8 giờ trước
8 giờ trước
Trong nền văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945, Nam Cao nổi bật với tư cách một cây bút hiện thực xuất sắc, đồng thời cũng là nhà văn có chiều sâu tư tưởng và khả năng đào sâu vào thế giới nội tâm con người. Truyện ngắn “Đời thừa” là một tác phẩm tiêu biểu, phản ánh khát vọng sống, khát vọng sáng tạo nghệ thuật của người trí thức nghèo trong xã hội đương thời. Bên cạnh những giá trị nội dung, truyện để lại ấn tượng sâu sắc bởi nghệ thuật kể chuyện độc đáo, đặc biệt là vai trò và chức năng của người kể chuyện. Trước hết, cần đặt tác phẩm trong hoàn cảnh ra đời. “Đời thừa” được Nam Cao sáng tác năm 1943, khi phong trào hiện thực phê phán đang phát triển mạnh. Nếu nhiều nhà văn đương thời chú ý đến phản ánh hiện thực xã hội bên ngoài, Nam Cao lại tập trung vào đời sống tâm hồn, số phận của con người nhỏ bé. Lựa chọn người kể chuyện ở ngôi thứ ba với điểm nhìn hướng nội, Nam Cao đã tạo nên một lối trần thuật mới mẻ, khác hẳn văn chương trung đại vốn đề cao sự khách quan hay những cây bút hiện thực cùng thời thường nghiêng về miêu tả đời sống xã hội bên ngoài. Người kể chuyện trong “Đời thừa” vừa đứng ngoài quan sát, vừa như hóa thân vào nhân vật chính – Hộ – để tái hiện những giằng xé nội tâm. Khi Hộ đau đớn vì không thể viết được những tác phẩm có giá trị, giọng kể chuyện cũng trĩu nặng, đứt quãng theo dòng suy nghĩ miên man của nhân vật. Khi Hộ trút giận lên vợ con, người kể chuyện không chỉ thuật lại hành động mà còn soi thấu tâm trạng ăn năn, dằn vặt. Chính sự gắn bó mật thiết giữa người kể chuyện với ý thức nhân vật đã giúp Nam Cao khắc họa sinh động những mâu thuẫn: khát vọng nghệ thuật cao cả đối lập với đời sống cơ cực; khát vọng tình thương đối lập với sự bất lực và thô bạo. Không chỉ đồng cảm, người kể chuyện trong “Đời thừa” còn mang thái độ vừa độ lượng vừa nghiêm khắc. Độ lượng ở chỗ nhà văn thấu hiểu nỗi đau của người trí thức nghèo bị cuộc sống xô đẩy, nghiêm khắc ở chỗ không ngần ngại phơi bày sự ích kỉ, hèn yếu và cả bi kịch đạo đức của nhân vật. Khoảng cách ấy cho thấy cái nhìn nhân đạo nhưng tỉnh táo của Nam Cao: thương người, tin vào giá trị của con người, song cũng không che giấu những mặt tối trong bản tính họ. Nghệ thuật kể chuyện này đem lại hiệu quả đặc biệt. Nó khiến người đọc không chỉ thấy một bi kịch cá nhân mà còn nhận ra bi kịch của cả một lớp trí thức nghèo trong xã hội nửa thuộc địa. Lối trần thuật hướng nội ấy cũng mở đường cho văn học hiện đại Việt Nam sau này trong việc đi sâu phân tích tâm lí, coi trọng chiều sâu tinh thần con người hơn là chỉ phản ánh bề nổi hiện thực. Tóm lại, “Đời thừa” là minh chứng cho sự tìm tòi và đổi mới trong nghệ thuật tự sự của Nam Cao. Qua vai trò của người kể chuyện, Nam Cao đã khắc họa được bi kịch tinh thần sâu sắc của nhân vật Hộ, đồng thời gửi gắm cái nhìn nhân sinh vừa thương xót vừa tỉnh táo. Cách kể chuyện ấy không chỉ làm nên giá trị nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm mà còn khẳng định Nam Cao là một trong những bậc thầy về truyện ngắn trong văn học Việt Nam hiện đại.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
26/09/2025
25/09/2025
Top thành viên trả lời