1, PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 ĐIỂM) Đọc văn bản sau: CHỢ NỒI ĐANG CÓ NGUY CO... CHÌM Khu vục Đồng bằng sông Cưu Long (ĐBSCL) của nước ta, với mạng lưới sông ngời chăng chịt, đúng nghĩa là những mạch máu giao t...

câu 1. 1, Phần đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc văn bản: Chợ nổi đang có nguy cơ ... chìm khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) của nước ta, với mạng lưới sông ngòi chằng chịt, đúng nghĩa là những mạch máu giao thông của miền đất "gạo trắng nước trong, luôn tập nập xuôi ghe... Do vậy, sự hình thành những chợ nổi trên những khúc sông "đầu mối" là để thỏa mãn nhu cầu thiết thực cho sự đi lại, mua bán, trao đổi hàng hóa của nhân dân địa phương, đồng thời là nét sinh hoạt đặc sắc, hấp dẫn du khách muôn phương. Đó là lý do ra đời của các chợ nổi, trở thành một nét văn hóa độc đáo của đất và người miền Tây Nam Bộ. Dân "thương hồ" là lực lượng chính của các chợ nổi. Qua bao thăng trầm, những người thương hồ vẫn song hành cùng đời sống của bà con miền Tây Nam Bộ. Với đời thương hồ, chiếc ghe không chỉ là phương tiện kiếm sống mà còn là mái nhà, là nơi chốn đi về của cả gia đình. Và chợ nổi chính là xóm làng của họ. Có thể khẳng định rằng, các chợ nổi ở miền Tây Nam Bộ trong một thời gian dài đã góp phần làm nên bản sắc văn hóa riêng của nơi đây bởi những hình ảnh sinh động của cảnh trên bến dưới thuyền, tàu ghe dập dìu với đủ các loại nông sản và trái cây của miệt vườn. Bởi vậy, miền Tây Nam Bộ có nhiều chợ nổi đã trở thành "thương hiệu" lâu đời. Tuy nhiên, do chịu ảnh hưởng rất lớn của quá trình đô thị hóa và nông thôn mới, nên hầu như các thương lái không còn có nhu cầu mua bán qua chợ nổi, điều đó dẫn đến việc nhiều chợ nổi ở ĐBSCL ngày mỗi bị vắng vẻ và mùa lá rụng trong vườn là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Ma Văn Kháng, xuất bản năm 1985, được tặng giải thưởng hội nhà văn Việt Nam năm 1986. Tác phẩm thể hiện sự quan sát và cảm nhận tinh nhạy của nhà văn về những biến động, đổi thay trong tư tưởng và tâm lí của con người Việt Nam giai đoạn xã hội chuyển mình xóa bỏ hẳn mô hình kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường với những rạn vỡ tất yếu theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực trong quan niệm sống, cách sống và lựa chọn các giá trị. Chuyện xảy ra ngay trong chính gia đình ông Bằng, một gia đình được coi là nền nếp, luôn giữ gìn gia pháp và gia phong và nay trở nên chao đảo trước những cơn địa chấn tinh thần từ bên ngoài. Nhà văn bày tỏ niềm lo lắng sâu sắc cho các giá trị truyền thống trước những đổi thay của thời cuộc. (Theo Ngữ văn 12, ban Cơ bản, tập 2, NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.82). Cuốn tiểu thuyết gồm 20 chương, đoạn trích thuộc phần đầu của chương 3. Thương hồ: Chỉ những người dân đông bằng sông Cửu Long sông dựa vào sông ngòi, kênh rạch; họ tìm kế sinh nhai trên con nước lớn, ròng, khi thì chở trái cây cung các loại hàng hóa khác, khi thì bán đồ ăn thức uống, có lúc còn chở khách. Theo tóp từ điển Tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên, NXB Đà Nẵng, 2002. Theo nguyên Hùng, Mục tiếng nói nhà văn, Tuần báo Văn nghệ, số 22, Thực hiện các yêu cầu từ đến
Yêu cầu chung:
- Câu này kiểm tra năng lực viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một đoạn trích trong một tác phẩm truyện.
- Cụm từ “một tác phẩm truyện” trong đề nêu rõ đây là đề bài viết về nghị luận về một đoạn trích trong một tác phẩm truyện. Do đó thí sinh cần chú ý khai thác các tín hiệu nghệ thuật (chi tiết, ngôn ngữ, biện pháp tu từ...) trong đoạn trích để phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
- Đây là dạng đề mở, thí sinh có thể triển khai theo những cách riêng nhưng phải đảm bảo yêu cầu của đề bài và có kĩ năng nghị luận cần thiết. Lời văn có cảm xúc và hàm chứa những suy nghĩ, trải nghiệm sâu sắc của bản thân.
Yêu cầu cụ thể:
Câu này chiếm 1,0 điểm, Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đạt những yêu cầu cơ bản sau:
a. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
b. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Cụ thể như sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, vị trí đoạn trích.
* Phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
+ Về nội dung: Đoạn trích phản ánh thông tin về vấn đề gì? Vấn đề ấy có ý nghĩa như thế nào?
+ Về nghệ thuật: Đoạn trích có những nét đặc sắc gì về nghệ thuật?
* Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
+ Nội dung: Ý nghĩa của đoạn trích? Bài học/thông điệp rút ra từ đoạn trích?
+ Nghệ thuật: Đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích?
c. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với vấn đề nghị luận.
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.

