nhimctee
Bài 1: Rút gọn phân thức
a) 3x(1 - x) / 2(x - 1)
- Bước 1: Đổi dấu ở tử số để xuất hiện nhân tử chung: 3x(1 - x) = -3x(x - 1).
- Bước 2: Thay vào phân thức: -3x(x - 1) / 2(x - 1).
- Bước 3: Rút gọn nhân tử chung (x - 1) ở cả tử và mẫu.
- Kết quả: -3x / 2.
b) 6x^2 * y^2 / 8xy^5
- Bước 1: Rút gọn hệ số số học: 6/8 = 3/4.
- Bước 2: Rút gọn biến x: x^2 / x = x.
- Bước 3: Rút gọn biến y: y^2 / y^5 = 1 / y^3.
- Kết quả: 3x / (4y^3).
c) 3(x - y)(x - z)^2 / 6(x - y)(x - z)
- Bước 1: Rút gọn hệ số: 3/6 = 1/2.
- Bước 2: Rút gọn nhân tử (x - y): (x - y) / (x - y) = 1.
- Bước 3: Rút gọn nhân tử (x - z): (x - z)^2 / (x - z) = x - z.
- Kết quả: (x - z) / 2.
Bài 2: Rút gọn các phân thức sau
a) (x^2 - 16) / (4x - x^2)
- Bước 1: Phân tích tử số (hằng đẳng thức): x^2 - 4^2 = (x - 4)(x + 4).
- Bước 2: Phân tích mẫu số (đặt nhân tử chung): x(4 - x).
- Bước 3: Đổi dấu mẫu số để giống tử số: x(4 - x) = -x(x - 4).
- Bước 4: Rút gọn (x - 4): (x - 4)(x + 4) / [-x(x - 4)].
- Kết quả: -(x + 4) / x.
b) (x^2 + 4x + 3) / (2x + 6)
- Bước 1: Phân tích tử số thành nhân tử: x^2 + x + 3x + 3 = x(x + 1) + 3(x + 1) = (x + 1)(x + 3).
- Bước 2: Phân tích mẫu số: 2(x + 3).
- Bước 3: Rút gọn (x + 3).
- Kết quả: (x + 1) / 2.
c) 15x(x + y)^3 / 5y(x + y)^2
- Bước 1: Rút gọn hệ số: 15/5 = 3.
- Bước 2: Giữ nguyên biến x và y vì không rút gọn được cho nhau.
- Bước 3: Rút gọn (x + y): (x + y)^3 / (x + y)^2 = (x + y).
- Kết quả: 3x(x + y) / y.
d) [5(x - y) - 3(y - x)] / 10(x - y)
- Bước 1: Đổi dấu hạng tử trong ngoặc ở tử số: -3(y - x) = +3(x - y).
- Bước 2: Cộng các hạng tử đồng dạng ở tử số: 5(x - y) + 3(x - y) = 8(x - y).
- Bước 3: Rút gọn phân thức: 8(x - y) / 10(x - y).
- Bước 4: Rút gọn 8/10 thành 4/5 và triệt tiêu (x - y).
- Kết quả: 4 / 5.
e) (2x + 2y + 5x + 5y) / (2x + 2y - 5x - 5y)
- Bước 1: Nhóm tử số: 2(x + y) + 5(x + y) = 7(x + y).
- Bước 2: Nhóm mẫu số: 2(x + y) - 5(x + y) = -3(x + y).
- Bước 3: Rút gọn nhân tử (x + y).
- Kết quả: -7 / 3.
f) (x^2 - xy) / (3xy - 3y^2)
- Bước 1: Đặt nhân tử chung tử số: x(x - y).
- Bước 2: Đặt nhân tử chung mẫu số: 3y(x - y).
- Bước 3: Rút gọn (x - y).
- Kết quả: x / 3y.
g) (2ax^2 - 4ax + 2a) / (5b - 5bx^2)
- Bước 1: Tử số đặt 2a làm nhân tử chung: 2a(x^2 - 2x + 1) = 2a(x - 1)^2.
- Bước 2: Mẫu số đặt 5b làm nhân tử chung: 5b(1 - x^2) = 5b(1 - x)(1 + x).
- Bước 3: Đổi dấu mẫu số: -5b(x - 1)(x + 1).
- Bước 4: Rút gọn (x - 1).
- Kết quả: -2a(x - 1) / 5b(x + 1).
h) (4x^2 - 4xy) / (5x^3 - 5x^2 * y)
- Bước 1: Tử số: 4x(x - y).
