2. Bài 6. Một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ trung đại

Trả lời câu hỏi mục 1.a SGK Lịch sử 10 trang 50

Em hãy nêu và phân tích cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại.

Phương pháp giải:

Xem lại cơ sở hình thành của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại

Lời giải chi tiết:

Cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp-La Mã:

- Điều kiện tự nhiên: hình thành trên các bán đảo Nam Âu. 

- Dân cư và xã hội:

+ Người Mi-nô-an là cư dân đầu tiên xây dựng nền văn minh khoảng cuối thiên niên kỉ III TCN.

+ Từ thiên niên kỉ II TCN, nhiều tộc người khác như: A-kê-an, Đô-ri-an, … di cư xuống vùng miền Trung và Nam Hy Lạp, xây dựng và mở rộng quốc gia của họ ra nhiều vùng quanh Địa Trung Hải.

- Kinh tế:

+ Ngành kinh tế chủ đạo là thủ công nghiệp và thương nghiệp. Nông nghiệp cũng có vai trò nhất định ở La Mã với nền kinh tế điền trang trong nông nghiệp cũng khá phát triển.

+ Nhiều xưởng thủ công chuyên luyện kim, làm gốm, chế tạo vũ khí, đóng thuyền, …

- Chính trị:

+ Cuối thiên niên kỉ III TCN, cư dân ở Hy Lạp đã xây dựng các nhà nước đầu tiên.

+ Thế kỉ VIII-IV TCN, những thành bang theo thể chế cộng hòa đã hình thành và phát triển ở miền Trung và Nam Hy Lạp cho tới khi bị Ma-xê-đô-ni-a chinh phục.

- Tiếp thu các thành tựu của văn minh phương Đông trên các lĩnh vực như: Kĩ thuật chế tác và sản xuất thủ công nghiệp, chữ viết, văn học, nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, hội họa, tín ngưỡng, tôn giáo,…

Trả lời câu hỏi mục 1.b SGK Lịch sử 10 trang 54

Nêu một số thành tựu cơ bản của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại và ý nghĩa của những thành tựu đó.

Phương pháp giải:

Xem lại những thành tựu của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại

Lời giải chi tiết:

Trả lời câu hỏi mục 2.a trang 55 SGK Lịch sử 10

Hãy phân tích bối cảnh lịch sử, tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng.

Phương pháp giải:

Xem lại bối cảnh lịch sử của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại

Lời giải chi tiết:

- Bối cảnh lịch sử tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng:

+ Thời kì Phục hưng (thế kỉ XV-XVII)

+ Trên cơ sở Phục hưng những thành tựu và giá trị của nền văn minh Hy Lạp-La Mã cổ đại.

+ Thế giới quan, ý thức hệ phong kiến và việc Giáo hội Cơ đốc là những trở ngại cho sự phát triển phương thức sản xuất mới.

+ Tầng lớp tư sản mới đã tìm kiếm, tiếp thu và phục hưng lại những giá trị và thành tựu rực rỡ của văn minh Hy Lạp-La Mã cổ đại.

+ Mâu thuẫn xã hội sâu sắc giữa quần chúng nhân dân với giai cấp phong kiến và giáo hội.

Trả lời câu hỏi mục 2.b trang 57 SGK Lịch sử 10 

Hãy nêu một số thành tựu cơ bản của văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng và ý nghĩa của những hành động đó.

Phương pháp giải:

- Xem lại thành tựu cơ bản của văn minh phương Tây thời kì Phục hưng.

- Lập bảng thống kê các thành tựu

Lời giải chi tiết:

Phương pháp giải:

1. Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp cổ đại với các nền văn minh phương Đông.

Phương pháp giải:

Đọc lại cơ sở hình thành của văn minh phương Đông rồi so sánh với văn minh phương Tây.

Lời giải chi tiết:

Cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp cổ đại với các nền văn minh phương Đông:

2. Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại, của Tây Âu thời kì Phục hưng theo gợi ý sau:

Phương pháp giải:

Dựa vào thành tựu của văn minh Hy Lạp -La Mã và thời kì Phục hưng

Lời giải chi tiết:

3. Ph. Ăng-ghen đã viết: “Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có Châu Âu hiện đại.” Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Dựa vào ý nghĩa thành tựu của văn minh Hy Lạp -La Mã 

Lời giải chi tiết:

Ph. Ăng-ghen đã viết: “Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có Châu Âu hiện đại.” Em có đồng ý với nhận định này. Vì: 

- Văn minh Hi Lạp và La Mã cổ đại đã có nhiều đóng góp cho nhân loại với hàng loạt phát hiến vĩ đại trong suốt chiều dài lịch sử, trong đó có nhiều lĩnh vực là nền tảng cho sự phát triển của nhân loại hiện nay.

- Điểm nổi bật của văn minh Hy Lạp và La Mã:

+ Tính kế thừa (do văn minh Hy Lạp và La Mã ra đời muộn hơn nên được kế thừa nhiều thành tựu văn hóa của cư dân phương Đông cổ đại).

+ Mang tính hệ thống, thực tiễn và tính khái quát cao.

+ Dấu ấn cá nhân được đề cao.

Trả lời câu hỏi mục Vận dụng trang 57 SGK Lịch sử 10

Hãy sưu tầm tư liệu (qua sách, báo, internet, …) và giới thiệu về một thành tựu tiêu biểu của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại hoặc nền văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng.

Phương pháp giải:

Sưu tầm tư liệu thông qua sách báo, internet

Lời giải chi tiết:

Parthenon, đền thờ khổng lồ nằm ở trung tâm của Hy Lạp, là một công trình kiến trúc mang tính biểu tượng về tín ngưỡng của người Hy Lạp cổ đại. Được xây dựng vào năm 447 trước Công Nguyên, ngôi đền Acropolis của Athens này đã tồn tại đủ lâu để chứng kiến sự sụp đổ của đế chế Hy Lạp cổ đại, sự trỗi dậy của nền Dân chủ Athen, và sự phát triển của văn minh phương Tây. Chính những bước ngoặt này đã đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo tồn nguyên sơ kho tàng lịch sử, những nhân chứng đã kinh qua nhiều cuộc xâm lược, chinh phục và bị tàn phá hoàn toàn, cuối cùng được xây dựng lại từ đống đổ nát.

Ngày nay, Parthenon là một trong những công trình kiến trúc nổi bật nhất ở Thành cổ Athen và là một trong những địa điểm nổi danh trên toàn thế giới. Từ tượng đài huyền diệu này, rất nhiều điều bí ẩn và thú vị được khám phá ra, là biểu trưng của cả một nền lịch sử văn hóa cổ đại.

Lời giải chi tiết:

Trả lời câu hỏi mục Vận dụng trang 57 SGK Lịch sử 10

>> Xem chi tiết: Lý thuyết một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ-trung đại - Lịch sử 10