3. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Câu 1 (trang 10 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi (trang 13 SGK Ngữ văn 8 tập 1):

a. Cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự nào? Theo em, có thể thay đổi trình tự sắp xếp này được không? Vì sao?

b. Nêu chủ đề của văn bản trên

c. Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó.

d. Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề.

Phương pháp giải:

Câu hỏi đã gợi ý. Em phát biểu theo cảm nhận của mình. Hãy chú ý đến trình tự của các đoạn văn, tìm hiểu ý chính của mỗi đoạn và mối liên kết về nội dung và hình thức giữa các ý.

Lời giải chi tiết:

a.

Văn bản trên nói về rừng cọ quê tác giả và về nỗi nhớ rừng cọ. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự:

- Nêu khái quát về vẻ đẹp của rừng cọ (Rừng cọ trập trùng).

- Miêu tả hình dáng cây cọ (thân, lá).

- Kỉ niệm gắn bó với cây cọ.

- Cuộc sống ở quê gắn bó với cây cọ.

- Khẳng định nỗi nhớ về cây cọ.

=> Trật tự sắp xếp như trên là hợp lí, không nên thay đổi.

b. Chủ đề: Rừng cọ quê tôi.

c. Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn bộ văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. 

d.Các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, búp cọ, lá cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,…

Câu 2 (trang 11 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Một bạn dự định viết những ý sau trong bài văn chứng minh luận điểm “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”:

a) Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú, sâu sắc.

b) Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.

c) Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.

d) Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp.

e) Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

Hãy trao đổi theo nhóm xem ý nào sẽ làm cho bài viết lạc đề.

Phương pháp giải:

Để trao đổi với nhóm, em hãy chú ý đến cụm từ quan trọng nhất của đề bài: tình yêu quê hương đất nước. Những ý nào không gắn với tình yêu quê hương đất nước là những ý lạc ra khỏi chủ đề của bài viết.

Lời giải chi tiết:

- Ý có khả năng làm bài viết lạc đề là: b và d.

- Bởi vì: 2 ý này nói về ngôn từ và cái đẹp trong văn chương chứ không nói về tình yêu quê hương, đất nước.

Câu 3 (trang 12 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Để phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật "tôi" trong văn bản Tôi đi học, có bạn triển khai những ý sau.

a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang.

b) Con đường đến trường trở nên lạ.

c) Mẹ nắm tay dẫn đến trường.

d) Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.

e) Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.

g) Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.

h) Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.

Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý thật sát với yêu cầu của đề bài.

Phương pháp giải:

- Để trao đổi với bạn, em hãy chú ý đến cụm từ quan trọng nhất của đề bài là: phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật "tôi".

- Những ý nào không phục vụ cho việc thể hiện dòng cảm xúc thì cần bỏ đi và thay thế.

Lời giải chi tiết:

Có thể bố sung điều chỉnh lại như sau:

a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.

b. Con đường đến trường trở nên kì lạ do lòng nhân vật “tôi” đang có sự thay đổi lớn.

c. Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.

d. Muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự

e. Sân trường rộng dày đặc cả người

g. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò

h. Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.