Hé lộ TOP 4 Văn mẫu phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ” hay nhất!

Phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ” - tác phẩm tiêu biểu của Hàn Mặc Tử. Tuy có phong cách sáng tác được ví là “điên” nhưng các sản phẩm của Hàn Mặc Tử để lại cho đời vẫn toát lên một tâm hồn yêu thiên nhiên, quê hương đất nước tha thiết. 

Cùng khám phá TOP 4 Văn mẫu phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ” hay nhất trong bài chia sẻ dưới đây nhé!

• Tham khảo thêm: Văn mẫu phân tích “Đây thôn Vĩ Dạ” và bức tranh thiên nhiên nơi xứ Huế! (5 bài)

Văn mẫu phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ”  ngắn nhất

Mở bài

Hàn Mặc Tử, một nhà thơ tài năng của phong trào Thơ mới nhưng lại bạc mệnh. Di sản văn học của ông bao gồm nhiều kiệt tác như Thơ điên, Xuân như ý, Duyên kỳ ngộ.. Riêng về Thơ Điên, người đọc không thể không nhắc đến tác phẩm Đây thôn Vĩ Dạ. Bài thơ này là tiếng lòng thiết tha yêu đời, là tiếng vọng tình yêu và hạnh phúc của tác giả

Thân bài

Đến với tác phẩm Đây thôn Vĩ Dạ, người đọc như được hòa mình vào hình ảnh thiên nhiên làng Vĩ tươi đẹp, sống động, tràn đầy sức sống của khu vườn thôn Vĩ. 

“Sao anh không về chơi thôn Vĩ

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền”

Như đã phân tích ở trên, câu hỏi đầu tiên không hẳn là câu hỏi cần phải có câu trả lời. Nó có thể hiểu là lời độc thoại bộc lộ cảm xúc của một cái tôi cô đơn, lẻ loi khao khát bầu bạn. Ba câu thơ sau mở ra không gian thôn Vĩ. Mặt trời mới chiếu sáng lên hàng cau gợi lên vẻ đẹp của sự tinh khiết, tươi mát và trong trẻo. Một bài thơ hay là một bài thơ chỉ gây ấn tượng bằng vài câu chữ giản dị, nhưng nó gợi lên trong lòng người đọc biết bao cảm xúc. “Đây thôn vĩ Dạ” chính là minh chứng cho một sáng tác hay. Từ vai câu thơ, người đọc có thể thấy hồn thơ mà Hàn Mặc Tử luôn hướng tới là vẻ đẹp trong sáng, hồn nhiên, tươi trẻ. Đó không chỉ là khát vọng của hồn thơ, mà còn là khát vọng của con người đang trong cơn bạo bệnh. Bên cạnh ánh nắng trong xanh là hình ảnh “xanh như ngọc” gợi lên sự sang trọng và quý giá, sức sống tràn trề trong từng dòng thơ. Sự tươi mát gợi lên vẻ đẹp rực rỡ, nhưng một khu vườn bình dị tràn ngập sắc xuân, duyên dáng. Câu thơ cuối bên cạnh tràn ngập hình ảnh thiên nhiên thì đâu đó thấp thoáng bóng dáng của con người. Lá trúc che trên mặt chữ gợi sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, đồng thời ngợi vẻ đẹp của sự cân đối, hài hòa đến hoàn hảo của thôn Vĩ

Nhưng cái quái dị, quái gở làm người đọc thấy được “hồn thơ điên” của Hàn Mặc Tử là ở khổ thơ thứ hai này. Ở khổ thơ một là những hình ảnh tươi mới tràn đầy sức sống thì khổ thơ thứ hai lại là bức tranh thiên nhiên u buồn. lạnh lẽo:

“Gió theo lối gió, mây đường mây

Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?”

Hình ảnh gió và mây trong đời sống là hai sự vật về bản chất không thể tách rời mà luôn song hành với nhau. Chính vì vậy sự chia ly trong thơ Hàn Mặc Tử gợi nhiều ám ảnh và sức khơi gợi cảm xúc ngày càng dâng cao. Vâng, đó không còn là hình ảnh thị giác, mà là hình ảnh đầy sức gợi. Cảm giác chia ly tưởng chừng như không thể tách rời. Trong căn phòng bệnh đơn đọc, làm sao có không thể đau buồn một mình? Có lẽ đó mà nhà thơ đã gửi gắm nỗi đau của mình vào dòng sông, thiên nhiên nơi thôn Vĩ. Không chỉ trên bầu trời mà dưới mặt đất “nước”, “hoa” đều trong trạng thái buồn thương, nhạt nhẽo. Dòng nước chảy xiết, tù đọng hay dòng đời mệt nhọc, tất cả cay đắng len lỏi vào lòng thi nhân, không ngừng đẩy thi nhân vào nỗi sầu xa vắng. 

