NHÀN Một mai, một cuốc, một cần câu Thơ thẩn dầu ai vui thú nào Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ  Người khôn, người đến chốn lao xao Thu ăn măng trúc, đông ăn giá Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao Rượu, đến gốc cây...

câu 1: Bài thơ "Nhàn" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật. Đặc điểm của thể thơ này là mỗi bài có tám câu, mỗi câu bảy chữ, gieo vần ở các chữ cuối của các , 2, 4, 6, 8. Bài thơ sử dụng phép đối giữa hai câu thực và hai câu luận để tạo nên sự cân xứng về cấu trúc, đồng thời làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.

câu 2: Trong bài thơ "Nhàn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm, chữ "nhàn" được hiểu theo hai nghĩa:

* Nghĩa đen: Chữ "nhàn" ở đây chỉ sự nhàn rỗi, không phải làm việc vất vả, mệt nhọc. Tác giả sử dụng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với cuộc sống nông thôn như "một mai", "một cuốc", "một cần câu" để miêu tả cuộc sống thanh bình, yên ả của mình.
* Nghĩa bóng: Chữ "nhàn" còn mang ý nghĩa sâu xa hơn, đó là sự tự do, thoát khỏi vòng danh lợi, bon chen. Tác giả chọn lối sống ẩn dật, tránh xa chốn quan trường đầy thị phi, tranh đấu. Ông tìm về với thiên nhiên, hòa mình vào cuộc sống giản dị, thanh tao, thể hiện tâm hồn thanh cao, ung dung, tự tại.

Chữ "nhàn" trong bài thơ không chỉ đơn thuần là sự nghỉ ngơi mà còn là triết lý sống, là cách ứng xử của tác giả trước cuộc đời. Nó thể hiện tư tưởng nhân sinh tích cực, hướng con người đến cuộc sống an nhiên, tự tại, tránh xa những cám dỗ vật chất tầm thường.

câu 3: Bài thơ "Nhàn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện cuộc sống thanh nhàn, giản dị và tâm hồn thanh cao của tác giả. Qua đó, chúng ta có thể thấy được những sinh hoạt hàng ngày của ông như sau:

- Một mai, một cuốc, một cần câu: Tác giả sử dụng điệp từ "một" để nhấn mạnh sự đơn sơ, mộc mạc trong cuộc sống thường nhật của mình. Ông không cần những thứ xa hoa, lộng lẫy mà chỉ cần những vật dụng đơn giản như mai, cuốc, cần câu để phục vụ cho công việc đồng áng và giải trí.
- Thơ thẩn dầu ai vui thú nào: Câu thơ này thể hiện tinh thần lạc quan, ung dung tự tại của tác giả trước mọi biến đổi của cuộc đời. Dù xã hội có thay đổi thế nào, ông vẫn giữ vững bản chất thanh tao, giản dị của mình.
- Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ: Tác giả tự nhận mình là người "dại", bởi ông chọn lối sống ẩn dật, tránh xa chốn bon chen, thị phi của cuộc sống xô bồ. Nơi vắng vẻ ở đây chính là chốn quê hương yên bình, nơi ông có thể hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng cuộc sống thanh thản, an nhiên.
- Người khôn, người đến chốn lao xao: Ngược lại với "ta dại", tác giả gọi những người chạy theo danh lợi, quyền chức là "người khôn". Họ luôn tất bật, vội vã, bị cuốn vào vòng xoáy của cuộc sống đầy bon chen, tranh đấu.
- Thu ăn măng trúc, đông ăn giá: Hai câu thơ này miêu tả cuộc sống đạm bạc, giản dị của tác giả. Ông ăn những thức ăn dân dã, dễ kiếm, phù hợp với mùa vụ của vùng quê. Điều này cho thấy ông rất trân trọng những giá trị truyền thống, gần gũi với thiên nhiên.
- Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao: Hai câu thơ này gợi lên hình ảnh một cuộc sống thanh tao, thư thái. Mùa xuân, tác giả thích tắm hồ sen để cảm nhận hương thơm dịu nhẹ của loài hoa này. Còn mùa hè, ông lại thích tắm ao để tận hưởng cái mát mẻ, trong lành của dòng nước.
- Rượu, đến gốc cây, ta sẽ uống: Cuối cùng, tác giả kết thúc bài thơ bằng hình ảnh một người già ngồi nhâm nhi chén rượu dưới gốc cây. Đây là khoảnh khắc thư giãn tuyệt vời nhất sau một ngày làm việc vất vả. Rượu giúp ông quên đi những lo toan, phiền muộn của cuộc sống, để tâm hồn được thả lỏng, bay bổng.

Tóm lại, qua bài thơ "Nhàn", chúng ta có thể thấy được cuộc sống thanh nhàn, giản dị nhưng vô cùng thanh tao, thanh cao của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông đã lựa chọn con đường riêng cho mình, rời xa chốn phồn hoa đô hội để tìm về với thiên nhiên, với cuộc sống bình dị, thanh thản.

câu 4: Câu thơ "Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ/ Người khôn, người đến chốn lao xao" thể hiện Nguyễn Bỉnh Khiêm là một người có tư tưởng sống khác biệt so với những người khác trong xã hội đương thời. Ông chọn cuộc sống thanh tao, giản dị, tránh xa chốn bon chen, tranh giành quyền lực, danh vọng. Điều này cho thấy ông là một người có tâm hồn cao thượng, không bị cuốn hút bởi những lợi ích vật chất tầm thường. Đồng thời, câu thơ cũng phản ánh quan niệm sống tích cực của Nguyễn Bỉnh Khiêm về sự bình yên, thanh thản và hạnh phúc đích thực. Ông cho rằng, chỉ khi con người biết sống chậm lại, hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng những điều giản dị thì mới có thể cảm nhận được trọn vẹn ý nghĩa của cuộc sống.