Trình bày mối quan hệ giữa gen – mARN – chuỗi polipeptit (protein). Giải thích vai trò trung gian của mARN trong tổng hợp protein.

1. Quan hệ giữa gen – mARN – chuỗi polipeptit a) Gen - Là đoạn nucleotide mang thông tin di truyền trên phân tử ADN. - Mỗi gen quy định một chuỗi polipeptit (hay một protein) hoặc một phân tử ARN chức năng. b) mARN (messenger RNA) - Là bản sao RNA của gen nằm trên ADN. - Mang “thông điệp” di truyền từ nhân tế bào (nơi có ADN) ra bào tương. c) Chuỗi polipeptit (protein) - Là sản phẩm cuối của quá trình dịch mã: tập hợp các amino acid nối với nhau theo trật tự do mARN quy định. - Sau khi được tổng hợp, chuỗi polipeptit có thể gấp khúc, biến đổi thành protein có cấu trúc và chức năng đặc hiệu. 2. Vai trò trung gian của mARN trong tổng hợp protein • Trình tự thông tin: - Trên ADN, gen chứa các codon (bộ ba nucleotide). Khi phiên mã, toàn bộ hoặc một vùng mã hóa của gen được sao chép thành mARN, giữ nguyên thứ tự codon. • Vận chuyển thông tin: - mARN đi ra ngoài nhân (qua lỗ màng nhân) đến ribôxôm trong bào tương hoặc trên lưới nội chất trơn. - Ở đó, ribôxôm “đọc” lần lượt các codon trên mARN. • Khuôn mẫu dịch mã: - Mỗi codon của mARN tương ứng với một amino acid đặc thù hoặc tín hiệu kết thúc. - tARN mang amino acid tương ứng với anticodon ghép đôi vào codon trên mARN, giúp ribôxôm nối các amino acid theo đúng trình tự. • Tính linh hoạt và điều hòa: - Nhờ mARN, tế bào có thể điều chỉnh nhanh lượng protein cần tổng hợp (tăng hay giảm phiên mã gen thành mARN). - Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, mARN bị phân hủy để kết thúc vòng đời, tránh sản xuất dư thừa protein. Tóm lại, mARN đóng vai trò cầu nối giữa mã di truyền (ADN) và bộ máy chế tạo protein (ribôxôm), đảm bảo thông tin di truyền được chuyển tải chính xác và kịp thời để tổng hợp chuỗi polipeptit theo đúng trình tự quy định của gen.