Tất cả cảnh vật, sự vật trong khổ thơ thứ hai đều thấm đẫm trong nỗi niềm chia ly đau đớn của Hàn Mặc Đồ. Đôi khi, nó gợi lên sự lưu luyến, chơi vơi, mơ hồ và cảm giác bất lực dai dẳng. “Có chở trăng về kịp tối nay?” Trăng dường như là nơi nương tựa duy nhất, là tri âm, là vị cứu tinh, là sự cứu rỗi của người bệnh đáng thương. Tâm hồn nhà thơ điên bị đè nén biết bao, khát khao được sống dù biết lưỡi hái tử thần đang cận kề, vật vã sống vội vàng từng giây từng phút như thế nào. Tất cả khiến tác giả dường như rơi vào trong chính sự tưởng tượng của mình về một bến sông trăng, với một con thuyền chở đầy trăng. 

Chính tác giả cũng đang tìm kiếm sự đồng điệu với tân hồm của mình. Nhưng rồi tất cả có lẽ chỉ còn là trong mơ. Hiện thực tàn khốc khiến tác giả tự thôi miên chính mình, không thoát ra khỏi tưởng tượng của chính mình:

“Mơ khách đường xa khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?”

Cả “em” và thôn Vĩ xinh đẹp này đều là điều mà Hàn Mặc Tử không với tới được, thế giới “ngoài kia” trong trẻo, tươi đẹp và thuần khiết. Đối lập với một thế giới tối tăm, cô độc và lạnh lẽo nơi mà tác giả đang phải đối mặt. Mọi thứ chỉ còn là một khoảng mờ ảo, là những âm thanh của một tâm hồn dày vò luôn tìm kiếm thế giới bên ngoài. Càng như vậy, người đọc càng thấy được tiếng vang, sự khao khát, thoát ly khỏi thực tại của tác giả. Câu hỏi cuối cùng cộng hưởng với nỗi sợ hãi của “nhân vật trữ tình” trở thành lời than thở vừa là lời cầu nguyện từ một người thực sự muốn được yêu thương.

Kết bài

Có thể nói cả bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” là nỗi niềm của một tâm hồn cô độc luôn tìm kiếm sự đồng điệu trong vô vọng. Bên cạnh ngôi làng Vĩ Dạ xinh đẹp, có thể nói là một nỗi đau thi ca nhân gian với nhiều cung bậc cảm xúc sẽ được truyền lại cho hậu thế. Qua đó, chúng ta càng thấy được tài năng và sự tinh thế, nhưng có phần “điên” trong hồn thơ của Hàn Mặc Tử

Hướng dẫn phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ” chi tiết

Mở bài

Hàn Mặc Tử – Một trái tim giàu tình yêu, một tâm hồn lãng mạn đã biến nghệ thuật thành thơ và tiếng khóc trước cuộc đời đầy “cay đắng” của mình. Những lúc vui buồn, những lúc tuyệt vọng, ông thả hồn vào thơ, chắt lọc, thăng hoa nỗi đau tâm hồn để viết nên những vần thơ tuyệt vời. Và bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” đã được viết vào thời khắc tuyệt vời ấy. Trong bài thơ, tình yêu trong sáng, nồng nàn hòa quyện với thiên nhiên tươi đẹp, tình riêng trong tình thương hòa quyện lẫn nhau, thấm đượm nỗi niềm.

Thân bài

Đây thôn Vĩ Dạ là một trong những bài thơ tình hay nhất của Hàn Mặc Tử. Mối tình da diết, đắm say ẩn trong khung cảnh thiên nhiên như tan vào lòng người, hòa nhập thực và mơ, tưởng tượng và cụ thể. 

“Sao anh không về chơi thôn Vĩ

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền”

Đoạn thơ mở đầu là lời trách nhẹ nhàng của nhân vật trữ tình. Sao anh không về với Thôn Vĩ? Đó liệu có phải chỉ là một câu hỏi. Đây là câu hỏi của cô gái thôn Vĩ, chứa chan bao yêu thương, mong chờ. Lời trách móc người yêu của một cô gái vì đã quên ngắm nhìn vẻ đẹp thôn quê mặn mà và ấm áp của thôn Vĩ. Sao nỡ quên đi cảnh vật ngoại ô nên thơ và đáng yêu, là một phần của khung cảnh xứ Huế. 

Nét độc đáo của thôn Vĩ, quê hương của cô gái được nhắc đến ở câu đầu tiên được cắt nghĩa rõ ràng. Một bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ mở ra trước mắt người đọc. Hình ảnh mặt trời chiếu xuống những ngọn cau tạo nên khung cảnh vừa đẹp và sống động. Một tia nắng mới bắt đầu ngày mới. Hàng cau cao vút tắm nắng mai, tất cả đều chan chứa nắng bình minh. Vì sao nắng mới tạo nên không khí quê hương như vậy? “Nắng mới” còn có thể hiểu là mặt trời của mùa xuân và đầu năm mới, luôn tỏa sáng một cách nồng nàn. Nắng trong thơ Hàn Mặc Tử khiến ta nhớ đến ánh nắng trong sáng tác của Tố Hữu:

“Nắng xuân tươi trên thân dừa xanh dịu

Tàu cau non lấp loáng muôn gươm xanh

Ánh nhởn nhơ đùa quả non trắng phếu

Và chảy tan qua kẽ lá cành chanh”

(Xuân lòng)

Đó là những tia nắng đầu tiên thắp sáng làng quê, nhưng trước khi rơi xuống rặng cau, chúng đã làm bừng sáng những giọt sương đêm, lung linh như những viên ngọc quý cài trên tấm áo nhung xanh mịn màng. Khu vườn xanh như ngọc bích. Cái nhìn của tác giả dường như chạm nhẹ vào màu sắc của vật thể, và rồi một sự ngạc nhiên mơ hồ chiếm lấy độc giả. 

Ở bài thơ này, ta bắt gặp cái nhìn của nhà thơ đã di chuyển hạ xuống và mở rộng ra. Cả một khoảng xanh của khu vườn hiện ra. Hãy nhắm mắt lại và hình dung ngay đến màu xanh mượt mà, trù phú của khu vườn. Bạn không chỉ cảm thấy cây xanh ở đó đẹp đẽ mà còn tràn đầy sức sống nhẹ nhàng sao?

Những chiếc lá trên cành được sương chiều gột rửa trở thành những chiếc lá ngọc bích. Không xanh mướt cũng không xanh đậm, chỉ có màu xanh ngọc bích mới thể hiện được vẻ đẹp và sức sống bao la của khu vườn. Màu xanh trong vắt cao quý và lấp lánh khiến khu vườn càng thêm rực rỡ.

Dường như cả khu vườn ngập trong bầu không khí rung rinh của sự trong trắng nguyên sơ, không chút bụi bặm. Lăng kính của tác giả hiển thị rõ ràng như chiếu cận vào từng cảnh vật, tất cả màu sắc của cảnh vật thôn Vĩ đều hiện ra, kể cả những gam màu mà mắt thường không thể bỏ qua. Nếu không có tình yêu sâu đậm và nồng nàn dành cho làng Vĩ, tác giả sẽ không thể viết nên những vần thơ trong sáng như vậy. Ai sinh ra và lớn lên ở Việt Nam, đặc biệt là Huế, đều hiểu những câu thơ này: “Lá trúc che ngang mặt chữ điền”

Trong khu vườn của thôn Vĩ, mối quan hệ giữa lá trúc và mặt chữ điền đẹp đến lạ lùng, lá trúc gầy guộc che mất khuôn mặt của con người. Khuôn mặt điền từ - khuôn mặt này càng hiện ra sau những lớp lá hư ảo.

Thôn Vĩ Dạ nằm ngay bên dòng sông Hương êm đềm. Như vậy, tác giả đã chuyển từ tả cảnh làng quê ở khổ thơ đầu bộc lộ tình cảm sang tả cảnh sông nước với vẻ thơ mộng bâng khuâng, nhớ nhung, man mác buồn.

“Gió theo lối gió mây đường mây

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?

Gió và mây vốn là hình ảnh dùng để gợi nỗi sầu bởi. Nay hai hình ảnh này càng buồn thơ khi gió theo gió, mây theo lối mây. Hai sự vật vốn luôn gắn liền với nhau nay lại chia đôi. Đây có phải là cách để tác giả bày tỏ nỗi lòng với người con gái của mình không? Chia tay và nỗi buồn chia tay đọng lại trong lòng người. Ta không còn thấy giọng điệu tươi tắn, sôi nổi của đoạn trước. Ở khổ 2, người đọc gặp lại Hàn Mặc Tử - Một tâm hồn buồn u uất. 

Thật buồn làm sao khi những bông ngô xám xỉn màu trông giống như những dòng sông ám khói, ảm đạm. Với một tâm hồn hoang dã, nhạy cảm như Hàn Mặc Tử, ngay cả dòng sông Hương êm đềm trong mắt tác giả cũng là dòng sông buồn man mác gợi cảm giác cô đơn. Hoa ngô đồng cũng khẽ đung đưa trong nỗi buồn xa xăm. Tâm trạng thất thường là thái độ của những người sống trong vòng đời đen tối, bế tắc, như chính bản thân tác giả vậy. 

Nước sông Hương thật êm đềm, gợi nhớ những bến bờ xa xăm. Còn tác giả chính là cánh thuyền trôi nổi giữa cuộc đời . Tâm trạng vui - buồn trong bài thơ thay đổi thất thường, mà buồn nhiều hơn. Có thể có nhiều nhà thơ lãng mạn khác cùng thời với Hàn Mặc Tử có cùng nỗi buồn như Hàn Mặc Tử, nhưng ít ai có thể thay đổi, “điên cuồng” như ông. 

Ý thơ tuy rất buồn, tiếp diễn kéo dài đến hai câu tiếp theo. Ở cách diễn đạt này, bức tranh thiên nhiên hiện lên vừa kì ảo, hiện thực mà mơ mộng. Vạn vật như tan vào trong vầng trăng quen thuộc của Hàn Mặc Tử. Khung cảnh thiên nhiên tràn ngập ánh sáng, vầng trăng vàng sáng rọi xuống mặt sông làm cho dòng sông và bãi cát trôi lấp lánh hư ảo. Khung cảnh ấy nên thơ, nên thơ biết bao! Dòng nước buồn trở thành dòng sông trăng sáng, con tàu khách trở thành con tàu trăng. Tác giả đã gửi gắm niềm thương nhớ, nhớ nhung đến con tàu trăng, dòng sông của cả vầng trăng. Thơ viết bằng ngôn ngữ thơ thật tuyệt vời, thật đẹp với sắc màu mộng mơ. Tác giả đã cầm bút và viết nên những vần thơ dịu dàng, sâu lắng nhưng chứa đựng tình yêu thương vô bờ bến, thiết tha. 

Vầng trăng trong hai câu thơ này là vầng trăng tròn đầy của nhà thơ như tình yêu bất diệt mà ông dành cho đời, cho mối tình đầu. Trăng bủa vây mọi cảm xúc và suy nghĩ của Hàn Mặc Tử, trở thành một bầu không khí hòa quyện trong cơ thể. Vầng trăng là trời và đất, là người. Vầng trăng trong thơ ông trở nên vô hình, có khi vô hình, có khi mê hoặc, có khi hãi hùng.

 Câu hỏi thể hiện nỗi lo sợ về sự diệt vong không có tương lai. Hàn Mặc Tử hiểu ra bệnh tật của mình nên lo sợ vì thời gian ngắn ngủi trong cuộc đời, trăng không đến kịp. Chính tác giả tự hiểu mình không đợi được tháng ngày may mắn ngắm trăng này nữa. Và sau một năm, tác giả thật sự từ biệt cuộc đời. Nhưng bây giờ tác giả vẫn khao khát sống:

“Mơ khách đường xa, khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra;

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?”

Một trái tim khao khát tình yêu, nỗi đau của tình yêu này Hàn Mặc Tử đã gửi hết vào những trang thơ. Và mọi thứ dường như chảy vào giấc mơ của những ước ao và hy vọng. Màu áo trắng cũng là màu mặt trời nhưng tác giả lại bị sự ngây thơ, thuần khiết, cao thượng của người yêu làm cho choáng ngợp và ám ảnh. Dường như có một khoảng cách nào đó giữa những người đẹp áo dài trắng này với nhà thơ, khiến nhà thơ nghi ngờ.

Bài thơ này miêu tả một cảnh tượng nơi xứ Huế, một thành phố đầy sương mù. Hình như người cũng phai trong sương khói, và tình cũng chẳng phải, cô gái Huế huyền bí, khuất trong sương xa. Liệu sương mờ có khiến tình cảm của ai đó trở nên nhạt nhòa hư ảo. Tác giả chỉ dám đặt môi câu hỏi tu từ, vô thưởng vô phạt. 

Lời thơ như một lời sấm truyền, một lời nhắc đến tâm trạng tác giả không tuyệt vọng, không hy vọng. Chỉ là một sự thất vọng. Nỗi thất vọng của một trái tim khao khát tình yêu mà không có được tình yêu trọn vẹn. Đoạn thơ thảm thiết, đẹp đẽ, khép kín nhưng lòng người vẫn thổn thức. Toàn bộ bài thơ mở đầu và kết thúc đều bằng lời hỏi vu vơ. 

Kết bài

“Đây thôn Vĩ Dạ” là một sáng tác nghệ thuật nổi bật gắn kết giữa thiên nhiên và lòng người. Đó là hình ảnh đẹp về con người, đất nước qua trí tưởng tượng và tâm hồn đằm thắm của nhà thơ Hàn Mặc Tử. Sau ngần ấy năm, tình cảm, khát khao, hồn thơ của Hàn Mặc Tử vẫn nóng bỏng, làm người đọc xúc động, day dứt.

Phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ” học sinh giỏi

Mở bài

Phong trào Thơ mới được Đỗ Thúy Lai nhận xét là "Cây nấm lạ trên gia hệ của văn mạch dân tộc”. “Lạ” chính là những hồn thơ không theo lẽ thường chưa từng xuất hiện trong Văn học Việt Nam giai đoạn trước đó. Hàn Mặc Tử với những vần thơ điên dại đầy ý vị của tâm hồn, trăng và máu tiếp tục ám ảnh những người yêu và đọc thơ ông, chính là ví dụ về cái “lạ” này. Thế nhưng, không ai có thể ngờ rằng giữa một rừng thơ hoang sơ đến lạ lùng ấy lại có thể mọc lên một loài hoa trong sáng, thuần khiết, vẫn phảng phất hương sắc của cuộc sống. “Đây thôn Vĩ Dạ” là bông hoa lạ trong cách sáng tác của Hàn Mặc Tử. 

Thân bài

Bài thơ này vỏn vẹn có ba khổ nhưng là sự tích tụ của bao nhiêu hoài niệm, bao nhiêu nhớ nhung, bao nhiêu ngờ vực và tuyệt vọng. Đây là những trải nghiệm được lấy từ chính chuyện tình của Hàn Mặc Tử và mối tình đầu. Trong những ngày gian khổ nhất của cuộc đời, Hàn Mặc Tử nhận được bức tranh sông nước xứ Huế trong một đêm trăng và mấy dòng thư của người con gái anh từng thầm yêu. Bao cảm xúc ùa về, một cuộc hành hương về cõi âm hồn cũng từ đó mà ra đời. Và những vần thơ hay nhất lấy cảm hứng từ xứ Huế mộng mơ chìm trong hoài niệm ra đời. Lời thơ không phải là một loạt những lời tự vấn dai dẳng và đau đớn mà độc giả quen thuộc trước đó.

“Sao anh không về chơi thôn Vĩ

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền”

Câu hỏi đặt ra ở đây vừa là lời mời gọi, vừa là câu hỏi, vừa là lời trách móc, vừa là lời than thở.Một cô gái xứ Huế hỏi? Hay tác giả tự nghĩ ra? Dù là gì đi chăng nữa, điều người đọc cảm nhận và thấy ở đây là miền đất của nhiều kỷ niệm, dù chỉ là trong đầu. Một câu thơ 7 chữ với sáu thanh bằng, một thanh trắc lên nhịp cuối cũng đủ để khơi gợi những cảm xúc khó tả trong lòng người đọc. 

Không phải là "chưa về" mà là "không về", là " chơi", đâu phải là "thăm". Nếu đọc kỹ và suy nghĩ có thể thấy những hàm ý ẩn sâu trong đó. “Không về” nghĩa là chưa có ý định cũng không có cơ hội để về. “Chơi” cũng tạo sự gần gũi, gắn bó hơn so với từ “thăm”. Đặt mình vào vị trí của người con một thời gắn bó với Huế, Hàn Mặc Tử đã trải lòng miêu tả lại khung cảnh trong khu vườn thôn Vĩ hiện ra, rực lên những ngọn đèn xanh lấp lánh:

Ấn tượng sâu sắc nhất mà khổ thơ để lại là một không gian tràn ngập ánh nắng. Không phải “nắng” trong khói mơ, không phải “nắng” bên bờ sông trắng xóa, tất cả đều không phải nắng nơi thôn Vĩ, không phải “nắng mới”, không huyền ảo, không đậm đà. “Nắng mới” trong trí nhớ của nhà thơ thuần khiết, trong trẻo đến lạ lùng.

Nắng lấp ló trên cây cau, vươn cành tắm nắng dịu, khu vườn xanh mướt sương sớm gột rửa. Cái “mướt” mà tác giả gợi ra trong khu vườn của mình,  cái “ngọc” so sánh với màu xanh lam có sức gợi hình vô cùng. Cả hai đều làm người đọc liên tưởng đến màu sắc, nhưng phản chiếu, bóng và tinh khiết. Người ta ngỡ ngàng trước cảnh vườn làng thôn Vĩ dạ sao có thể trong trẻo lạ thường.

Nhớ về thôn Vĩ cũng là nhớ về những phẩm chất đáng yêu của con người nơi đây. Chỉ gợi chứ không tả, nhà thơ với lời văn cách điệu đã có thể có được một ý niệm về con người Huế hiền lành chân chất, hiện ra sau hàng trúc. Hình ảnh hàng trúc từng xuất hiện trong thơ của Bích Khê:

“Vĩ Dạ thôn, Vĩ Dạ thôn

Biếc tre cần trúc không buồn mà say.”

Nét bút tinh tế, cảm xúc dịu dàng gợi lên hồn thơ thiêng liêng, vô cùng yêu mến mảnh đất thân yêu. Khi thấy yêu xứ Huế tình yêu có thể bắt đầu bằng những ấn tượng ngọt ngào như thế. Hóa ra không chỉ Hoàng Phú mà cả Trịnh Công Sơn cũng viết nhiều về Huế. Hân cũng đóng góp một số bài thơ chân thành đầy tình yêu dành cho Huế... 

Nhưng nhắc đến xứ Huế Cũng đừng quên cảnh đêm trăng có hồn riêng ở đây. Ta đưa mắt nhìn sang một không gian phòng, đùa với mây gió, lặng theo dòng nước.

