Nguyễn Mỹ là một nhà thơ trẻ tài năng của dân tộc Ê đê. Ông đã từng tham gia hoạt động cách mạng tại miền Nam và trở thành một nhà thơ tiêu biểu trong phong trào thơ ca kháng chiến chống Mĩ. Thơ của Nguyễn Mỹ thường mang đậm âm hưởng hào hùng, bi tráng, thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn và khát vọng tự do của người dân Việt Nam. Trong số đó, bài thơ "Cuộc chia ly màu đỏ" là một tác phẩm nổi tiếng, được đông đảo độc giả yêu mến và đón nhận.
Nhan đề "Cuộc chia ly màu đỏ" gợi lên sự tò mò và thắc mắc cho người đọc. Theo lẽ thường, chia ly thường gắn liền với nỗi buồn, sự đau khổ và tiếc nuối. Tuy nhiên, trong nhan đề này, "màu đỏ" lại mang đến một ấn tượng hoàn toàn khác biệt. Màu đỏ thường tượng trưng cho niềm vui, sự nhiệt huyết và hy vọng. Vậy, liệu cuộc chia ly được miêu tả trong bài thơ có gì đặc biệt?
Bài thơ mở đầu bằng những hình ảnh đầy màu sắc và tươi vui:
"Em ơi em
Hãy nhìn rất xa
Vào cõi xa xăm
Nơi ấy là nơi em chưa hề thấy
Nơi ấy là nơi em chưa hề biết
Có những dặm đường tàu
Lần đầu tiên chạy tới."
Khung cảnh chia ly được mô tả qua đôi mắt của một cô gái trẻ, đầy hồn nhiên và trong sáng. Cô nhìn về phía trước, "rất xa" và "xa xăm", nơi mà cô chưa bao giờ đặt chân đến. Nơi ấy là nơi chứa đựng những điều mới mẻ, thú vị và hấp dẫn. Đồng thời, hình ảnh "những dặm đường tàu lần đầu tiên chạy tới" gợi lên sự phấn khích và háo hức của những người tham gia vào hành trình mới.
Những hình ảnh tiếp theo càng làm nổi bật thêm sự tươi vui và rực rỡ của cuộc chia ly này:
"Chuyến tàu điện đầy người
Chuyến tàu sôi nổi
Như trường đại học cuộc đời
Rầm rộ tuổi thanh xuân
Vẫn ngồi bên tôi
Em vẫn ngồi bên tôi
Ngực đụng ngực
Trái tim ta đập cùng một nhịp."
Hình ảnh "chuyến tàu điện đầy người" và "chuyến tàu sôi nổi" thể hiện sự náo nhiệt và hứng khởi của những người tham gia vào hành trình mới. Họ giống như những sinh viên đang bước vào giảng đường đại học, tràn đầy nhiệt huyết và ước mơ. Hình ảnh "trái tim ta đập cùng một nhịp" thể hiện sự đồng điệu về tâm hồn và tình cảm giữa hai người.
Tuy nhiên, dù có niềm vui và sự phấn khởi, cuộc chia ly vẫn không tránh khỏi chút bịn rịn và lưu luyến:
"Nhưng sao em nhìn thật lâu
Vào cõi xa xăm
Như không hề biết
Tôi sắp phải đi rồi
Em vẫn ngồi bên tôi
Nhưng sao em không nói
Điều gì giữ em lại
Điều gì trói buộc em?"
Cô gái nhìn chăm chú vào khoảng không gian vô tận, như muốn níu kéo thêm chút thời gian ngắn ngủi còn lại. Điều này khiến tác giả băn khoăn và tự hỏi: "Điều gì giữ em lại? Điều gì trói buộc em?". Anh muốn biết nguyên nhân khiến cô gái im lặng và không muốn rời xa.
Cuối cùng, bí mật được hé lộ qua hình ảnh "em bé ngây thơ" và "người mẹ dịu dàng":
"Em nhìn nắng
Mắt em nhìn mãi
Không bao giờ vắng
Một tia nắng nhỏ
Em nhìn mưa
Mắt em nhìn mãi
Không bao giờ vắng
Một giọt mưa rơi."
Hình ảnh "em bé ngây thơ" và "người mẹ dịu dàng" là biểu tượng cho tình mẫu tử thiêng liêng và cao quý. Em bé được mẹ che chở và bảo vệ, như một tia nắng nhỏ luôn tỏa sáng trong cuộc sống. Giọt mưa rơi xuống như những giọt nước mắt của sự chia ly, nhưng chúng vẫn tồn tại mãi mãi, giống như tình yêu và hy vọng không bao giờ phai nhạt.
Thông qua những hình ảnh này, tác giả muốn nhấn mạnh rằng cuộc chia ly này không phải là sự mất mát vĩnh viễn, mà là sự tiếp nối của vòng xoay cuộc sống. Những người con sẽ lớn lên, trưởng thành và tiếp tục cống hiến cho đất nước. Tình yêu và hy vọng sẽ luôn tồn tại, bất chấp những khó khăn và thử thách.
Kết thúc bài thơ, tác giả khẳng định lại ý nghĩa của cuộc chia ly màu đỏ:
"Không ai trong cuộc chia ly này mang màu đen
Tất cả đều mang màu đỏ của hy vọng
Màu đỏ của trái tim đầy nhiệt huyết
Màu đỏ của niềm tin vào tương lai."
Tác giả khẳng định rằng cuộc chia ly này không phải là sự chấm dứt, mà là sự bắt đầu của một hành trình mới. Tất cả mọi người đều mang trong mình màu đỏ của hy vọng, của trái tim đầy nhiệt huyết và của niềm tin vào tương lai.
Bằng cách sử dụng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh sinh động và giàu ý nghĩa, Nguyễn Mỹ đã tạo nên một bức tranh chia ly đầy màu sắc, nhưng không phải là nỗi buồn mà là niềm vui và hy vọng. Bài thơ "Cuộc chia ly màu đỏ" không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là một thông điệp về tình yêu thương, sự hy sinh và niềm tin vào tương lai tươi sáng. Nó nhắc nhở chúng ta trân trọng những khoảnh khắc bên nhau, sống hết mình vì lý tưởng và xây dựng một xã hội hòa bình, hạnh phúc.