Giúp mình với!

ziotmhe I. ĐỌC HIỂU

Câu 1: Xác định dấu hiệu hình thức cho biết ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích

Dấu hiệu hình thức cho biết ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích là ngôi kể thứ ba. Dấu hiệu cụ thể là việc người kể sử dụng các đại từ nhân xưng như "Nết", "cô", "thằng bé", "mẹ", "chị", "anh chị em", "mỗi người" để gọi tên và miêu tả nhân vật, sự việc mà không trực tiếp xưng "tôi" hay "chúng tôi" để kể chuyện.

Câu 2: Chỉ ra 02 chi tiết miêu tả hình ảnh bếp lửa ở đoạn trích

Đoạn trích không có chi tiết nào miêu tả hình ảnh bếp lửa. Thay vào đó, đoạn văn tập trung vào hình ảnh và nội tâm của nhân vật Nết cùng những kí ức về gia đình.

Câu 3: Tác giả đã sử dụng cách kể chuyện đan xen giữa những sự kiện diễn ra ở hiện tại và trong dòng hồi ức của nhân vật Nết. Nhận xét về tác dụng của cách kể chuyện này

Tác giả đã sử dụng cách kể chuyện đan xen giữa những sự kiện diễn ra ở hiện tại và trong dòng hồi ức của nhân vật Nết một cách hiệu quả, tạo ra những tác dụng sau:

• Làm sâu sắc thêm chiều sâu tâm lí nhân vật: Việc đan xen giúp người đọc hiểu rõ hơn về nội tâm phức tạp của Nết. Những kí ức về gia đình nghèo khó, về người mẹ, người em đã mất không chỉ là những mảng hồi ức đơn thuần mà còn là lí do, là động lực mạnh mẽ chi phối hành động và suy nghĩ của Nết ở hiện tại (ví dụ: việc nén nước mắt, tập trung làm việc để trả thù).
• Góp phần lí giải thái độ và hành động của nhân vật: Những kí ức đau thương trong quá khứ đã tôi luyện nên một Nết cứng cỏi, lì lợm ở hiện tại. Cách kể chuyện này giúp người đọc lí giải vì sao Nết lại kiên cường đến vậy, vì sao cô không cho phép mình khóc dù trong lòng chất chứa nỗi đau mất mát tột cùng.
• Tạo sự gắn kết giữa quá khứ và hiện tại, làm nổi bật chủ đề: Sự đan xen quá khứ - hiện tại giúp câu chuyện trở nên liền mạch, tạo cảm giác về một dòng chảy thời gian không ngừng nghỉ. Đồng thời, nó làm nổi bật chủ đề về lòng căm thù giặc, ý chí kiên cường và tinh thần chiến đấu vì những người thân yêu đã hy sinh.
• Tăng tính bi tráng và xúc động cho câu chuyện: Những hồi ức về gia đình, về những chuyện vui buồn vụn vặt bỗng trở nên đau xót hơn khi đặt cạnh thực tại khốc liệt của chiến tranh, của mất mát. Điều này làm tăng tính bi tráng và dễ chạm đến cảm xúc của người đọc.

Câu 4: Phân tích hiệu quả của việc sử dụng ngôn ngữ thân mật trong các câu văn sau: "Nết nhớ ngày ở nhà, cô thường giả vờ sán ông tai ấu đọa đưa thẳng em bé nhất: "Hiện ra đây chị gọi đầu nào?" Thẳng bé sợ nhất là bị bể đi gội đầu liền khóc thét om cả nhà và lần nào Nết cũng bị mẹ mắng "Cái con quỷ này lớn xác chỉ khỏe trên em!"

Việc sử dụng ngôn ngữ thân mật trong các câu văn trên mang lại hiệu quả sâu sắc:

