1. Ôn dịch, thuốc lá

Câu 1 (trang 95 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Phân tích ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong đầu đề của văn bản: Ôn dịch, thuốc lá. Có thể sửa thành Ôn dịch thuốc lá hoặc Thuốc lá là một loại ôn dịch được không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Có dấu phẩy thì cách đọc phải khác so với không có dấu phẩy như thế nào?

Xét về nghĩa, hai cách đọc như vật khác nhau như thế nào? (xem cách dùng từ ôn dịch ở phần Chú thích trong SGK tr.121)

Lời giải chi tiết:

- Ý nghĩa của dấu phẩy trong nhan đề: một biện pháp tu từ khiến trọng âm rơi vào hai từ “ôn dịch” nhấn mạnh biểu thị thái độ căm tức, ghê tởm của người viết.

- Có thể sửa nhan đề thành Ôn dịch thuốc lá hoặc Thuốc lá là một loại ôn dịch. Tuy nhiên như vậy có thể sẽ làm giảm đi tính biểu cảm, hoặc quá dài dòng làm mất tính hàm súc.

Câu 2 (trang 96 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? Điều đó có tác dụng gì trong lập luận?

Phương pháp giải:

Nếu bỏ câu Ngày trước Trần Hưng Đạo [...] như tằm ăn dâu và thêm vào cuối câu sau (như người uống rượu) mấy chữ mà gặm nhấm như tằm ăn dâu thì nghĩa có hoàn toàn như nhau không?

Lời giải chi tiết:

- Trước khi phân tích tác hại của thuốc lá, tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc: “Nếu đánh giặc như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu.”

- Tác giả trích dẫn lời của Trần Hưng Đạo:

+ Lấy lối so sánh của nhà quân sự đại tài nói tới vấn nạn thuốc lá

+ Tạo sự liên tưởng bằng lối lập luận sắc bén.

+ Thuốc lá cũng là một loại giặc cần chống

+ Giặc thuốc lá không đánh như vũ bão, nó "gặm nhấm như tằm ăn dâu"

+ Tác hại của thuốc lá không nhìn thấy ngay nên mức độ nguy hiểm khôn lường.

⟹ Đây là so sánh sáng tạo, làm cho lập luận chặt chẽ, tạo liên tưởng thú vị.

Câu 3 (trang 96 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Vì sao tác giả đặt giả định "Có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!" trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá?

Phương pháp giải:

Những cách phản bác: Mặc tôi! như vật có phải hoàn toàn do tác giả đặt ra không? Đưa giả định này vào có tác dụng gì trong lập luận về sau?

Lời giải chi tiết:

Tác giả đặt giả định trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá vì muốn cho thấy tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn cả người hít phải khói thuốc; thể hiện thái độ phê phán nghiêm khắc.

Câu 2 (trang 97 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Dùng năm dòng để ghi lại cảm nghĩ của mình sau khi đọc bản tin của báo Sài Gòn tiếp thị trích in ở mục 2, phần Đọc thêm (SGK tr. 123)

Lời giải chi tiết:

Bài viết trên báo Sài Gòn tiếp thị ghi lại chân thực cái chết của tỉ phú trẻ Rốt-sin khi chơi bạch phiến quá liều. Đó cũng là lời cảnh tỉnh sâu sắc cho thế hệ trẻ cần ý thức rõ về bản thân và cần kiên quyết nói “không” với tệ nạn xã hội. Đối với các bậc phụ huynh cũng cần có những biện pháp giáo dục, nâng cao hiểu biết và kĩ năng sống cho con trẻ để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra. Như vậy cuộc sống càng phát triển càng kéo theo nhiều cám dỗ khiến con người dễ lầm lạc. Các bạn trẻ trong thời đại ngày nay cần ý thức được mục đích sống của mình, nâng cao hiểu bằng trải nghiệm, tránh xa tệ nạn xã hội để sống cuộc đời ý nghĩa.

Câu 3 (trang 97 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Em sẽ làm gì nếu trong gia đình em có người hút thuốc?

Lời giải chi tiết:

Nếu trong gia đình em có người hút thuốc, em sẽ nhắc nhở người đó thuốc lá là vô cùng có hại cho sức khỏe. Không chỉ có hại cho chính người hút mà còn có hại cho người thân khi hít phải khói thuốc.