2. Nói với con

Câu 1 (trang 42 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Mượn lời nói với con, nhà thơ gợi về cội nguồn sinh dưỡng mỗi con người, gợi về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương mình. Bố cục của bài thơ đã thể hiện ý tưởng đó như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Bố cục của bài thơ theo mạch cảm xúc đi từ tình cảm gia đình mà mở rộng ra tình cảm quê hương, từ những kỉ niệm gần gũi, thiết tha mà nâng lên lẽ sống

- Đoạn 1 (từ đầu ... đẹp nhất trên đời): con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ và quê hương

- Đoạn 2 (còn lại): tự hào về sức sống bền bỉ của quê hương và lời dặn dò của người cha.

Câu 2 (trang 42 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, trong sự đùm bọc của quê hương. Hãy tìm và phân tích các câu thơ nói lên điều ấy.

Lời giải chi tiết:

- Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ: bốn câu thơ đầu là những hình ảnh hết sức cụ thể của một không khí gia đình đầm ấm và quấn quýt.

- Con còn trưởng thành trong sự đùm bọc của quê hương: 5 câu tiếp theo.

Câu 3 (trang 42 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Người cha nói với con về những đức tính cao đẹp gì của người "đồng mình", từ đó nhắc nhở con trên đường đời cần phải như thế nào?

Lời giải chi tiết:

- Người cha nói với con những đức tính cao đẹp của người đồng mình, từ đó nhắc nhở người con trên đường đời cần phải:

+ Yêu lắm, thương lắm... không lo cực nhọc: sống vất vả mà mạnh mẽ, bền bỉ → mong con có nghĩa tình thủy chung, biết chấp nhận vượt gian nan bằng ý chí.

+ Thô sơ da thịt... Nghe con: mộc mạc (thô sơ da thịt) nhưng giàu ý chí, niềm tin (tự đục đá kê cao quê hương), chan chứa niềm tự hào quê hương (quê hương thì làm phong tục) → mong con hãy tự hào về truyền thống, tự tin xây dựng quê hương

Câu 4 (trang 43 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Em cảm nhận như thế nào về tình cảm người cha đối với con trong bài thơ? Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con qua những lời này là gì?

Lời giải chi tiết:

- Tình cảm của người cha: yêu thương, trìu mến, thiết tha và tin tưởng.

- Điều lớn lao nhất người cha muốn truyền cho con là lòng tự hào, sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, tự tin bước vào đời.

Câu 5 (trang 43 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Nhận xét về cách diễn tả tình cảm và suy nghĩ bằng hình ảnh của nhà thơ. (Gợi ý: Người miền núi thường có cách nói giàu hình ảnh, cụ thể, mộc mạc mà có tính khái quát, giàu chất thơ. Chẳng hạn bốn dòng thơ đầu bài hay các câu: "Đan lờ cài nan hoa - Vách nhà ken câu hát", "Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương"...)

Lời giải chi tiết:

Cách diễn tả tình cảm và suy nghĩ bằng hình ảnh của nhà thơ: từ ngữ, hình ảnh mộc mạc, có sức gợi tả, có tính khái quát mà giàu chất thơ, độc đáo và đậm chất dân tộc.

Luyện tập (trang 42 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Đặt mình là nhân vật người con, soạn một bài nói ngắn về cảm xúc, suy nghĩ của mình khi nghe lời cha nói với con.

Lời giải chi tiết:

      Cảm ơn cha. Con đã nhận được bức thư của cha. Con lớn lên trong sự chan hòa, đoàn kết của người đồng mình, của tình yêu trong sáng của cha mẹ. Con sẽ luôn sống như lời cha dặn, sẽ cống hiến hết mình cho quê hương để xây dựng đất nước, phát huy các truyền thống tốt đẹp của người đồng mình. Cho dù cuộc đời có bấp bênh ra sao, con vẫn sẽ không gục ngã trước nó kiên cường như biết bao người đồng mình khác. Cha, con sẽ cố gắng hết mình để xây dựng quê hương đất nước.