• Tái hiện chân thực không khí gia đình: Ngôn ngữ thân mật, gần gũi ("sán ông tai ấu", "thằng bé", "khóc thét om cả nhà", "cái con quỷ này") đã vẽ nên một bức tranh sinh động, chân thực về cuộc sống gia đình nghèo nhưng ấm áp, tràn ngập tình yêu thương và cả những trò đùa tinh nghịch. Nó giúp người đọc hình dung rõ nét về tuổi thơ của Nết, về mối quan hệ giữa các thành viên.
• Bộc lộ tình cảm gắn bó, hồn nhiên: Những lời trêu chọc của Nết với em, lời mắng yêu của mẹ không phải là sự trách móc mà là biểu hiện của tình yêu thương, sự quan tâm và gắn bó sâu sắc. Ngôn ngữ thân mật ấy cho thấy một Nết hồn nhiên, một gia đình tuy lam lũ nhưng đầy ắp tiếng cười và sự sẻ chia.
• Làm nổi bật sự tương phản và tăng bi kịch: Chính sự thân mật, hồn nhiên của quá khứ ấy càng làm nổi bật sự khốc liệt của hiện tại. Khi những kỉ niệm ấm áp ấy bị cắt đứt bởi chiến tranh, cái chết của mẹ và em, nỗi đau của Nết trở nên tột cùng hơn. Sự tương phản này làm tăng tính bi kịch, nhấn mạnh sự mất mát to lớn mà chiến tranh gây ra, từ đó lí giải sâu sắc hơn sự chai sạn, kiên cường của Nết ở hiện tại.

Câu 5: Câu nói của Nết: "Không bao giờ tao chịu khóc đâu Dự a, lúc xong việc ở đây rồi thì tao sẽ khóc" gợi cho anh/chị những suy nghĩ gì về cách mỗi người đối diện với nghịch cảnh trong cuộc sống (trình bày trong khoảng 10 dòng)

Câu nói của Nết gợi cho tôi nhiều suy nghĩ sâu sắc về cách con người đối diện với nghịch cảnh. Nết chọn cách nén lại cảm xúc cá nhân, không cho phép mình yếu mềm trước khó khăn chồng chất. Đây là biểu hiện của một ý chí kiên cường, một tinh thần thép, đặt nhiệm vụ chung lên trên nỗi đau riêng. Nết hiểu rằng nước mắt lúc này chỉ làm suy yếu ý chí chiến đấu, cản trở việc trả thù cho những người thân đã mất. Quyết định "sẽ khóc" sau khi "xong việc" cho thấy một sự tỉnh táo đến lạnh lùng, một sự hi sinh cảm xúc cá nhân vì mục tiêu lớn hơn. Nó không phải là sự chai sạn mà là sự dồn nén, tích tụ sức mạnh để vượt qua mọi thử thách. Cách đối diện này dù có thể khiến Nết phải chịu đựng nỗi đau một mình, nhưng nó lại là động lực mạnh mẽ để cô hành động, để cô vươn lên giữa những mất mát khốc liệt. Nó cho thấy, trong hoàn cảnh khắc nghiệt, con người đôi khi buộc phải gạt bỏ những cảm xúc mềm yếu để tồn tại và chiến đấu.

II. VIẾT

Câu 1: Phân tích vẻ đẹp tâm hồn của những con người trên tuyến đường Trường Sơn

Đoạn trích đã khắc họa rõ nét vẻ đẹp tâm hồn của những con người trên tuyến đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mỹ, mà tiêu biểu là nhân vật Nết. Họ là những con người mang trong mình nỗi đau mất mát tột cùng nhưng vẫn giữ vững ý chí kiên cường và tinh thần thép. Nết, từ một cô bé hồn nhiên với những trò đùa tinh nghịch bên gia đình, đã phải chứng kiến cảnh mẹ và em chết vì bom Mỹ. Nỗi đau ấy không làm cô gục ngã mà hun đúc trong cô lòng căm thù giặc sâu sắc, biến thành động lực mạnh mẽ để "nghiến răng lại mà làm việc", "nghiến răng lại mà chiến đấu và làm việc để trả thù". Cô không cho phép mình khóc, nén chặt nước mắt, đặt công việc chung lên trên nỗi đau cá nhân, thể hiện một sự tự chủ phi thường và tinh thần trách nhiệm cao cả.

Bên cạnh đó, vẻ đẹp tâm hồn của họ còn thể hiện ở sự gắn bó, đoàn kết trong gian khổ. Hình ảnh "anh chị em trong đội đang vội vàng chuẩn bị đòn thương hình về, mỗi người xẻ ra làm hai ba mà chưa làm hết việc" cho thấy sự khẩn trương, đồng lòng của tập thể. Họ là những con người không chỉ mang nỗi đau riêng mà còn chung gánh vác nhiệm vụ, cùng nhau đối mặt với hiểm nguy, cống hiến hết mình cho cuộc chiến. Nét tâm hồn ấy vừa bi tráng, vừa anh dũng, là minh chứng cho sức mạnh nội lực phi thường của con người Việt Nam trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.