câu 2. 1. Phần đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc văn bản sau: Chợ nổi đang có nguy cơ ... chìm khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) của nước ta, với mạng lưới sông ngòi chằng chịt, đúng nghĩa là những mạch máu giao thông của miền đất "gạo trắng nước trong, luôn tập nập xuôi ghe... Do vậy, sự hình thành những chợ nổi trên những khúc sông "đầu mối" là để thỏa mãn nhu cầu thiết thực cho sự đi lại, mua bán, trao đổi hàng hóa của nhân dân địa phương, đồng thời là nét sinh hoạt đặc sắc, hấp dẫn du khách muôn phương. Đó là lý do ra đời của các chợ nổi, trở thành một nét văn hóa độc đáo của đất và người miền Tây Nam Bộ. Dân "thương hồ" là lực lượng chính của các chợ nổi. Qua bao thăng trầm, những người thương hồ vẫn song hành cùng đời sống của bà con miền Tây Nam Bộ. Với đời thương hồ, chiếc ghe không chỉ là phương tiện kiếm sống mà còn là mái nhà, là nơi chốn đi về của cả gia đình. Và chợ nổi chính là xóm làng của họ. Có thể khẳng định rằng, các chợ nổi ở miền Tây Nam Bộ trong một thời gian dài đã góp phần làm nên bản sắc văn hóa riêng của nơi đây bởi những hình ảnh sinh động của cảnh trên bến dưới thuyền, tàu ghe dập dìu với đủ các loại nông sản và trái cây của miệt vườn. Bởi vậy, miền Tây Nam Bộ có nhiều chợ nổi đã trở thành "thương hiệu" lâu đời. Tuy nhiên, do chịu ảnh hưởng rất lớn của quá trình đô thị hóa và nông thôn mới, nên hầu như các thương lái không còn có nhu cầu mua bán qua chợ nổi, điều đó dẫn đến việc nhiều chợ nổi ở ĐBSCL ngày mỗi bị vắng vẻ và mùa lá rụng trong vườn là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Ma Văn Kháng, xuất bản năm 1985, được tặng giải thưởng hội nhà văn Việt Nam năm 1986. Tác phẩm thể hiện sự quan sát và cảm nhận tinh nhạy của nhà văn về những biến động, đổi thay trong tư tưởng và tâm lí của con người Việt Nam giai đoạn xã hội chuyển mình xóa bỏ hẳn mô hình kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường với những rạn vỡ tất yếu theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực trong quan niệm sống, cách sống và lựa chọn các giá trị. Chuyện xảy ra ngay trong chính gia đình ông Bằng, một gia đình được coi là nền nếp, luôn giữ gìn gia pháp và gia phong và nay trở nên chao đảo trước những cơn địa chấn tinh thần từ bên ngoài. Nhà văn bày tỏ niềm lo lắng sâu sắc cho các giá trị truyền thống trước những đổi thay của thời cuộc. (Theo Ngữ văn 12, ban Cơ bản, tập 2, NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.82). Cuốn tiểu thuyết gồm 20 chương, đoạn trích thuộc phần đầu của chương 3. Thương hộ: Chỉ những người dân đông bằng sông Cửu Long sông dựa vào sông ngòi, kênh rạch; họ tìm kế sinh nhai trên con nước lớn, ròng, khi thì chở trái cây cung các loại hàng hóa khác, khi thì bán đồ ăn thức uống, có lúc còn chở khách. Theo tóp từ điển Tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên, NXB Đà Nẵng, 2002. Theo nguyên Hùng, Mục tiếng nói nhà văn, Tuần báo Văn nghệ, số 22, Thực hiện các yêu cầu từ đến
a. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.
b. Tìm và gọi tên phép liên kết hình thức được sử dụng trong bốn câu văn sau: "Dân "thương hồ" là lực lượng chính của các chợ nổi. Qua bao thăng trầm, những người thương hồ vẫn song hành cùng đời sống của bà con miền Tây Nam Bộ. Với đời thương hồ, chiếc ghe không chỉ là phương tiện kiếm sống mà còn là mái nhà, là nơi chốn đi về của cả gia đình. Và chợ nổi chính là xóm làng của họ."
c. Em hãy nêu nội dung chính của đoạn trích.
d. Từ nội dung đoạn trích ở phần đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy thi trình bày suy nghĩ của em về vai trò của gia đình đối với mỗi cá nhân. [/INST] a. Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh.
b. Phép lặp: dân thương hồ.
Phép thế: Những người thương hồ - Họ.
c. Nội dung chính: Vai trò của chợ nổi đối với người dân miền Tây Nam Bộ.
d. Gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi cá nhân. Nó là nơi nuôi dưỡng, che chở và bảo vệ chúng ta khỏi những khó khăn, thử thách của cuộc sống. Gia đình là nơi ta được sinh ra và lớn lên, được yêu thương và chăm sóc. Nơi đây, ta được học hỏi những bài học đầu tiên về đạo đức, về cách ứng xử và về lòng biết ơn. Gia đình cũng là nơi ta được chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. Khi gặp khó khăn, gia đình luôn là chỗ dựa vững chắc, giúp ta vượt qua mọi thử thách. Ngoài ra, gia đình còn là nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Những kỉ niệm ấy sẽ mãi mãi in đậm trong tâm trí ta, trở thành hành trang quý giá giúp ta trưởng thành và thành công trong cuộc sống. Tóm lại, gia đình là tổ ấm, là nơi ta được yêu thương và hạnh phúc. Mỗi người cần trân trọng và giữ gìn tình cảm gia đình.

câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong nhan đề bài viết:

- Biện pháp tu từ: So sánh ngầm ("như một xác sông")
- Tác dụng:
- Gợi hình: Tạo nên hình ảnh trực quan, dễ liên tưởng về sự suy tàn, lụi tàn của chợ nổi. Chợ nổi không còn hoạt động sôi nổi, nhộn nhịp như trước mà giống như một "xác sông", vô hồn, bất động.
- Gợi cảm: Thể hiện nỗi buồn, tiếc nuối, sự day dứt của tác giả trước sự biến mất của một nét đẹp văn hóa truyền thống. Đồng thời, nhấn mạnh sự lãng quên, thờ ơ của con người đối với những giá trị văn hóa truyền thống.
- Tăng sức biểu đạt: Làm cho nhan đề thêm ấn tượng, gây chú ý cho người đọc, khơi gợi sự tò mò muốn khám phá nội dung bài viết.

Nhan đề "Chợ nổi đang có nguy cơ chìm xuống…" sử dụng biện pháp so sánh ngầm một cách khéo léo, tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt thông điệp chính của bài viết.

câu 4. Đọc văn bản, em thấy tác giả thể hiện thái độ trân trọng, ngợi ca đối với chợ nổi. Tác giả đã đưa ra những chứng cứ cụ thể, phân tích chi tiết về nguồn gốc, vai trò, ý nghĩa của chợ nổi trong đời sống của người dân miền Tây Nam Bộ. Đồng thời, tác giả cũng bày tỏ niềm tiếc nuối khi chợ nổi đang có nguy cơ biến mất.

Phản ánh:

Qua bài tập này, em rút ra được một số kinh nghiệm khi viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội:

* Hiểu rõ vấn đề: Cần nắm vững kiến thức về vấn đề được nêu ra trong văn bản.
* Trình bày logic, chặt chẽ: Các luận điểm phải được trình bày theo một trật tự nhất định, có sự liên kết chặt chẽ giữa các luận điểm.
* Sử dụng ngôn ngữ phù hợp: Ngôn ngữ phải phù hợp với nội dung, đối tượng và mục đích của bài viết.
* Thể hiện thái độ rõ ràng: Thái độ của người viết đối với vấn đề được nêu ra phải được thể hiện rõ ràng, tránh mơ hồ, mập mờ.

