tâm được khắc họa rất chân thực, sinh động. Cô là một người phụ nữ hiền lành, nết na, nhưng lại phải chịu nhiều bất hạnh trong cuộc sống. Cô Tâm là đại diện cho số phận của những người phụ nữ Việt Nam xưa, phải chịu áp lực từ xã hội phong kiến, từ gia đình và từ chính bản thân mình.
Ngoài ra, truyện cũng thể hiện được tinh thần nhân đạo sâu sắc của Thạch Lam. Tác giả đã đồng cảm với nỗi khổ của người phụ nữ, đồng thời lên án chế độ phong kiến tàn bạo, đã đẩy họ vào bước đường cùng.
Nhìn chung, truyện ngắn Cô Hàng Xén là một tác phẩm hay, mang đậm tính nhân văn. Truyện đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả, khiến chúng ta suy ngẫm về số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa.