7. Bài 7: Quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng

Em hãy sưu tầm và giới thiệu với các bạn những truyện, thơ, ca dao, tục ngữ, tranh ảnh, … về chủ đề quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng.

Lời giải chi tiết:

- Ca dao, tục ngữ

Hàng xóm tối lửa tắt đèn có nhau.

Bán anh em xa mua láng giềng gần.

- Truyện

Tư Mã Huy cho đi con lợn của mình

Tư Mã Huy thời Đông Hán là một học giả nổi tiếng. Ông rất giỏi trong việc phát hiện ra những nhân tài trẻ tuổi mà có đức. Một hôm, người hàng xóm của ông mất một con lợn. Thật trùng hợp thay, con lợn của Tư Mã Huy rất giống với con lợn bị mất ấy. Người hàng xóm lầm tưởng rằng con lợn của Tư Mã Huy là con lợn của anh ta. Tư Mã Huy không tranh cãi với anh ta, mà thay vào đó, ông nói: “Nếu nó là của anh, thì cứ lấy đi”. Người hàng xóm mang ngay con lợn về.

Vài ngày sau, người hàng xóm tìm thấy con lợn của mình ở một chỗ khác. Anh ta cảm thấy rất xấu hổ và mang con lợn trả lại cho Tư Mã Huy. Tư Mã Huy an ủi anh, nói rằng những nhầm lẫn như vậy là chuyện thường tình giữa hàng xóm với nhau. Hơn nữa, Tư Mã Huy còn khen ngợi anh ta vì đã hiểu ra chuyện và sẵn lòng sửa chữa lỗi làm. Người hàng xóm rất cảm động. Sau này, người ta gọi Tư Mã Huy là “Thủy Kính tiên sinh”. Đó là lời ngợi ca đức tính ngay thẳng và trong sáng như thủy tinh của ông.

Tử Nhữ Đạo khoan dung độ lượng với hàng xóm láng giềng

Tử Nhữ Đạo thời nhà Nguyên sống ở huyện Tề Hà thành Đức Châu thuộc tỉnh Sơn Đông. Ông luôn vui vẻ làm việc thiện, và nổi tiếng khắp quê nhà vì lòng tốt của mình. Một đồng hương của ông tên là Lưu Hiển và một số người nữa, quá nghèo khổ không tìm nổi kế sinh nhai. Tử Nhữ Đạo cắt cho họ mỗi người một mảnh ruộng, để họ có thể cho nông dân thuê mà kiếm chút tiền. Tử Nhữ Đạo lấy lại đất khi những người này qua đời. Một năm, khi bệnh dịch lan rộng, người ta nói rằng có một loại dưa hấu có thể chữa lành bệnh bằng cách khiến cho người ta ra mồ hôi như tắm. Tử Nhữ Đạo mua loại dưa đó với số lượng lớn, cùng với nhiều thực phẩm khác, và mạo hiểm bất chấp bệnh dịch để tự mình phân phát dưa tới từng nhà dân trong khu dịch bệnh. Vì thế ông đã cứu được rất nhiều người.

Nhiều khi vào mùa xuân, ông lấy lúa mì và cao lương đã xay của mình đem cho những người thiếu đói. Ông cho phép họ trả lại ông sau mùa thu hoạch mà không tính chút lợi tức nào. Nếu mùa màng thất bát và người ta không thu hoạch đủ để trả lại ông, Ti Nhữ Đạo sẽ đốt giấy nợ đi và bảo họ đừng bận tâm gì cả. Ông bảo gia quyến của mình rằng: “Tích trữ thóc lúa vốn là để phòng ngừa nạn đói. Vì thế, nếu gặp năm mùa màng thất bát, chúng ta phải giúp đỡ những người hàng xóm kém may mắn hơn”.

- Hình ảnh:

Kiến thức cần nhớ

Hàng xóm láng giềng là những người sống bên cạnh, gần gũi với gia đình ta, vì thế chúng ta cần quan tâm, giúp đỡ họ lúc khó khăn, hoạn nạn. 

     Người xưa đã nói chớ quên,

Láng giềng tắt lửa tối đèn có nhau.

     Giữ gìn tình nghĩa tương giao,

Sẵn sàng giúp đỡ khác nào người thân.

a) Đọc truyện.

Chị Thuỷ của em

 

           Bé Viên ra sau nhà rồi chạy tuốt ra ngoài vườn chơi. Trời thì nắng chang chang, Viên cứ đầu trần phơi nắng. Mẹ Viên đi làm ngoài đồng, không có ai  trông nom em.

-  Viên ơi ! Đừng ra nắng, kẻo về mẹ mắng. Em sang nhà chị chơi đi!

Nghe tiếng gọi, bé Viên quay lại. Thì ra là chị Thuỷ ở nhà bên cạnh gọi Viên. Em nói vọng sang :

- Chị Thuỷ ra đây bắt cho em con chuồn chuồn đi ! Nó khôn thật là khôn, em bắt không được.

- Thôi, sang nhà chị, chị làm cho cái chong chóng thích hơn.