- Bước 2: Mẫu số: 5x^2(x - y).
- Bước 3: Rút gọn (x - y) và rút gọn x/x^2.
- Kết quả: 4 / 5x.
i) [(x + y)^2 - z^2] / (x + y + z)
- Bước 1: Khai triển hằng đẳng thức hiệu hai bình phương ở tử số: (x + y - z)(x + y + z).
- Bước 2: Rút gọn nhân tử (x + y + z).
- Kết quả: x + y - z.
k) (x^6 + 2x^3 * y^3 + y^6) / (x^7 - xy^6)
- Bước 1: Tử số là hằng đẳng thức: (x^3 + y^3)^2.
- Bước 2: Mẫu số đặt x làm nhân tử chung: x(x^6 - y^6) = x(x^3 - y^3)(x^3 + y^3).
- Bước 3: Rút gọn (x^3 + y^3).
- Kết quả: (x^3 + y^3) / x(x^3 - y^3).
Bài 3: Rút gọn và tính giá trị của các phân thức
a) Tính giá trị của biểu thức A với x = 1/2
- Bước 1: Phân tích tử số của A: (2x^2 + 2x) * (x - 2)^2 = 2x(x + 1) * (x - 2)^2.
- Bước 2: Phân tích mẫu số của A: (x^3 - 4x) * (x + 1) = x(x^2 - 4) * (x + 1) = x(x - 2)(x + 2)(x + 1).
- Bước 3: Rút gọn phân thức A: Triệt tiêu các nhân tử chung là x, (x + 1) và một lần (x - 2). Ta còn lại A = 2(x - 2) / (x + 2).
- Bước 4: Thay giá trị x = 1/2 vào biểu thức đã rút gọn:
- Tử số: 2 * (1/2 - 2) = 2 * (-3/2) = -3.
- Mẫu số: 1/2 + 2 = 5/2.
- Kết quả A = -3 chia cho 5/2 = -3 * 2/5 = -6/5.
b) Tính giá trị của biểu thức B với x = -5 và y = 10
- Bước 1: Phân tích tử số của B: x^3 - x^2 * y + xy^2 = x(x^2 - xy + y^2).
- Bước 2: Phân tích mẫu số của B (hằng đẳng thức tổng hai lập phương): x^3 + y^3 = (x + y)(x^2 - xy + y^2).
- Bước 3: Rút gọn phân thức B: Triệt tiêu nhân tử chung là (x^2 - xy + y^2). Ta còn lại B = x / (x + y).
- Bước 4: Thay giá trị x = -5 và y = 10 vào:
- B = -5 / (-5 + 10) = -5 / 5 = -1.
Bài 4: Rút gọn các phân thức sau
a) [(a + b)^2 - c^2] / (a + b + c)
- Bước 1: Phân tích tử số (hằng đẳng thức hiệu hai bình phương): [(a + b) - c] * [(a + b) + c] = (a + b - c)(a + b + c).
- Bước 2: Rút gọn nhân tử chung (a + b + c) ở cả tử và mẫu.
- Kết quả: a + b - c.
b) (a^2 + b^2 - c^2 + 2ab) / (a^2 - b^2 + c^2 + 2ac)
- Bước 1: Nhóm các hạng tử ở tử số để tạo hằng đẳng thức: (a^2 + 2ab + b^2) - c^2 = (a + b)^2 - c^2.
- Bước 2: Phân tích tử số thành nhân tử: (a + b - c)(a + b + c).
- Bước 3: Nhóm các hạng tử ở mẫu số để tạo hằng đẳng thức: (a^2 + 2ac + c^2) - b^2 = (a + c)^2 - b^2.
- Bước 4: Phân tích mẫu số thành nhân tử: (a + c - b)(a + c + b) = (a - b + c)(a + b + c).
- Bước 5: Rút gọn nhân tử chung (a + b + c).
- Kết quả: (a + b - c) / (a - b + c).
c) (2x^3 - 7x^2 - 12x + 45) / (3x^3 - 19x^2 + 33x - 9)
- Bước 1: Phân tích tử số: Bằng phương pháp nhẩm nghiệm hoặc chia đa thức, tử số phân tích được thành (x - 3)^2 * (2x + 5).
- Bước 2: Phân tích mẫu số: Tương tự, mẫu số phân tích được thành (x - 3)^2 * (3x - 1).
- Bước 3: Rút gọn nhân tử chung (x - 3)^2.
- Kết quả: (2x + 5) / (3x - 1).
#Zinn