phân tích nghệ thụât xây dựng tình huống truyện trong truyện ngắn Vợ Nhặt của nhà văn kim lân

Phân tích nghệ thuật xây dựng tình huống truyện trong truyện ngắn "Vợ Nhặt" của nhà văn Kim Lân.

Kim Lân là một trong những cây bút tiêu biểu nhất của nền văn học hiện đại Việt Nam. Ông được mệnh danh là "nhà văn của nông thôn Việt Nam". Trong suốt sự nghiệp cầm bút của mình, Kim Lân đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị, trong đó nổi bật nhất là truyện ngắn "Vợ Nhặt". Tác phẩm này không chỉ thành công về mặt nội dung mà còn đặc sắc về nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật xây dựng tình huống truyện.

Tình huống truyện là yếu tố then chốt góp phần làm nên thành công của một tác phẩm tự sự. Nó đóng vai trò như "hạt nhân" chứa đựng thông điệp tư tưởng mà nhà văn muốn gửi gắm. Với "Vợ Nhặt", Kim Lân đã xây dựng được một tình huống truyện vô cùng độc đáo, bất ngờ và giàu ý nghĩa nhân sinh.

Trước hết, tình huống truyện nằm ngay ở nhan đề "vợ nhặt". Từ "nhặt" vốn dùng để chỉ những thứ bị rơi vãi, bừa bãi. Trong bối cảnh nạn đói khủng khiếp năm 1945, người chết như ngả rạ, người sống dật dờ như những bóng ma, thì việc có vợ, có chồng dường như là một điều xa xỉ, thậm chí là một điều hoang đường. Vậy mà ở đây, Tràng - một gã trai nghèo khổ, xấu xí, lại có vợ. Điều này đã tạo nên một tình huống hết sức éo le, hài hước nhưng cũng đầy bi kịch.

Thứ hai, tình huống truyện còn được thể hiện qua thái độ của mọi người xung quanh khi Tràng có vợ. Cả xóm ngụ cư ai nấy đều ngạc nhiên, họ vừa buồn tủi, xót thương cho Tràng, vừa vui mừng cho anh. Họ băn khoăn tự hỏi: "Ai thế nhỉ? Sao lại ôm rịt lấy nhau thế?". Tình huống này đã góp phần làm tăng thêm tính kịch tính, hấp dẫn cho câu chuyện.

Thứ ba, tình huống truyện còn được thể hiện qua tâm trạng của các nhân vật. Tràng ban đầu rất ngỡ ngàng, sau đó là niềm hạnh phúc ngập tràn. Anh cảm thấy mình như đang mơ, nhưng giấc mơ ấy lại quá đẹp đẽ, khiến anh không muốn tỉnh dậy. Còn bà cụ Tứ thì vừa vui mừng vì cuối cùng con trai cũng có vợ, vừa lo lắng cho cuộc sống khó khăn phía trước. Bà cụ Tứ đã già rồi, nay lại thêm một miệng ăn nữa, liệu có gánh vác nổi hay không?

Cuối cùng, tình huống truyện còn mang ý nghĩa sâu sắc về số phận con người trong xã hội phong kiến thối nát. Nó phản ánh thực trạng khốn khổ của người nông dân trong nạn đói 1945, khi họ phải bán rẻ cả nhân phẩm, danh dự để đổi lấy miếng ăn. Đồng thời, nó cũng thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng, vào sức mạnh của tình yêu thương, của lòng nhân ái. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, nghiệt ngã nhất, con người vẫn luôn hướng về phía trước, hướng về ánh sáng của cuộc sống mới.

Như vậy, qua việc xây dựng tình huống truyện độc đáo, Kim Lân đã tạo nên một tác phẩm văn học có giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc bởi lối kể chuyện giản dị, mộc mạc nhưng đầy tinh tế, bởi giọng văn trữ tình, đằm thắm và bởi những triết lý sâu sắc về cuộc sống, về con người.