1. Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

Câu 1 (trang 17 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Văn bản này (gồm 17 mục) được bố cục thành mấy phần? Phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của bố cục văn bản.

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản, trả lời ý thứ nhất bằng cách khoanh tròn chữ cái đứng trước ý trả lời đúng. Sau đó nêu khái quát nội dung từng phần và phân tích tính hợp lí, chặt chẽ của văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Bố cục: 4 phần

+ Phần 1 (mở đầu): lí do của bản tuyên bố

+ Phần 2 (sự thách thức): thực trạng của trẻ em trên thế giới

+ Phần 3 (cơ hội): những điều kiện thuận lợi để thực hiện nhiệm vụ quan trọng

+ Phần 4 (nhiệm vụ): những nhiệm vụ cụ thể

- Tính hợp lí, chặt chẽ: Phần mở đầu giới thiệu lí do của bản tuyên bố, phần 2, 3 là cơ sở, căn cứ để rút ra những nội dung ở phần sau.

Câu 2 (trang 17 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Ở phần Sự thách thức, bản Tuyên bố đã nên lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới ra sao? Nhận thức của em khi đọc phần này như thế nào?

Phương pháp giải:

- Tìm các chi tiết về những hiểm họa đe dọa, nỗi khổ của hàng triệu trẻ em để minh chứng cho thực tế cuộc sống của trẻ em.

- Về nhận thức và tình cảm, em có thể nêu hiểu biết của mình qua phần này, sự lo lắng và cảm xúc của mình trước thực tế tàn nhẫn đó.

Lời giải chi tiết:

- Ở phần Sự thách thức, bản Tuyên bố đã nêu lên khá đầy đủ, cụ thể tình trạng bị rơi vào hiểm họa, cuộc sống khổ cực về nhiều mặt của trẻ em thế giới hiện nay:

+ Bị trở thành nạn nhân của chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, chiếm đóng và thôn tính của nước ngoài.

+ Chịu đựng những thảm họa của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, của tình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp.

+ Nhiều trẻ em chết mỗi ngày do suy dinh dưỡng và bệnh tật.

- Nhận xét: Đây là một thực tế vô cùng tàn nhẫn và đáng báo động. Chúng ta phải khẩn trương khắc phục thực tế này để giúp trẻ em có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Câu 3 (trang 18 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Qua phần Cơ hội, em thấy việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ về sự đoàn kết, cơ sở pháp lí và công ước về quyền trên, sự cải thiện của bầu không khí chính trị, xu hướng giải trừ quân bị.

Lời giải chi tiết:

- Sự liên kết lại của các quốc gia cùng ý thức cao của cộng đồng quốc tế trên lĩnh vực này. Đã có công ước về quyền của trẻ em làm cơ sở, tạo ra một cơ hội mới.

- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế ngày càng có hiệu quả.

Câu 4 (trang 18 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Phần Nhiệm vụ bản tuyên bố đã nêu lên khá nhiều điểm mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần phải nỗ lực phối hợp hành động. Hãy phân tích tính chất toàn diện của nội dung phần này?

Phương pháp giải:

Trước hết, cần xem xét những nhiệm vụ được nêu lên. Chú ý các mặt sức khỏe và chế độ dinh dưỡng, trẻ em tàn tật, trẻ em gái, chăm sóc giáo dục và y tế, văn hóa xã hội, trên cơ sở phát triển kinh tế và hợp tác quốc tế.

Lời giải chi tiết:

- Dựa trên tình hình thực tế, trong phần Nhiệm vụ, bản Tuyên bố đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể cho từng quốc gia và cộng đồng quốc tế vì sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.

- Những nội dung này thể hiện tính toàn diện trong việc định hướng hành động. Mỗi một mục tương ứng với một phương diện cần quan tâm.

Câu 5 (trang 18 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Qua bản Tuyên bố, em nhận thức như thế nào về tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề này?

Phương pháp giải:

Vấn đề đã được cả thế giới quan tâm, họp và tuyên bố. Hãy xem xét vai trò của trẻ em trong mỗi gia đình, mỗi cộng đồng, quốc gia và quốc tế và với khẩu hiệu:"Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai". Từ đó mà nêu lên nhận thức của em.

Lời giải chi tiết:

- Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng hàng đầu của từng quốc gia và của cộng đồng quốc tế.

- Qua những chủ trương, chính sách, qua những hành động cụ thể đối với việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em mà ta nhận ra trình độ văn minh của một xã hội.

- Vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em đang được cộng đồng quốc tế dành sự quan tâm thích đáng.

Câu hỏi (trang 19 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Nêu những nhận xét cá nhân về sự quan tâm tới trẻ em ở địa phương, của các tổ chức xã hội nơi em ở.

Phương pháp giải:

Nên tập trung vào một số hoạt động như:

- Lớp học tình thương giúp đỡ trẻ em tàn tật

- Trẻ em là nạn nhân chất độc màu da cam

- Tổ chức ngày Quốc tế thiếu nhi

- Giúp đỡ trẻ em nghèo vượt khó...

Lời giải chi tiết:

    Ở đất nước ta, vấn đề bảo vệ chăm sóc trẻ em đã được sự quan tâm cụ thể của Đảng. Nhà nước, sự tham gia tích cực của nhiều tổ chức xã hội, của toàn dân. (Có thể nêu ra những hoạt động vì trẻ em: tiêm chủng miễn phí, khám chữa bệnh miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi, mọi trẻ em đều được đi học, các tổ chức xã hội bảo vệ trẻ em, các tổ chức và hoạt động nhân đạo vì trẻ em thiệt thòi, trẻ em đặc biệt khó khăn…).