Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật Nhĩ trong đoạn trích Bến quê

Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiên phong trong thời kì đổi mới văn học. Truyện ngắn "Bến quê" là tác phẩm tiêu biểu cho hướng tìm tòi, khám phá đó. Đặc biệt, truyện đã thể hiện thành công nội dung tư tưởng qua nghệ thuật xây dựng nhân vật Nhĩ.

Nhân vật Nhĩ được đặt trong tình huống đầy trớ trêu nghịch lí: "Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất" nhưng cuối đời lại bị cột chặt trên giường bệnh. Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời, anh phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông, nhưng không đủ sức để một lần đặt chân lên đó. Anh phải nhờ cậy vào cậu con trai, nhưng đứa con ngỗ nghịch đã làm trái lời cha dặn, chơi bời lêu lổng, bỏ mặc Nhĩ một mình trên chiếc giường chật hẹp. Qua tình huống ấy, tác giả đã bộc lộ những suy ngẫm về cuộc đời, về cách sống của con người: Con người ta trên đường đời khó tránh khỏi những điều vòng vèo hoặc chùng chình hoặc vòng vèo hoặc chùng chình.

Trước hết, Nguyễn Minh Châu đã xây dựng nhân vật Nhĩ qua ngoại hình và hành động. Đó là một người ốm yếu, đang nằm liệt giường, mọi sinh hoạt đều phải nhờ vào sự giúp đỡ của người khác. Cử chỉ, hành vi của Nhĩ đều thể hiện sự bất lực trước căn bệnh hiểm nghèo: "Nhĩ phải vặn mình, lấy tay ôm lấy bên đau".

Không chỉ vậy, Nguyễn Minh Châu còn khắc họa tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật. Từ cửa sổ nhà mình, Nhĩ có thể quan sát được toàn cảnh vùng đất bên kia sông. Anh cảm thấy ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của bãi bồi quen thuộc: "Những vạt đất phù sa mịn màng như nhung, màu xanh non ngọt ngào, bầu trời trong trẻo, cao vút". Nhưng rồi anh chợt nhận ra mình đã bỏ quên những vẻ đẹp ấy trong suốt bao năm tháng. Giờ đây, chúng hiện ra thật gần gũi mà xa xôi biết bao. Nhĩ khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông, anh nhờ con trai thực hiện giúp mình cái ước mơ giản dị ấy. Nhưng rồi cậu bé đã làm trái lời cha dặn, mải chơi nên lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Điều đó khiến Nhĩ rất buồn bởi lúc này anh chẳng thể tự mình sang sông được nữa.

Thông qua nhân vật Nhĩ, nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm những suy ngẫm về triết lí cuộc đời. Trước hết, ông khẳng định rằng con người ta trên đường đời khó tránh khỏi những điều vòng vèo hoặc chùng chình hoặc vòng vèo hoặc chùng chình. Trên hành trình đi đến những chân trời xa, con người dễ bị cuốn vào những cám dỗ, khiến ta lạc lối, quên mất mục tiêu ban đầu. Bởi vậy, cần phải tỉnh táo, sáng suốt để lựa chọn cho mình hướng đi đúng đắn. Bên cạnh đó, nhà văn cũng nhắc nhở mỗi người cần trân trọng những giá trị gần gũi, bình dị, bền vững xung quanh mình. Những vẻ đẹp ấy thường bị che lấp bởi lớp bụi của thời gian, bởi đám đông ồn ào, náo nhiệt. Chỉ khi dành thời gian chiêm nghiệm, ta mới có thể nhận ra và nâng niu, gìn giữ chúng.

Như vậy, qua nhân vật Nhĩ, Nguyễn Minh Châu đã thể hiện thành công những trải nghiệm sâu sắc về cuộc đời. Đồng thời, ông cũng gửi gắm bức thông điệp giàu ý nghĩa: Hãy trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống, những thứ bình dị, gần gũi quanh ta.