Bài tập tiếp theo giúp em củng cố thêm kiến thức về cách viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội, đồng thời rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá và trình bày ý kiến của mình một cách rõ ràng, logic.

câu 5. 1. Phong cách ngôn ngữ: Phong cách ngôn ngữ báo chí.
2. Xác định biện pháp tu từ:
- So sánh: "như một xác sông", "không còn phù hợp với tình hình hiện tại", "là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016".
- Liệt kê: "do vâỵ, sự hình thành những chợ nổi trên những khúc sông "đầu môí" là để thỏa mãn nhu cầu thiết thực cho sư đi laị, mua bán, trao đổi hàng hóa của nhân dân địa phương, đồng thời là nét sinh hoạt đặc sắc, hấp dẫn du khách muôn phương."
- Nhân hóa: "các chợ nổi ở miền tây nam bộ ... đã góp thần làm nên bản sắc văn hóa riêng của nơi đây bởi những hình ảnh sinh động của cảnh trên bên dưới thuyền, tàu ghe dập dìu với đủ các loại nông sản và trái cây của miệt vườn."
3. Tác dụng của biện pháp tu từ:
- So sánh: Tăng sức gợi hình, giúp người đọc dễ dàng hình dung về sự biến đổi của chợ nổi.
- Liệt kê: Nhấn mạnh vai trò quan trọng của chợ nổi trong đời sống của người dân địa phương và du khách.
- Nhân hóa: Làm cho chợ nổi trở nên gần gũi, thân thiện, tạo ấn tượng mạnh mẽ về sự đa dạng, phong phú của chợ nổi.
4. Nội dung chính của văn bản: Văn bản đề cập đến vấn đề chợ nổi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long đang có nguy cơ bị chìm xuống do sự phát triển của công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chợ nổi là một nét văn hóa đặc trưng của vùng đất này, mang đậm dấu ấn của cuộc sống sông nước và sự giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của các chợ trên mạng và sự thay đổi trong thói quen mua sắm của người dân, chợ nổi đang gặp phải nhiều thách thức.
5. Thông tin chi tiết về chợ nổi:
- Vai trò: Chợ nổi là nơi diễn ra hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa của người dân địa phương và du khách. Nó là một nét văn hóa đặc trưng của vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long, phản ánh lối sống và phong tục tập quán của người dân nơi đây.
- Sự biến đổi: Do sự phát triển của công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chợ nổi đang gặp phải nhiều thách thức. Các chợ trên mạng đang dần chiếm lĩnh thị trường, khiến cho chợ nổi trở nên ít phổ biến hơn. Điều này gây ra sự tiếc nuối cho những người yêu mến nét văn hóa này.
- Giải pháp: Để bảo tồn và phát huy giá trị của chợ nổi, cần có sự chung tay của cả cộng đồng. Chính quyền địa phương cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân tiếp tục duy trì và phát triển chợ nổi. Đồng thời, cần tăng cường tuyên truyền, quảng bá về nét đẹp văn hóa này để thu hút du khách.
6. Đánh giá về chợ nổi:
- Giá trị văn hóa: Chợ nổi là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, mang đậm dấu ấn của cuộc sống sông nước và sự giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng. Nó là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa của vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long.
- Tính bền vững: Dù đang gặp phải nhiều thách thức, chợ nổi vẫn có khả năng thích nghi và tồn tại trong bối cảnh hiện đại. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của chợ nổi là nhiệm vụ cấp bách của chúng ta.
7. Bài học rút ra:
- Bảo tồn di sản văn hóa: Cần có ý thức bảo vệ và phát huy giá trị của các di sản văn hóa, đặc biệt là những di sản mang tính biểu tượng của vùng miền.
- Thích ứng với sự thay đổi: Trong bối cảnh hiện đại, cần tìm cách thích nghi và tận dụng lợi thế của công nghệ để phát triển chợ nổi một cách bền vững.
- Tăng cường tuyên truyền: Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá về các di sản văn hóa để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị của chúng.
8. Kết luận:
Chợ nổi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long là một nét văn hóa đặc trưng, mang đậm dấu ấn của cuộc sống sông nước và sự giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng. Mặc dù đang gặp phải nhiều thách thức, nhưng với sự chung tay của cả cộng đồng, chúng ta có thể bảo tồn và phát huy giá trị của chợ nổi, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của vùng đất này.