1. Lập bảng tóm tắt những nét chính về hoạt động kinh tế, tổ chức xã hội và thành tựu văn hoá của Chăm-pa. 2. Liên hệ với kiến thức đã học ở những bài trước, em hãy so sánh những điểm giống và khác nha...

Vũ Ngọc Tú Chi

1. Những nét chính về hoạt động kinh tế, tổ chức xã hội và thành tựu văn hóa của Chăm-pa:

Người Chăm-pa sống chủ yếu bằng nghề nông, đặc biệt là trồng lúa nước. Họ đã biết xây dựng hệ thống thủy lợi để dẫn nước vào đồng ruộng, giúp việc canh tác hiệu quả hơn. Ngoài lúa, người Chăm còn trồng các loại cây như dừa, cau, mía và bông. Họ cũng phát triển chăn nuôi, đánh bắt cá, làm đồ gốm và dệt vải. Thủ công nghiệp và thương mại khá phát triển, họ buôn bán với nhiều nước như Ấn Độ, Trung Quốc.

Về tổ chức xã hội, đứng đầu là vua, dưới vua là tầng lớp quý tộc, quan lại và binh lính. Nhân dân gồm nông dân, thợ thủ công, thương nhân, bên cạnh đó còn có nô lệ. Xã hội Chăm-pa được phân chia thành nhiều tầng lớp rõ ràng.

Về văn hóa, người Chăm tiếp thu nhiều yếu tố văn hóa Ấn Độ như chữ Phạn, Ấn Độ giáo và Phật giáo. Họ cũng sáng tạo ra chữ viết riêng – chữ Chăm. Một trong những thành tựu nổi bật là nghệ thuật kiến trúc với những đền tháp bằng gạch như Thánh địa Mỹ Sơn, tháp Po Nagar. Nghệ thuật điêu khắc đá Chăm-pa rất phát triển, thể hiện rõ tinh thần tôn giáo và sự tài hoa của người xưa.

2. So sánh hoạt động kinh tế của cư dân Chăm-pa và cư dân Văn Lang – Âu Lạc:

Cả cư dân Chăm-pa và cư dân Văn Lang – Âu Lạc đều sống chủ yếu bằng nghề nông, trồng lúa nước là ngành kinh tế chính. Tuy nhiên, người Chăm-pa đã biết lợi dụng sức nước, xây dựng các công trình thủy lợi để phục vụ nông nghiệp, trong khi người Văn Lang – Âu Lạc vẫn chủ yếu dùng công cụ bằng đá hoặc kim loại thô sơ như cuốc, cày. Cả hai đều biết làm thủ công như gốm, dệt, rèn, nhưng cư dân Chăm-pa còn có thế mạnh trong điêu khắc và kiến trúc. Về buôn bán, người Chăm-pa có quan hệ giao thương rộng rãi với các nước xung quanh, còn cư dân Văn Lang – Âu Lạc thì trao đổi chủ yếu trong phạm vi nội bộ hoặc với các vùng lân cận.

3. Viết đoạn giới thiệu về một di tích văn hóa Chăm ở Việt Nam và ý kiến bảo tồn:

Một trong những di tích văn hóa Chăm nổi bật ở nước ta là Thánh địa Mỹ Sơn, nằm ở tỉnh Quảng Nam. Đây là quần thể đền tháp của vương quốc Chăm-pa cổ, được xây dựng từ thế kỷ IV đến thế kỷ XIII, là nơi tổ chức các nghi lễ tôn giáo, đặc biệt là thờ thần Shiva – vị thần tối cao trong Ấn Độ giáo. Các tháp được xây bằng gạch đỏ, với nghệ thuật chạm khắc tinh tế, thể hiện những hình tượng thần linh, vũ nữ, và nhiều họa tiết mang màu sắc tôn giáo độc đáo. Thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1999.

Theo em, để bảo tồn và phát huy giá trị của di tích, chúng ta cần nâng cao ý thức gìn giữ di sản trong cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Đồng thời, Nhà nước cần đầu tư trùng tu, chống xuống cấp cho các công trình, kết hợp quảng bá du lịch văn hóa nhằm đưa giá trị của di sản đến gần hơn với công chúng trong nước và quốc tế.