Lê Minh Quốc là một nhà thơ nổi tiếng ở Đà Nẵng, ông còn là nhà văn, nhà báo, diễn giả và nhà nghiên cứu văn hóa. Thơ Lê Minh Quốc mang đậm dấu ấn cá nhân, giọng thơ hóm hỉnh, sôi nổi, nhiệt thành và[INST] vọng. Nhà thơ Hoài Khanh từng nhận xét về thơ Lê Minh Quốc rằng “Những vần thơ tươi rói tính hiện thực và đậm đặc chất sống đời thường”. Bài thơ “Đất nước” trích từ tập thơ cùng tên xuất bản năm 2005. Tác phẩm thể hiện những suy ngẫm của tác giả về đất nước, tổ quốc mình.
“Đất nước có thể đó là một chú dế mèn gọi mùa thu về chập chờn ngoài cửa lớp là trái bồ kết để em gội tóc thơm hoài trong hơi thở buổi tự tình có thể là một sáng bình minh chú gà gáy chùng chình trong gió sớm đường đi học có cu cườm và bướm cũng bay theo ấm áp mặt trời lên đất nước là cây cỏ không tên những vô danh đối đầu cùng giông bão chân lấm tay bùn làm ra lúa gạo là đêm trăng bên cái giếng đầu làng em khua gầu làm vỡ ánh trăng tan năm ấy tôi mới vừa mười bày tuổi sáng đầu thu trước sân nhà rụng đầy hoa bưởi tôi đưa tay hứng lấy mối tình đâú.”
Bài thơ mở đầu bằng những hình ảnh đất nước thật gần gũi, quen thuộc:
“Đất nước có thể đó là một chú dế mèn gọi mùa thu về chập chờn ngoài cửa lớp là trái bồ kết để em gội tóc thơm hoài trong hơi thở buổi tự tình”
Đất nước hiện lên thật giản dị, gần gũi biết bao. Đó là “một chú dế mèn”, là “trái bồ kết”, là “hơi thở buổi tự tình”. Những hình ảnh ấy khiến đất nước trở nên thân thương, gần gũi với lứa tuổi học trò. Tiếp đến, tác giả tiếp tục đưa ra những lí giải đầy thú vị về đất nước:
“Có thể là một sáng bình minh
Chú gà gáy chùng chình trong gió sớm
Đường đi học có cu cườm và bướm
Cũng bay theo ấm áp mặt trời lên”
Đất nước gắn liền với những kỉ niệm, kí ức của tuổi học trò. Đó là hình ảnh chú gà gáy vào mỗi buổi sáng, là con đường đi học rợp bóng chim bay. Trong đôi mắt hồn nhiên của tác giả, đất nước thật đẹp đẽ, thơ mộng. Không chỉ vậy, đất nước còn gắn liền với những hình ảnh vô danh anh hùng:
“Đất nước là cây cỏ không tên
Những vô danh anh hùng vô danh đối đầu cùng giông bão
Chân lấm tay bùn làm ra hạt lúa
Vẫn mênh mông bốn ngàn năm lấm láp hun hút tầm vông cọc nhọn cha ông mình dựng nước”
Tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ để khẳng định đất nước là của tất cả mọi người. Đó là những con người vô danh, bình dị, họ đã góp phần xây dựng và bảo vệ đất nước. Hình ảnh “chân lấm tay bùn” gợi lên cuộc sống lam lũ, vất vả của người nông dân Việt Nam. Họ là những người lao động cần cù, chịu khó, đã làm nên hạt gạo, hạt vàng nuôi sống bao thế hệ.
“Đất nước có thể là đêm trăng bên cái giếng đầu làng em khua gầu làm vỡ ánh trăng tan năm ấy tôi mới vừa mười bảy tuổi gì đâu
Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy
Nghìn năm chưa dễ mấy ai quên
Bởi đó là nguồn cội, là điểm tựa tinh thần để mỗi người vững bước trên đường đời. Tình yêu đất nước bắt đầu từ những điều giản dị, nhỏ bé nhất. Đó là tình yêu gia đình, làng xóm, quê hương.
Kết thúc bài thơ, tác giả khẳng định tình yêu đất nước sẽ theo ta đến suốt cuộc đời:
“Và cứ thế tháng năm hao gầy
Ta gánh đời mình đi qua sông rộng ơi sông hãy chảy êm đềm
Cho những mong manh cũng ngang tầm vĩ đại
Cho những đợi chờ hóa thạch thành hôm nay
Và cứ thế tháng năm hao gầy
Ta gánh đời mình qua phiếm bạc lịch sử
Dẫu mai này ta cát bụi rồi
Còn mãi câu hò sông nước bạn bè ơi
Hãy lắng nghe ta hát khúc ân tình…”
Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh cụ thể, gần gũi, giàu sức gợi. Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật. Nhịp thơ linh hoạt, phù hợp với nội dung từng câu thơ.
Qua bài thơ “Đất nước”, Lê Minh Quốc đã khắc họa thành công hình tượng đất nước. Đó là một đất nước bình dị, gần gũi, gắn bó máu thịt với mỗi con người. Đồng thời, bài thơ cũng thể hiện tình yêu tha thiết của tác giả dành cho quê hương, đất nước.