Để tính độ hụt khối của hạt nhân, ta cần sử dụng công thức sau:
\[ \text{Độ hụt khối} (\Delta m) = Z \cdot m_p + N \cdot m_n - \frac{E_b}{c^2} \]
Trong đó:
- \( Z \) là số proton trong hạt nhân.
- \( N \) là số neutron trong hạt nhân.
- \( E_b \) là năng lượng liên kết tổng của hạt nhân.
- \( c \) là tốc độ ánh sáng (c² sẽ được chuyển đổi từ MeV sang khối lượng bằng cách nhân với \( \frac{1}{931,5} \)).
Năng lượng liên kết riêng của hạt nhân là \( 7,7 \, \text{MeV/nucleon} \). Giả sử hạt nhân có tổng số nucleon là \( A = Z + N \).
Giả sử trong hạt nhân này có \( Z \) proton và \( N \) neutron thì:
\[ E_b = (Z + N) \cdot 7,7 \, \text{MeV} = A \cdot 7,7 \, \text{MeV} \]
Từ đó, độ hụt khối được tính như sau:
1. Tính \( E_b \):
\[ E_b = A \cdot 7,7 \, \text{MeV} \]
2. Tính \( \frac{E_b}{c^2} \):
\[ \frac{E_b}{c^2} = \frac{A \cdot 7,7 \, \text{MeV}}{931,5 \, \text{MeV/amu}} = \frac{A \cdot 7,7}{931,5} \, \text{amu} \]
3. Tính tổng khối lượng của proton và neutron:
\[ \text{Khối lượng của proton} = Z \cdot m_p = Z \cdot 1,0073 \, \text{amu} \]
\[ \text{Khối lượng của neutron} = N \cdot m_n = N \cdot 1,0087 \, \text{amu} \]
\[ \text{Tổng khối lượng} = Z \cdot 1,0073 + N \cdot 1,0087 \]
4. Đặt tất cả vào công thức độ hụt khối:
\[ \Delta m = (Z \cdot 1,0073 + N \cdot 1,0087) - \frac{A \cdot 7,7}{931,5} \]
Ví dụ, nếu ta giả định \( A = 10 \) (hạt nhân có 10 nucleon, ví dụ như Nitrogen-10 với 7 proton và 3 neutron):
- \( Z = 7 \), \( N = 3 \)
- \( E_b = 10 \cdot 7,7 = 77 \, \text{MeV} \)
- \( \Delta m = (7 \cdot 1,0073 + 3 \cdot 1,0087) - \frac{77}{931,5} \)
- Tính từng phần:
- \( 7 \cdot 1,0073 = 7,0511 \, \text{amu} \)
- \( 3 \cdot 1,0087 = 3,0261 \, \text{amu} \)
- Tổng khối lượng: \( 7,0511 + 3,0261 = 10,0772 \, \text{amu} \)
- \( \frac{77}{931,5} = 0,0827 \, \text{amu} \)
Cuối cùng:
\[ \Delta m = 10,0772 - 0,0827 = 9,9945 \, \text{amu} \]
Tính độ hụt khối:
- Độ hụt khối = Tổng khối lượng - Khối lượng thực tế
- Đáp án: Độ hụt khối khoảng 0,006 (đến chữ số hàng phần trăm) = 0,006 amu
Đáp án cuối cùng:
**Độ hụt khối của hạt nhân là 0,006 amu.**