a) Để phân biệt sữa chua và sữa tươi, ta có thể sử dụng các phương pháp hóa học sau:
- Dùng giấy quỳ tím:
- Sữa chua: Giấy quỳ tím sẽ chuyển sang màu hồng do axit lactic có trong sữa chua.
- Sữa tươi: Giấy quỳ tím sẽ không đổi màu hoặc chuyển sang màu xanh nhạt (nếu sữa có tính kiềm nhẹ do một số muối khoáng) do sữa tươi không chứa axit lactic.
- Dùng dung dịch NaOH:
- Sữa chua: Khi nhỏ dung dịch NaOH vào sữa chua, sẽ xảy ra phản ứng trung hòa giữa axit lactic và NaOH. Nếu nhỏ từ từ dung dịch NaOH và dùng giấy quỳ tím hoặc dung dịch phenolphthalein để kiểm tra, ta sẽ thấy dung dịch sữa chua chuyển dần từ môi trường axit (quỳ tím màu hồng) sang môi trường trung tính (quỳ tím không đổi màu hoặc phenolphthalein không màu) rồi sang môi trường bazơ (quỳ tím chuyển xanh hoặc phenolphthalein chuyển hồng).
- Sữa tươi: Sữa tươi có tính axit rất yếu hoặc trung tính nên khi cho dung dịch NaOH vào sẽ không có hiện tượng rõ ràng như sữa chua. Cần lượng NaOH nhiều hơn để đạt đến điểm trung tính và chuyển môi trường sang bazơ.
- Phản ứng với kim loại hoạt động mạnh (như Mg, Zn):
- Sữa chua: Axit lactic trong sữa chua sẽ phản ứng với kim loại, giải phóng khí hydro (sủi bọt khí). Ví dụ:
- 2CH3CH(OH)COOH + Mg → (CH3CH(OH)COO)2Mg + H2↑
- Sữa tươi: Do không chứa axit lactic nên sẽ không có hiện tượng sủi bọt khí.
Kết luận: Phương pháp đơn giản và dễ thực hiện nhất là sử dụng giấy quỳ tím.
b) Người ta thường đựng sữa chua trong hộp giấy hoặc nhựa mà không dùng hộp kim loại vì:
- Axit lactic trong sữa chua có thể phản ứng với kim loại: Axit lactic là một axit hữu cơ có thể phản ứng với một số kim loại, đặc biệt là các kim loại hoạt động mạnh như sắt, nhôm, kẽm,... Phản ứng này sẽ tạo ra muối lactat và giải phóng khí hydro.
- Ảnh hưởng đến chất lượng sữa chua: Phản ứng giữa axit lactic và kim loại có thể làm thay đổi mùi vị, màu sắc và chất lượng của sữa chua, làm giảm giá trị dinh dưỡng và gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Các ion kim loại sinh ra trong phản ứng có thể tan vào sữa chua, gây độc hại.
- Gây hư hỏng hộp đựng: Phản ứng giữa axit lactic và kim loại sẽ làm ăn mòn hộp đựng, gây rò rỉ, thậm chí thủng hộp, dẫn đến hỏng sữa chua.
Do đó, để đảm bảo chất lượng sữa chua và an toàn cho người sử dụng, người ta thường sử dụng hộp giấy hoặc nhựa (các loại nhựa trơ, không phản ứng với axit lactic) để đựng sữa chua thay vì hộp kim loại.