    Sau đó Thuỷ dắt Viên về nhà mình chơi và cắt lá dừa làm cho Viên cái chong chóng. Bé Viên thích thú nhìn chong chóng quay tít trước gió. Một lát sau, thấy Viên có vẻ chán trò chơi chong chóng, Thuỷ giả làm cô giáo dạy cho Viên học. Thuỷ lấy tập vở và bút chì vừa viết, vừa chỉ cho Viên đọc :

-  O, đây là chữ O. Em nhớ : chữ O tròn như quả trứng gà.

Bé Viên cười thích thú, đọc theo và nói :

-  Chữ O dễ đọc quá há chị Thuỷ !

Vừa lúc đó, mẹ Viên về. Viên chạy ra, mừng rỡ khoe với mẹ :

-  Chị Thụỷ làm cho con cái chong chóng đẹp và dạy con học nữa, mẹ ạ !

Nghe Viên nói, mẹ cười và thầm cảm ơn sự giúp đỡ của cô bé hàng xóm tốt bụng.

                                                                 (Phỏng theo ĐOÀN MINH TUẤN)

b) Thảo luận theo các câu hỏi:

- Vì sao bé Viên lại cần sự quan tâm của Thủy.

- Bạn Thủy đã làm gì để bé Viên chơi vui ở nhà?

- Vì sao mẹ của bé Viên lại thầm cảm ơn bạn Thủy?

- Qua câu chuyện trên, em học được ở bạn Thủy điều gì?

Lời giải chi tiết:

b) Thảo luận:

- Vì bé Viên ở nhà một mình, mẹ ra ngoài đồng làm, không ai trông nên chạy ra ngoài chơi lúc trời nắng.

- Bạn Thủy đã gọi bé Viên vào nhà để làm chong chóng, chơi cùng với Viên và dạy học cho Viên.

- Bởi vì Thủy đã chơi và trông Viên giúp mẹ của bé Viên.

- Nên quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng.

Em hãy quan sát và đặt tên cho các bức tranh dưới đây:

Lời giải chi tiết:

- Tranh 1: Chào hỏi người lớn tuổi.

- Tranh 2: Làm phiền hàng xóm.

- Tranh 3: Đưa thư hộ

- Tranh 4: Giúp đỡ cô hàng xóm

Hãy bày tỏ sự đánh giá của em về các ý kiến dưới đây bằng cách đánh dấu + vào ô trống phù hợp:

a) Hàng xóm tắt lửa, tối đèn có nhau.

b) Đèn nhà ai, nhà nấy rạng.

c) Quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng là biểu hiện của tình làng nghĩa xóm.

d) Trẻ em cũng cần quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng bằng các việc làm phù hợp với khả năng.

Lời giải chi tiết:

a) Hàng xóm tắt lửa, tối đèn có nhau.

b) Đèn nhà ai, nhà nấy rạng.

c) Quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng là biểu hiện của tình làng nghĩa xóm.

d) Trẻ em cũng cần quan tâm, giúp đỡ hàng xóm láng giềng bằng các việc làm phù hợp với khả năng.

Theo em hành vi, việc làm nào dưới đây là nên làm hoặc không nên làm đối với hàng xóm láng giềng?

a) Chào hỏi lễ phép khi gặp hàng xóm.

b) Đánh nhau với trẻ con hàng xóm.

c) Bấm chuông của nhà hàng xóm để trêu đùa.

d) Hỏi thăm khi hàng xóm có chuyện buồn.

đ) Hái trộm quả trong vườn nhà hàng xóm.

e) Không làm ồn trong giờ nghỉ trưa.

g) Không vứt rác sang nhà hàng xóm.

Lời giải chi tiết:

- Nên làm: a, d, e và g.

- Không nên làm: b, c, đ.

Bài 5:

Em sẽ làm gì trong các tình huống sau? Vì sao?

a) Bác Hai ở cạnh nhà em bị cảm. Bác nhờ em đi gọi con gái bác đang làm ngoài đồng.

b) Bác Nam có việc vội đi đâu đó từ sớm. Bác nhờ em trông nhà giúp.

c) Các bạn đến chơi nhà em và cười đùa ầm ĩ trong khi bà cụ hàng xóm đang ốm.

d) Khách của gia đình bác Hải đến chơi mà cả nhà đi vắng hết. Người khác nhờ em chuyển giúp cho bác Hải lá thứ.

Lời giải chi tiết:

a) Đến xem tình trạng sức khỏe của bác như thế nào? Nếu nhẹ thì dìu bác nghỉ, cho bác uống thuốc. Nếu nặng thì đưa bác đi viện trước rồi mới gọi con gái bác về để tránh nguy hiểm khi không có ai trông bác.

b) Đồng ý trông nhà giúp bác Nam nếu rảnh rỗi vì hàng xóm nên giúp đỡ nhau.

c) Bảo các bạn nên chú ý  để không làm phiền hàng xóm đang bị ốm.

d) Em đồng ý nhận thư hộ bác Hải.