3. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Câu hỏi (trang 36 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Đọc văn bản (trang 61, 62, 63 SGK Ngữ văn 9 tập 2) và trả lời các câu hỏi:

a) Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? Hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.

b) Vấn đề nghị luận được người viết triển khai qua những luận điểm nào? Tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của văn bản.

c) Để khẳng định các luận điểm, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào? Nhận xét về những luận cứ được người viết đưa ra để làm sáng tỏ cho từng luận điểm. (Gợi ý: Những luận cứ đó được lấy ở đâu, gồm những điều gì?)

Lời giải chi tiết:

a.

- Vấn đề nghị luận: vẻ đẹp của anh thanh niên.

- Tiêu đề có thể đặt cho văn bản: Một vẻ đẹp đáng yêu, Thế hệ thanh niên thời chống Mĩ, Người anh hùng trên đỉnh núi, … 

b. 

Những luận điểm được triển khai :

   - Tấm lòng yêu đời, tinh thần trách nhiệm cao với công việc : Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ...gian khổ của mình.

   - Lòng hiếu khách và sự chu đáo với mọi người : Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “thèm người”... một cách chu đáo.

   - Sự khiêm tốn của anh thanh niên : Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng ... lại rất khiêm tốn.

Những câu chứa luận điểm:

- Câu nêu vấn đề nghị luận: “Dù được miêu tả nhiều hay ít…ấn tượng khó phai mờ”.

- Câu kết luận vấn đề: “Với truyện ngắn này,… thật đáng tin yêu”.

c. Để khẳng định các luận điểm, người viết đã dẫn dắt, nêu và phân tích các luận điểm một cách chặt chẽ, hợp lí liền mạch.

Luyện tập (trang 37 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Đọc đoạn văn (trang 64 SGK Ngữ văn 9 tập 2) rồi trả lời câu hỏi: Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì? Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào? Các ý kiến ấy giúp chúng ta hiểu thêm gì về nhân vật lão Hạc?

Lời giải chi tiết:

- Vấn đề nghị luận của đoạn văn: tình thế lựa chọn sống chết của lão Hạc.

- Các ý chính của đoạn văn:

+ Lão Hạc phải lựa chọn giữa sống và chết

+ Lão Hạc đã chọn cái chết trong còn hơn sống khổ, sống nhục.

+ Cái chết của lão là gieo mầm cho sự sống của đứa con trai.

- Các ý kiến đó giúp người đọc hiểu thêm về nhân vật lão Hạc như sau: phải chịu đựng nỗi đau thân phận của con người nghèo khổ nhưng trong sạch, lương thiện với tấm lòng hi sinh cao cả.