* Đề 1:
Nguyễn Tuân là một cây bút tài hoa, uyên bác với một lối hành văn trau chuốt, mực thước. Ông thường sáng tạo những hình tượng độc đáo, gây ấn tượng sâu đậm. Nhân vật Huấn Cao trong Chữ người tử tù mang vẻ đẹp tài hoa, khí phách, thiên lương. Đây là hình tượng cho một con người có đủ tài hoa, khí phách và lòng thiên hạ, một đấng nam nhi mà ai cũng ngưỡng mộ.
Chữ người tử tù trích trong tập Vang bóng một thời (1940) là một truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách Nguyễn Tuân. Nội dung kể về cuộc gặp gỡ kỳ ngộ giữa Huấn Cao và quản ngục. Họ đã uống rượu, ngâm thơ và cùng trải qua đêm cuối cùng trong cuộc đời của Huấn Cao. Qua đó, Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công hình tượng Huấn Cao - một con người tài hoa, có cái tâm trong sáng và khí phách hiên ngang, bất khuất.
Huấn Cao là một người có tài viết chữ rất đẹp. Nhưng không chỉ vậy, ông còn là một người khí phách hiên ngang, anh hùng bất khuất. Huấn Cao là thủ lĩnh của phong trào khởi nghĩa chống triều đình, bị triều đình gọi là kẻ "chọc trời khuấy nước", nổi tiếng khắp vùng tỉnh Sơn. Khi bị bắt giam ở nhà tù tỉnh Sơn, trước sự biệt đãi của quản ngục, Huấn Cao tỏ thái độ khinh bỉ. Trước mặt quản ngục, ông luôn thể hiện khí phách hiên ngang, bất khuất. Lời nói của Huấn Cao thể hiện rõ sự coi thường, thậm chí là đuổi đi: "Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây."
Khi hiểu ra tấm lòng của quản ngục, Huấn Cao đã thay đổi thái độ: "Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các ngươi. Thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ." Huấn Cao còn là một người có thiên lương trong sáng. Điều này được thể hiện qua mối quan hệ với thầy thơ lại. Trong ngục tù, Huấn Cao biết thầy thơ lại là người "có sở thích cao quý" và đã dành tặng những lời khen ngợi. Khi biết thầy thơ lại xin chữ, Huấn Cao đã sẵn sàng cho chữ ngay cả khi chưa biết mặt mũi của người đó ra sao.
Ngoài ra, Huấn Cao còn là một người có tấm lòng nhân hậu, bao dung. Điều này được thể hiện qua hành động cho chữ quản ngục. Trước lúc ra pháp trường, Huấn Cao vẫn dành thời gian để khuyên bảo quản ngục. Ông khuyên quản ngục nên bỏ nghề để giữ gìn thiên lương: "Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những hoài bão tung hoành của một đời con người. Thoi mực, thầy mua ở đâu mà tốt và thơm quá. Thầy có thấy mùi thơm ở chậu mực bốc lên không?... Tôi bảo thực đấy, thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ở, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuôc mất cái đời lương thiện đi."
Có thể thấy, Huấn Cao là một hình tượng hội tụ tất cả những phẩm chất đẹp đẽ nhất. Ông là một con người vừa có tài, vừa có tâm, bất chấp hiểm nguy để giúp đỡ những người nghèo khổ.
Bên cạnh hình tượng Huấn Cao, tác phẩm cũng xây dựng thành công nhân vật quản ngục. Quản ngục là một người có số phận bi kịch. Ông vốn là người tốt, có tấm lòng "biệt nhỡn liên tài", nhưng lại phải sống trong tù - môi trường của cái ác. Quản ngục đã từng có ước mơ sẽ trở thành thư sinh, nhưng vì cuộc sống mưu sinh nên đành lựa chọn làm nghề này. Tuy nhiên, quản ngục vẫn giữ được tâm hồn cao đẹp. Ông khao khát có được chữ của Huấn Cao để treo trong nhà. Cuối cùng, nhờ tấm lòng "biệt nhỡn liên tài" của mình, quản ngục đã được Huấn Cao cho chữ.
Ngoài ra, tác phẩm còn thành công ở việc xây dựng tình huống truyện kịch tính. Tình huống truyện được đẩy lên cao trào khi quản ngục biệt đãi Huấn Cao khiến cho những người lính nghi ngờ ông có ý đồ vượt ngục. Đỉnh điểm của tình huống là cảnh cho chữ của Huấn Cao. Cảnh cho chữ diễn ra trong phòng giam chật hẹp, bẩn thỉu nhưng lại toát lên vẻ đẹp của cái thiện, cái mĩ.
Về nghệ thuật, tác phẩm đã sử dụng thành công ngôn ngữ giàu chất tạo hình, giàu nhạc điệu. Tác phẩm sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... góp phần làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho tác phẩm.
Với việc xây dựng thành công hai nhân vật Huấn Cao và quản ngục, tác phẩm đã thể hiện quan niệm về cái đẹp và cái thiện. Cái đẹp và cái thiện luôn chiến thắng mọi nghịch cảnh. Đồng thời, tác phẩm cũng ca ngợi tấm lòng cao cả của con người, dù trong hoàn cảnh nào cũng luôn hướng thiện.
Như vậy, Chữ người tử tù là một tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Tuân. Tác phẩm đã thể hiện thành công hình tượng Huấn Cao - một con người tài hoa, khí phách, thiên lương. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện quan niệm về cái đẹp và cái thiện của tác giả.