“Gió theo lối gió mây đường mây

Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”

Một bức tranh buồn, nhưng không đơn điệu. Một cơn gió nhẹ thổi qua, những đám mây bay qua, những bông ngô đung đưa nhẹ nhàng và dòng sông Hương phẳng lặng. Hình ảnh, bức tranh thiên nhiên xứ Huế dường như vẫn vậy trong vài thập kỷ. Huế vẫn là vùng đất mộng xơ, nhẹ nhàng, trầm lắng. Thực ra đây không chỉ là bức tranh về thế giới bên ngoài mà là bức tranh về tâm trạng, sự đồng điệu của tâm hồn. Chỉ nhìn vào nghịch lý của bài thơ là rõ. Bình thường gió cuốn mây bay, nhưng ở đây chúng lại không thể chung đường. Khung cảnh nội tâm và thấm đẫm sự chia ly. Nhiều đến nỗi khung cảnh thiên nhiên phải dùng đến từ “buồn thiu. Một sự nhân hóa tài tình, gợi tả vô cùng. Những nỗi buồn đã chiếm lấy tâm hồn tôi hay tôi không thể kiểm soát được nó? Chính nhân vật trữ tình cũng không biết? Nhưng trong hai câu thơ tiếp theo, khung cảnh trở nên thực sự mơ hồ:

“Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?”

Thuyền, mặt trăng và bờ biển không xuất hiện lần đầu tiên. Ai đó đã từng viết một bài thơ:

“Nước biếc non xanh thành gối bãi

Đêm thanh nguyệt bạc khách lên lầu.”

Những điều khác biệt ở đây là nhà thơ không đứng nhìn trăng hay nhìn dòng sông chìm dần vào cảm giác hư ảo. Trăng lại hiện ra, nhưng không phải là “trăng vàng trăng ngọc” hay “vầng trăng bồng bềnh trên sóng” mà là một vầng trăng huyền bí tan trên mặt nước. Trong cảm nhận mơ hồ của nhà thơ, sông thành sông trăng, thuyền thành thuyền trăng, bóng người thành bóng trăng. Mọi thứ đều tràn ngập màu sắc của mặt trăng. Mặt trăng ở đây mang theo sự sợ hãi, lo lắng và tiếc nuối cho nỗi đau bị cắt đứt khỏi thực tại.

Có thể xem cuộc chạy đua với thời gian tại đây. Thời gian trôi từng bước, nhưng chạy đua không phải là tận hưởng những cái đẹp nhất của đời người như Xuân Diệu mong muốn, mà chỉ là chạy đua để được sống. Tính nhân bản của thơ nằm ở chỗ đó. Hãy sống trọn vẹn mỗi ngày khi bạn còn sống. Niềm khao khát sống, yêu thương con người của nhà thơ thể hiện rõ nhất ở khổ thơ thứ ba, khi thế giới trở về với thực tại, nhưng nhà thơ hoàn toàn đắm chìm trong cõi mộng.

“Mơ khách đường xa khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?”

Đặt từ “mơ” lên đầu và chơi vơi, tiếng gọi của “khách đường xa” chứa đầy sợ hãi, tuyệt vọng và thất vọng, để lại nhiều buồn đau. Cô gái áo trắng tinh khôi, trinh nguyên vô bờ bến yêu thương suốt đời, mờ mịt khó giữ... Vạn vật mờ mịt: sương khói mịt mù đây. Không gian mơ hồ, lạnh lẽo, sương trong khói, bí ẩn trong ảo ảnh. Nó lấn át cả ý thức lẫn tiềm thức và trói buộc con người. Khi nghe đến câu hỏi day dứt cuối cùng “Ai biết tình ai có đậm đà?” ta chợt nhận ra điều mà nhà thơ đang chờ đợi ở đây, đó là tình người, tình yêu cuộc sống, tình yêu cuộc sống, cánh đồng lúa.

Cuộc đời nhà thơ vốn dĩ không có hạnh phúc, đến cuối đời chỉ mong tìm được một mảnh hồn mình. Vốn có một trái tim rất nhạy cảm, và Hàn Mặc Tử cũng có những cảm xúc rất con người. Bài thơ này giống như một bài thơ về tình yêu và khao khát khu vườn và một phần của cuộc sống. Nét độc đáo của bài thơ này còn thể hiện ở nghệ thuật mang phong cách riêng của Hàn Mặc Tử. Nổi bật với hình ảnh giàu ý nghĩa, giàu tính tượng trưng, ​​câu hỏi tu từ rải rác khắp các khổ thơ với ý tứ độc đáo. Bài thơ có thể coi là sản phẩm có từ đẹp nhất và tinh khiết nhất trong các sáng tác của Hàn Mặc Tử.

Kết bài

Dù đã ra đi, nhưng những đóng góp và tài sản mà Hàn Mặc Tử để lại cho đời thì vẫn còn mãi. Không chỉ là một bài thơ, một bức tranh thiên nhiên mà đó còn là một khao khát sống mãnh liệt, một tinh thần, khát vọng của một thân thể ngày một “tàn tạ”. Dù vậy, Hàn Mặc Tử chưa lúc nào thôi hy vọng, thôi khát khao. Điều này chính là phẩm chất mà thế hệ trẻ ngày nay nên học hỏi ở tác giả. 

Phân tích bài “Đây thôn Vĩ Dạ” hay

Mở bài

Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” đã được tạo ra vì một lý do rất đặc biệt. Khi Hàn Mặc Tử lâm bệnh nặng ở trại phong Quy Hòa, chờ giây phút lìa đời, nhà thơ bất ngờ nhận được tấm bưu ảnh của Hoàng Thị Kim Cúc, một người bạn ở thôn Vĩ Dạ. Tấm bưu ảnh vẽ phong cảnh có dòng sông, đêm trăng, thuyền và bến. Sau lưng là lời chúc an ủi nhà thơ đang lâm trọng bệnh.

Đối với những người bình thường, những tấm bưu thiếp chỉ là mối quan hệ xã hội, nhưng đối với Hàn Mặc Tử, chúng mang một ý nghĩa rất riêng. Nó cho phép nhà thơ yêu người trong mộng của mình trong sâu thẳm trái tim. Đây là cách mà kiệt tác “Đây là làng Vĩ Dạ” ra đời.

Thân bài

Bài hát đầu tiên bắt đầu bằng câu hỏi của một cô gái với nhân vật trữ tình:

“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?”

Thực ra đó là lời trách yêu, là nét mặt hờn dỗi thể hiện nỗi nhớ nhung, mong ngóng của người con gái thôn Vĩ. Những từ mềm mại, yêu thương này là những từ của một tấm bưu thiếp, chúng được dịch chuyển, trở nên sống động, trở thành giai điệu trong bài thơ của tác giả. Sau lời mời, thì ngay câu thứ hai, thôn Vĩ đã hiện da trong tâm trí nhà thơ:

“Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền”

Ở câu thơ thứ hai, tôi vô cùng bất ngờ vì một từ ngữ mới hiện ra - “nắng mới”, đó là năng như thế nào? Từ “nắng” xuất hiện hai lần trong đoạn thơ này. Tia nắng được phát hiện được miêu tả là nắng bên hàng cau. Nắng cũng chính là nguồn năng lượng tinh khiết mới hiện lên trong sớm mai. Đây không phải là ánh sáng mặt trời mà chúng ta nhìn thấy hàng ngày. Đó là một loại ánh sáng mặt trời rất mới xuất hiện vào lúc bình minh, chiếu sáng bởi cây cau. Lúc này, góc nhìn của tác giả từ gần cho đến xa. Du khách có thể ngắm mặt trời lặn trên những cây cau, càng vào gần khu vườn, cây cối càng xanh tốt. 

Góc nhìn của nhân vật trữ tình dần hướng lên trên khu vườn thôn Vĩ. Nhà thơ xé toang trời đen nhìn bình minh mới huyền ảo trên thôn Vĩ Dạ. Không gian bên ngoài là vườn địa đàng đầy ắp những điều kỳ diệu cổ tích. Về với thôn Vĩ là trút bỏ bao đau thương. Do đó, ý thức của tác giả lạc lối trong một khu vườn làng xinh đẹp.  “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc” Trong bài thơ này có hai tiếng thì thầm và bất ngờ: “vườn ai”, “mướt quá”. Vạn vật đều non, đều xanh, tất cả lá cây ở đây đều xanh như ngọc bích. Người đọc có không chỉ được mở rộng thị giác mà còn cả xúc giác. ". 

Câu thơ cuối khổ thơ đầu có nhiều cách hiểu khác nhau. Có người cho rằng “Khuôn mặt chữ điền” chính là khuôn mặt của cô gái mời Hàn Mặc Tử về thôn Vĩ. Ở đây cũng có thể là chủ nhân của khu vườn xanh mướt như ngọc kia. Dù là ai thì điểm chung chính là sự chân chất, thật thà của con người xứ Huế. 

Một nhà thơ muốn một tình yêu trong sáng, lặng lẽ và say đắm nên phải trở thành một người của quá khứ, một thi sĩ phong lưu của thời đại Huế. Nói đúng ra, nhà thơ bệnh nặng muốn quên đi con người hiện tại của mình để được yêu người con gái trong trí nhớ. Nét chữ dựa trên hình ảnh lá trúc dài ngang thể hiện nét của một người đàn ông cương nghị, phóng khoáng và mạnh mẽ. Theo quan niệm xưa, lá trúc là biểu tượng của người quân tử.

Nếu khổ thơ đầu cho ta thoáng thấy buổi sáng thì khổ thơ thứ hai cho ta thoáng thấy buổi chiều trên bãi đất trống ngoại ô làng Vĩ Dạ. 

“Gió theo lối gió mây đường mây

Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay”

Cả hai bài thơ đều có phần gợi nhớ đến phong cảnh xứ Huế, nhưng thực ra các hình ảnh đó đều có mối quan hệ nghịch lý, không tự nhiên. “Gió nối tiếp gió, mây nối tiếp mây” mới đúng lẽ tự nhiên. Câu thơ không chỉ nghịch lý mà còn mỉa mai. Khi hoa ngô di chuyển, mặt nước sẽ gợn sóng tự nhiên. Nhưng ở đây chỉ có hoa ngô di chuyển bằng chân, nên nước một mình cô đơn. Thà xa mặt cách lòng như gió thoảng mây bay còn hơn kề vai sát cánh làm khổ nhau cay đắng. Liệu đây có phải là điều mà tác giả muốn nói. 