Câu 2: Lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc của chính mình

Cuộc sống hiện đại với vô vàn áp lực, guồng quay nhanh chóng thường khiến chúng ta lãng quên một điều quan trọng: lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của chính mình. Bộ phim hoạt hình "Inside Out" ("Những mảnh ghép cảm xúc") đã phác họa một cách đầy sáng tạo thế giới nội tâm phức tạp ấy, nơi các cảm xúc được nhân hóa thành những nhân vật cùng điều khiển tâm trí cô bé Riley. Thông điệp cốt lõi mà bộ phim gửi gắm, và cũng là một bài học sâu sắc trong cuộc sống, chính là: chúng ta cần học cách lắng nghe để thấu hiểu bản thân.

Lắng nghe cảm xúc của chính mình không phải là sự nuông chiều hay yếu đuối, mà là một hành động đầy sức mạnh và trí tuệ. Mỗi cảm xúc, dù là Niềm Vui rạng rỡ, Nỗi Buồn u ám, Sợ Hãi lo lắng, Giận Dữ bùng nổ, Chán Ghét tránh né hay Lo Âu bất an, đều mang một ý nghĩa và vai trò riêng. Niềm Vui giúp chúng ta tận hưởng cuộc sống, Nỗi Buồn cho phép chúng ta chữa lành và đồng cảm, Sợ Hãi cảnh báo nguy hiểm, Giận Dữ giúp chúng ta bảo vệ ranh giới, Chán Ghét giúp ta từ chối điều không phù hợp, và Lo Âu thúc đẩy sự chuẩn bị. Nếu chúng ta bỏ qua một cảm xúc nào đó, như Riley từng cố gắng chỉ giữ lại Niềm Vui mà gạt bỏ Nỗi Buồn, thì tâm hồn sẽ mất đi sự cân bằng, dẫn đến những hành vi tiêu cực và sự mất kết nối với thế giới bên ngoài. Chẳng hạn, khi chúng ta chối bỏ nỗi buồn, ta có thể không cho phép mình trải qua quá trình tang chế cần thiết, dẫn đến sự tích tụ cảm xúc và bùng phát một cách không kiểm soát sau này. Ngược lại, việc thừa nhận và gọi tên nỗi buồn giúp ta xử lí chúng một cách lành mạnh hơn.

Thấu hiểu cảm xúc bản thân còn là chìa khóa để chúng ta xây dựng các mối quan hệ lành mạnh hơn. Khi chúng ta nhận diện được điều gì đang diễn ra bên trong mình, chúng ta có thể giao tiếp rõ ràng hơn với người khác về nhu cầu và giới hạn của bản thân. Điều này giảm thiểu những hiểu lầm, xung đột không đáng có, đồng thời tăng cường sự thấu cảm và kết nối. Chẳng hạn, khi ta nhận ra mình đang tức giận vì cảm thấy không được tôn trọng, ta có thể bình tĩnh bày tỏ điều đó thay vì bộc phát giận dữ mà không rõ nguyên nhân, từ đó giúp đối phương hiểu và điều chỉnh hành vi. Ngược lại, nếu chúng ta không hiểu cảm xúc của mình, ta có thể phản ứng thái quá hoặc im lặng chịu đựng, dẫn đến những rạn nứt trong mối quan hệ.

Tuy nhiên, việc lắng nghe cảm xúc không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đôi khi, những cảm xúc tiêu cực có thể lấn át, khiến chúng ta cảm thấy bế tắc. Điều quan trọng là học cách chấp nhận chúng như một phần tự nhiên của cuộc sống, không phán xét, không cố gắng đẩy lùi chúng. Thay vào đó, hãy tìm cách hiểu thông điệp mà mỗi cảm xúc đang muốn truyền tải. Đó có thể là một lời nhắc nhở để nghỉ ngơi, một dấu hiệu cần thay đổi, hoặc một cơ hội để phát triển. Giống như Riley cuối cùng đã chấp nhận Nỗi Buồn như một phần không thể thiếu của mình, chúng ta cũng cần nhận ra rằng mọi cảm xúc đều có giá trị và góp phần định hình nên con người chúng ta.

Tóm lại, lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc của chính mình là một hành trình tự khám phá và phát triển bản thân không ngừng. Đó là khả năng nhận diện, chấp nhận và xử lý những tiếng nói bên trong, từ đó kiến tạo một tâm hồn cân bằng, mạnh mẽ và hạnh phúc. Chỉ khi thực sự hiểu được bản thân, chúng ta mới có thể sống một cuộc đời trọn vẹn và ý nghĩa.