Nếu như ở khổ thơ đầu ta cảm nhận được một tình yêu lớn nở rộ của nhân vật trữ tình với người con gái thôn Vĩ thì ở khổ thơ thứ hai ta lại thấy một tình yêu tan vỡ. 

“"Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?”

Hình ảnh trăng thường xuyên xuất hiện trong thơ Hàn Mặc Tử. Mặt trăng muôn đời là biểu tượng của hạnh phúc, đặc biệt là hạnh phúc hôn nhân. Trong khát khao hạnh phúc, hai vần thơ của Hàn Mặc Tử tràn ngập ánh trăng: bến trăng, sông trăng, thuyền trăng, chở trăng. Nhân vật “ai” ở đây chỉ đơn giản là người mời Hàn Mặc Tử về Làng Vĩ. Bến sông đậu thuyền đợi trăng về đêm nay chở trăng cho thi nhân. Đó là một tình yêu cao thượng và thấu hiểu hết những mong mỏi của Hàn Mặc Tử.

Nhưng từ "kịp" đặt ra câu hỏi ở đây. Bạn sẽ có thể đưa trăng trở lại trong thời gian tối nay? Đêm nay là một khái niệm ngắn. Tác giả biết rằng chỉ có những khoảnh khắc hạnh phúc trong cuộc đời mình. Có người mang đến hạnh phúc cho nhà thơ, nhưng hạnh phúc này nếu đến muộn thì vô nghĩa.

“Mơ khách đường xa khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà?”

Mở đầu khổ thơ thứ ba là một câu thơ rất đặc sắc “Khách đường xa, khách đường xa”, vốn đã xa lạ, lại càng xa lạ hơn khi điệp từ này được nhắc lại đến hai lần. Cớ sao người xa lạ lại xuất hiện trong mơ. Thực ra có thể đây là người mời tác giả về thôn Vĩ, nhưng nhà thơ hiểu rằng người này ngoài tầm với của mình. Khi con người này ngày càng trở nên xa lạ và không thể chịu đựng được nữa, tác giả càng vùi mình trong ước mơ của bản thân. Tình cảm này cũng được tìm thấy trong các bài thơ khác của tác giả:

“"Người đã đi rồi không níu lại

Tình yêu chưa đã, mến chưa bưa

Người đi một nửa hồn tôi mất

Một nửa hồn tôi đến dại khờ".

Hai đại từ “ai” trong câu thơ cuối đưa đến nhiều cách hiểu. Anh không biết em có hiểu được tình yêu sâu đậm nhất của anh không? Không chắc bản thân anh ấy có biết sức mạnh của tình yêu của mình không? Em có biết tình yêu của tôi mạnh mẽ như thế nào không? Dù hiểu theo cách nào thì đó cũng thể hiện tình cảm mãnh liệt của tác giả. Một câu hỏi bật lên trong bài thơ, nhưng đằng sau nó là muôn vàn câu hỏi, càng hỏi càng thấy bi quan, càng tuyệt vọng. Tình yêu càng nồng nàn, Hàn Mặc Tử càng thấy phải đoạn tuyệt với tình yêu. Cảm hứng chủ đạo của “Đây thôn Vĩ Dạ” vì thế là cảm hứng đau đớn về tình yêu vô vọng.

Mọi sự tuyệt vọng đều khiến con người trở nên bi quan, nhưng tình yêu vô vọng của Hàn Mặc Tử đã dạy cho chúng ta những giá trị nhân văn cao cả. Nhà thơ bám lấy cuộc đời này bằng tình yêu, dù đó là tình yêu vô vọng. Vì vậy chúng ta cần phải biết sống và biết yêu thương trong cuộc sống trần thế tươi đẹp đáng sống này.

Kết bài

Với cách sử dụng ngôn từ điêu luyện, xây dựng những hình ảnh gợi tả, gợi hình từ chính những trải nghiệm của bản thân đã giúp “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử bén rễ trong lòng độc giả. Dù là người bệnh, dù là người “gần đất xa trời” nhưng thái độ sống, khao khát được yêu thương, được cống hiến của tác giả chưa bao giờ ngừng. Tác phẩm không chỉ giúp người đọc “du hí” đến với thôn Vĩ, mà còn mở ra thế giới nội tâm đầy đau thương, tuyệt vọng nhưng vô cùng đẹp, đáng mến của Hàn Mặc Tử.

Tham khảo thêm: 

1. “Đây thôn vĩ dạ” - Hàn Mặc Tử: Dàn ý chi tiết siêu ngắn gọn!
2. Lập dàn ý “Đây thôn vĩ dạ” - Hàn Mặc Tử cần có những thông tin gì?